кесте. Корреляция коэффициентін дәрежелер әдісімен есептеу

1.Алынған деректерді дәрежелер корреляциясының коэффицентіне арналған формулаға салып есептейді:

2.+0.8 тең корреляция коэффициенті студенттердің жасы мен салмағының арасында күшті байланыстың барлығын көрсетеді.

сенімділік коэффициентін (t) мен қатесіз болжамдау (Р) мүмкіндігінің дәрежесін анықтайды:

Дәрігерлер мен ғалымдарға сапасы жағынан әртүрлі топтардан алынған статистикалық көрсеткіштердің салыстыруға тура келетін жағдайлар жиі кездеседі. Бұл жағдайда стандарттау әдісін қолданып, топтардың айырмашылықтарын жояды. Стандартты көрсеткіштер жадағай көрсеткіштер болып табылады. Сондықтан зерттелетін көріністің толық шамасын көрсете алмайды. Мысалы, 2 аймақтағы балалардың туылуы көрсеткіштерін салыстырғанда еске алатын нәрсе мыналар. Бір аймақтағы тұрғындардың құрамында ер кісілердің саны, ал екінші аймақтағы тұрғындардың құрамында әйелдердің саны артық болуы ықтимал, немесе бір аймақта жастардың, ал екінші аймақта қарт адамдардың саны артық болуы мүмкін. Ал, осы аталған жағдайларды туылу көрсеткішін анықтағанда есепке алмаса болмайды.

Өлім көсеткішін зерттегенде де осындай жағдайлар көптеп кездеседі. Мысалы, тұрғындардың құрамы әртүрлі болған жағдайда, өлім көрсеткіштері де бірдей болуы мүмкін емес. Тұрғындардың бірыңғай болмауы аурушаңдық, жарақат, өлім және т.б. көрсеткіштерді зерттегенде де өзіндік әсерін тигізуі мүмкін. Интенсивтік көрсеткіштерді салыстыру барысында құрамы әртүрлі жиынтықтардан есептеп шығарылған интенсивтік көрсеткіштерді бір-бірімен салыстырғанда, олардың құрамындағы айырмашылықтарды жою керек. Бұл мақсат стандарттау әдісінің көмегімен іске асырылады. Оның тікелей, жанама және кері түрлері бар. Оның ішінде ең жиі қолданылатыны тікелей стандарттау әдісі. Оның мағынасы, берілген деректер негізінде осы жиынтықтар құрамының бір деңгейде болғанда алынатын көрсеткіштерін есептеп шығару болып табылады. Стандартты көрсеткіштерді есептеу төмендегідей тәртіппен жүзеге асырылады.

Берілген тапсырма бойынша тікелей стандарттау әдісімен стандартты көрсеткіштерді есептейді, салыстырмалы – жалпы көрсеткіштерді, әрбір жеке көрсеткіштерді, стандартты және кәдімгі көрсеткіштерді анықтайды.

Жай және стандартты көрсеткіштерді салыстыру қортындысын сараптайды.

Мысалы: Стандарт деп А мен Б ауруханасындағы бөлімше ауруларының жартылай санын алу керек. Оны есептеу үшін ауруханалардағы емделгендер мен өлгендердің абсолюттіксаны қажет (16 кесте).

16 кесте. А мен Б ауруханаларының бөлімшелеріндегі аурулар мен өлгендердің абсолюттік саны және 100 аадамға балап есептегендегі ауруханалардағы өлім көрсеткіштері.