Өзбекстан республикасы жоғары және орта арнаулы білім министрлігі



бет39/97
Дата05.06.2023
өлшемі0,55 Mb.
#98990
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   97

Әңгіменің мазмҧнын айту


Оқығанның мазмҧнын жҥйелі айтып берудің тәрбиелік мәні бар. Оқушы әңгімелеу арқылы дауыс ырғағы, бет-бейнесі кӛмегімен ӛз кӛзқарасын білдіреді. Оқушының баяндау барысынан әңгімені қаншалықты терең, толық қабылдағанын байқауға болады.
Жақсы ҧғынған әңгімені баяндағанда оқушы сӛздерді таңдауға, оларды грамматикалық жағынан дҧрыс қол-дануға, дҧрыс сӛйлеуге жаттығады. Баяндаудың тіл дамыту ҥшін маңызы зор.
Әңгіменің мазмҧнын айтқызу екі тҥрлі жолмен іске асырылады:

  1. Толық;

  2. Ішінара.

Кӛлемі шағын әңгімелерді дайындық барысында толық баяндаттыру қажет. Ішінара мазмҧндау кӛлемі ҥлкен әңгімелер бойынша бӛлімге
бӛліп оқу, жоспар жасау барысында, кӛбіне қорытынды әңгіме кезінде іске асады.
Баяндап беруде бастауыш сынып балаларына әңгіме-нің ҥлгісі әсер етеді. І-ІІ сынып оқушылары әңгімені жатқа айтып береді. Оқушы ӛз сӛзімен де әңгімелей алады.

Шығармаға жоспар жасау


Жоспар әңгіменің мазмҧнын кӛрсететін оқиғалар жҥйесінен тҧрады.
Жоспар жасау жҥйесі екі тҥрлі жолмен іске асады:

  1. Әңгімені болімге болу;

  2. Болімдерге ат қою, оны тӛртіппен жазу.

Оқушылар әңгімені болімдерге бӛлу ҥшін ондағы басты ойды және қосыша мәселелерді анықтайды.
Жоспар жасау әңгіменің мазмҧнын толық та терең тҥсінуге мҥмкіндік береді. Бӛлімдерге бӛлу процесі әңгімені бір рет тҧтас оқып шыққаннан кейін, қайталап оқу кезінде іске асады. Жоспар кейде қорытынды әңгіме кезінде жасалады, кейде оны жасап келуді ҥйге де тапсыруға болады.
3-4 сынып оқушылары тҧтас әңгімені ӛздері бӛлімге бӛліп, әр бӛлімге ат қою жҧмысын атқара алады. Яғни, әр әңгімеге жоспар жасайды.
Мҧндай жағдайда мҧғалім тек "Бҧл бӛлімде не туралы айтылады?" деген сҧрақтар арқылы балаларға бағыт беріп отырады.
Әңгімені бӛлімге бӛліп оқыған сайын әр бӛлімге ат қоя беруге болмайды.
Ӛйткені, әңгімеге ат қою - кҥрделі жҧмыс, кеп ойлануды қажет етеді.
Сондықтан қай материалға жоспар жасау керек, қайсыларын бӛлімге бӛліп, бірақ ат қойғызбай-ақ оқытуға болады? Қайсыларын оқушылар ӛздері, қайсыларын мҧғалімнің кӛмегімен бӛледі? Олардың барлығын мҧғалім алдын ала ойластырады.
Жоспар немесе болімдерге ат қою бастауыш сыныптарда әуелі хабарлы сӛйлем тҥрінде, кейін бірте-бірте сҧраулы сӛйлем, сосын атаулы сӛйлем тҥрінде жасалады.




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   97




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет