Өзбекстан республикасы жоғары және орта арнаулы білім министрлігі
жүктеу/скачать 0,55 Mb.
|
ана тілі оқулық
| Жаттығу жҧмысы. 159-жаттығу.
Мҧғалім Оқушыға жаттығудың тапсырмасын оқытты. Әрі қарай мҧғалім әр топқа жеке тапсырма береді. 1-топ: Сӛйлемді кӛшіріп жазып, қарамен берілген сӛздердің астын сызу; 2-топ: Сӛйлемді кӛшіріп жазып, қарамен берілген сӛздерге сҧрақ қою; 3-топ: Сӛйлемді кӛшіріп жазып, неге мына сӛздер қарамен беріліп тҧрғанын білу. Оқушылардың сабаққа ынтасын арттыру ҥшін ойын-жаттығуларды пайдалануға болады. Бҧл - пәрменді тәсілдердің бірі. Мҧндай грамматикалық ойын-жаттығулар оқушылар арасында жарыс тҥрінде ӛткізіледі. Ойында мҧғалім ойнаушының да басқарушы (тӛреші) қызметін атқарады. Жаттығуларды орындау барысында әрбір оқушыға сынып алдында ӛз білімдерін іскерлігі мен дағдыларын кӛрсету міндеті қойылады. Ойын-жаттығулар мағынасыз ермекке айналмайтын әдеттегі жаттығулар тәрізді болуы керек. Демек, оған езгеше тҥрде берілетін оқу жаттығулары алынады. Оқушылар кӛбінесе қиындау, бірақ грамматика жӛніндегі білімдерін бекітуге, орфография мен пунктуациядан мықты дағдылар қалыптастыруға, тілдерін жетілдіруге қажетті тапсырмалар алады. Грамматикалық ойынға арналған жаттығулардың ӛз ерекшелігі болады. Әдетте, оларға оқушыларды жҧмысқа кӛбірек қамтитын, олардың белсенділігін туғызып, жарыстың нәтижесін айқын кӛрсететін жаттығулар таңдап алынады. Грамматикалық ойын-жаттығуларының әдеттегі жаттығулардан ерекшелігі ол - оларды оқушылар зор белсенділікпен, бар ынтасымен орындайтын болуы тиіс. Ойын-жаттығуларды ҥйреніп жатқан материалды ҧғыну сабағында да, сол сияқты ҥлкен тақырыптарды қамтып, талдай қорытындылайтын қайталау сабағында да қолдануға болады. Мҧғалім сабаққа ӛзірленгенде жаттығулар тҥрінің санын, оларға берілген уақытын айқындауы керек. Кӛптеген әдіс-тәсілдерге елігіп, ойынды ӛткізуге керекті уақытты шектеуге болады. Қазақ тілін бастауыш сыныпта оқытудың басты әдісітілдік фактілерді бақылату және талдау. Бҧл оқушылардың ойлау қызметін кҥшейтеді. Оқушылардан ереже мен анықтамаларды саналы тҥрде тҥсіну, әрі есте сақтау талап етіледі. Мысалы, салыстыру әдісі жаңа тілдік қҧбылыстар бҧрын ӛтілген тілдік қҧбылыстармен салыстырылып, олардың арасындағы ҧқсастың пен айырмашылық белгілері айқындатылады. Қазақ тілі сабағында тҥрлі жаттығулар орындау арқылы тиісті ережені дәлелдеу, тҧжырымдау жҧмысы жҥргізіледі. Сӛйтіп, оқушы ережені білумен бірге оны ӛздігінен мысал келтіріп дәлелдеуге ҥйренеді. Бҧл ҥшін мҧғалім оқушылардың ӛз бетімен жҧмыс істеу қабілетін дамытып, ӛтілген тақырыптан ӛздіктерінен қорытынды шығара алатындай етіп қалыптастыру керек. Бҧл жӛніндегі К.Д.Ушинскийдің "Оқушы тілдік қҧбылыстарды мҧғалімнің басшылығымен ӛзі байқасын, грамматикалық ережені немесе ҧғымды, мҥмкін болғанынша ӛздері қорытсын, балалардың ой-ӛрісін жетілдіру ҥшін грамматиканық басты мәні де осында", - деген пікірі ӛз маңызын жойған жӛң. Сӛйтіп, тіл сабақтарында оқушылар сӛйлемді сӛзге, сӛзді буынға, дыбысқа ажыратуды ҥйренеді, сӛйлем қҧрамындағы сӛздерді синтаксистік қызметіне қарай сӛйлем мҥшелеріне, лексикалық мағыналарына қарай сӛз таптарынаажырата алатын болады; сӛз қҧрамы жайында тҥсінік алады; ӛз бетімен сӛйлем қҧрап жазуға, ӛз ойын ауызша да, жазбаша да дҧрыс айтып жеткізуге дағдыланады. жүктеу/скачать 0,55 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|