Оқулық Түзетілген және толықтырылған үшiншi басылымы

ЖАЛПЫЛАНДЫРУ  САБАҒЫ

Қадірлі  оқушы!  Сен  тағы  бір  жасқа  ұлғайдың. 

3-сы нып  барысында  көп  білім  мен  өмірлік  тәжірибе 

арт тырдың. 

Сүйікті 

Отанымыз  –  Өзбекстан 

ту-

ралы  түр лі  мә ліметтерге  қанық  болдың.  Соны-

мен  бірге  ұлт тық  құн  ды лықтарымыз  және  салт-

дәстүрлерімізбен,  ата-ба ба лары мыздың  бай  мәдени 

мұрасымен  таныстың.  Адам  өмірінде  қажет  бола-

тын  ең  маңызды  ақылақтық  ережелерді  үйрендің. 

Қоршаған  ортаға  және  жан-жануар ларға  қалай 

қатынаста  болу  керек  екенін  біліп  алдың.  Мұның 

бәрі  саған  өмірде  өз  жолыңды  тауып  алуыңа 

көмектеседі.

90

Құрметті  оқушы!  Сен  еліміздің  болашағы,  ата-

анаң ның  үмітісің.  Сені  алда  көптеген  білім  ошағы  

күтіп  тұр.  Оларды  ықыласпен  меңгеріп,  кемел  адам 

болып  ұлғаясың  деп  ойлаймыз.

ҒАЗЗАЛИ  МЕН  ҚАРАҚШЫЛАР 

(аңыз-әңгіме)

Ислам  әлемінің  атақты  ғалымы  Имам  Ғаззали 

жас  кезінде  Нишапур  және  Гургон  деген  қалаларға 

білім  алу  үшін  барды.  Ол  алған  білімін  ұмытып 

кетпеуі  үшін  білгендерін  қағазға  жазып,  сақтап 

қоятын.  Көп  жыл  өткен  соң,  ол  туған  еліне 

қайтпақшы  болды.  Қор  жынына  қағаздарын  салып, 

бір  керуенмен  жолға  шықты.

Жолда  керуенге  қарақшылар  шабуыл  жасады. 

Қа рақшылар  жолаушылардың  мал-мүлкін  талап, 

тартып  ала  бастады.  Кезек  Ғаззалиге  келгенде  ол:

–  Барлық  затымды  алыңдар,  ризамын.  Бірақ 

қор жынымдағы  қағаздарыма  тимеңдер,  –  деп  өтінді.

Қарақшылар  қоржында  өте  құнды  бір  нәрсе  бар 

деп  ойлады  да,  тартып  алды.  Алтын-күмістің  ор-

нында  жатқан  бір  бума  қағазды  көріп:

–  Бұлар  не?  –  деп  сұрады.

–  Бұлар  менің  бірнеше  жыл  алған  білімімнің 

жемісі.  Бұларды  тартып  алсаңдар,  барлық  еңбегім 

босқа  кеткен  болады,  –  деді  Ғаззали.

Сонда  қарақшылардың  біреуі:

91

–  Қоржынға  салынған,  ұрланатын  нәрсе  білім 

бола  алмайды.  Сен  алған  біліміңді  қағазға  емес, 

есіңде  сақта,  сонда  ғана  сенен  ешкім  оны  тартып 

ала  алмайды,  –  деді.

Ғаззалиге  бұл  сөздер  қатты  әсер  етті,  енді  ол 

бұдан  былай  оқып-үйренгендерін  есінде  сақтауға 

бел  байлады.

92

1. Ғаззалиге  қарақшының  қайсы  сөзі  қатты 

әсер  етті?

2. Адамнан  нелерді  тартып  алуға  болады? 

Нелерді  ешкім  тартып  ала  алмайды?

Демалыс  күндеріне  арналған

тапсырмалар

1. Өнегелі  әңгіме,  өлең,  ертегілер  мен  аңыз- 

әң гімелерден  қорытынды  жаса.

2. Әдеп-құлыққа  тиісті  мақалдарды  жаттап 

ал.

3. Ата-анаңмен  өзің  жасайтын  жердегі  тари-

хи  орындарға  зияратқа  шық.

4. Жаз  кезінде  достарыңмен  жақсы  дем  ал, 

ұлттық  және  іс-қимылдарға  байланысты 

ойындарды  ойна.  Жақсы  шынық.

5. Үлкендерге  үйдегі,  бақтағы  және  дала-

дағы  жұмыстарына  көмектес.

 

93

МАЗМҰНЫ

I  бөлiм.  Отан  –  қасиетті  ......................................................3

Өзбекстан  Республикасы  –  тәуелсіз  мемлекет ................4

Конституциямыздағы  балалар  құқы ..................................9

Мен  Өзбекстан  Республикасының  азаматымын ...........13

Отаның  –  анаң .....................................................................16

Отанды  сүю    деген  не? ..................................................19

Отанымыздағы  тарихи  орындар .....................................22

Қайталау ..............................................................................26

II  бөлiм.  Адам  –  әдеп-құлқымен  сұлу ..........................28

Қарттарды  ардақтайық ......................................................28

Бала  құқықтары.  «Бала  құқықтарының

кепілдіктері  туралы»  Заң  жөнінде ..................................30

Қасиетті  кітаптардағы  балалар  әдебі  туралы ..............32

Данышпандар  әдеп-құлық,  достық  туралы ...................35

Жомарттық  пен  күншілдік. 

Сый  беру  және  сый  алу  әдебі ......................................38

Қайталау ..............................................................................41

Еңбегіңнен  ел  таныр ........................................................43

Мамандықтар  әлемі...........................................................46

Тазалық  –  адам  көркі .........................................................49

Тазалық  –  денсаулық  кепілі ..............................................51

Ұқыптылық  пен  жинақылық ..............................................54

Үнемділік.  Ата-бабаларымыз 

үнемдiлiк  туралы ..............................................................56

Нанның  ұсағы  да  –  нан ....................................................58

Су  –  тіршілік  көзі ................................................................61

Қайталау ..............................................................................64

94

Біз  өмір  сүріп  жатқан  әлем ............................................66

Мен  табиғатты  қалай  қорғай  аламын? .........................68

Жануарларға  деген  қатынас. 

Өзбекстандағы  қорықтар ..................................................71

Табиғат  құшағына  саяхат .................................................74

Қайталау ..............................................................................77

Аңыздарда  тарихымыз  туралы.

Наурыз  туралы  аңыз-әңгіме ............................................79

Сүмелектiң  тарихы ............................................................81

Халық  ойындары.  Ойын  әдебі........................................85 

Тез  пікірлеу,  ептілік  жарыстары ......................................85

Жалпыландыру  сабағы .....................................................89

 

 

 

95

Mohira Xoliqova, 

Shahnoza Ergasheva

ODOBNOMA

3-sinf

Uchinchi  nashri

(Qozoq tilida)

Toshkent  –  «Yangiyo‘l  Poligraf  Servis»  –  2016

Nashriyot  litsenziyasi  AI  №  185  10.05.2011  y

Аударған  Р.  Бабатаева

Редакторы  Г.  Нышанова

Техникалық  редакторы  М.  Рықсиев

Басуға  рұқсат  етiлдi  11.07.2016.  Пiшiмi  70x90

1

/

16

.

Arial  гарнитурасы.  Офсеттiк  баспа.  Баспа  т.  6,0.

Шартты  б.  т.  7,02.  Таралымы  0000.  Тапсырыс  №  00

Келісім-шарт

«Yangiyo‘l  Poligraf  Servis»  ЖШҚ  баспаханасында  басылды. 

112001,  Ташкент  облысы,  Жаңажол  ауданы, 

Самарқант  көшесі,  44-үй.

Пайдалануға  берілген  окулықтың  жағдайын 

керсететін  кесте.

№ Оқушының  

аты,   

фамилиясы

Оқу   

жылы

Оқулықтың,  

пайдалануға  

берілгендегі  

жағдайы

Сынып  

жетекші-  

сінің   

қолы

Оқулықты  

тапсыр-  

ғандағы  

жағдайы

Сынып  

жетекші-  

сінің   

қолы

1

2

3

4

5

6

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Пайдалануға  берілген  оқулықты  оқу  жылы  аяқталғанда 

қайтарып  тапсырады.  Жоғарыдағы  кестені  сынып  жетекшісі 

төмендегі  бағалау  өлшемі  негізінде  толтырады:

Жаңа

Окулықты  алғаш  рет  пайдалануға  берілгендегі 

жағдай.

Жақсы

Мұқаба 

беті, 

оқулықтың 

негізгі 

бөлігінен 

ажыралмаған. 

Барлық 

парақтары 

бар, 

жыртылмаған,  көшпеген,  беттеріне  жазбаған 

және  сызбаған.

Орташа

Мұқаба 

езілген, 

аздап 

қана 

сызылған, 

шеттері  жейілген,  оқулықтың  негізгі  белігінен 

ажыраған  жерлері  бар.  Пайдаланушы  жағынан 

қанағаттанарлық  жөнделген.  Жұлынған,  кейбір 

беттері  сызылған.

Қанағаттанарсыз Мұкаба  былғанған,  сызылған,  жыртылған,  негізгі 

белігінен  ажыраған  немесе  мелдем  жок,  на-

шар  жөнделген.  Беттері  жыртылған,  парақтары 

жетіспейді,  сызып,  бояп  тасталған.  Окулық 

қалпына  келтіруге  жарамайды.