Өзін-өзі тексеруге арналған сұрақтар

1. Статистикалық бақылау деген не? Ол қандай кезеңдерден тұрады?

Статистикалык бақылау - коғамдық өмiрдiң көптеген құбылыстары мен процестері туралы бастапқы мәліметтердi алдынала жасалған бағдарлама бойынша ғылыми ұйымдармен жүйелі тiркеу, жинау тәсілі.

Статистика тәжірибесінде жүргізілетін әр түрлі зерттеу жұмыстары

атап сипаттаңыз.

Есеп беру – төменгі топтардағы мекемелердің тіркелген құбылыстар және өздерінің қызметі туралы жоғары тұрған органға немесе статистикалық органға арнайы белгіленген құжаттар түрінде сандық мәліметтер тапсыруын білдіреді.

Арнайы ұйымдастырылған статистикалық бақылау – қажеттілігіне қарай, көбінесе белгілі бір уақыттарда ғана жүргізілумен ерекшеленеді. Мұндай бақылау нысанының өмір сүруінің себебі, ол барлық қоғамдық құбылыстардың сандық мәліметін анықтау – есеп беруге сәйкес келе бермеуінде болып табылады.

Статистикалык бақылау бағдарламасы дегенiмiз зерттеу кезiнде алғашқы мәлiметтердi жинау үшiн ұғымды жинақы, ойға қонымды бақылау бiрлiктерiне берілетін сұрақтар тiзiмiнiң жиынтығы.

анықтама беріңіз.

Статистикалық бақылаудың объектісі- зерттеуге жататын әлеуметтiк құбылыстар мен процестердің жиынтығы. Статистикалық бақылаудың обьектiсi бөлек элементтерден тұрады және оларды нышандарына қарай бiр-бiрiнен ажыратуға болмайды, сондықтан ол бақылау жүргiзудiң негiзгi көзі болып саналады.
Бақылау бiрлiгi- статистикалық мәлiметтер жиынтығын зерттеуге жататын обьект құрамының бiр бөлiгi. Бақылау бірлігін анықтау зерттеуге жататын жиынтық кұрылымына, оның алға қойған мақсатына, атқаратын міндеттеріне байланысты.

Статистикалық жиынтық бiрлiк - жиынтықтың құрамына

кiретiн жеке белгiсi.
5. Статистикалық бақылаудың жиынтық бірлігін қамту толықты-

ғына байланысты түрлерін атаңыз. Жаппай емес тексерудің

түрлерін сипаттаңыз.

Жаппай статистикалық бақылауда негізгі міндет құбылысты кұрайтын жиынтықтың барлық бiрлiктерiн толық есептеу. Маселен, халық санағында осы елдiң барлық тұрғындарының толық есебі ал касiпорындардың онiм өндiрiсi жөнiндегi есебiнде барлқк өндiрiлген өнiмнiң толық есебі басты міндет болып табылады.

Жаппай емес статистикалық бақылау жиынтық бiрлiк белiгi. Алайда нақты және сенiмдi статистикалық сипаттама алу алу үшiн жеткiлiктi болатындай жаппай есебi ретiнде алдын ала уйымдастырылады. Үй шаруашылықтарының бюджеттерiн, бағалардың тiркелуiн зерттеу, жағдаятты зерттеудi, əлеуметтік сауалнамаларды зерттеу осылай Ұйымдастырылады.

6. Фактілер уақыт бойынша есептелетін статистикалық бақылаудың

түрлерін атаңыз. Уақыттың сыни сəті ретінде не түсініледі?

Ағымдағы (тұрақты) бақылау - кұбылыстын туындауына орай жүйелі, тұрақты, үздіксіз жүргiзiлетiн бақылау.

Кезеңдi бақылаулар - турақты емес, алайда белгiленген уақыт кезеңдерiнен кейiн ұдайы жүзеге асырылатын бақылаулар.

Бiржолғы бақылау кезек-кезеңмен емес уақыт өте, яғни кейде жүргізілетін бақылау.

данылады?

Cтатистикалық бақылауда фактiлердiң есебі әр түрлі тәсілдермен, яғни: 1) зерттеу процесіндегі фактiлердi тiкелей есептеуге; 2) есеп жасалатын

сәтте олардың кужаттық есептеуге; 3) адамдарды сұрауға негізделуi мүмкiн.

Есептілікті бекітудің тəртібі мен оның бағдарламасының маз-

мұнын сипаттаңыз.

Фактілерді тікелей есептеуде қажеттi мәлiмет жиынтық бiрлiгiн жеке eceптey, яғни қарау, кайта есептеу, өлшеу, салмақты өлшеу және т.б. арқылы алынады.

фактілердің құжаттық есебі деректер жүйелі түрде кұжатпен ресiмделеді, осының негiзiнде кейiн статистикалық есептiлiк нысандары толтырылады
Сұрату халық санағы мен әлеуметтiк зерттеуде пайдаланылады және оны әр турлi уйымдастыруға болады.

Сұратудың экспедициялық (ауызша) сұрату, езiн-өзi тiркеу, корреспонденттік тасілі деп аталатын уш тасiлi болады.

Экспедициялык сұрату кезiнде арнайы бөлiнген адам (тіркеушi немесе

интервьюер) зерттелетін адамға сұрақ беріп, оның сөздер мен зерттеу бланкiлерiн толтырады.

10. Бақылауда қандай қателіктер кездеседі? Бақылаудың қателікте рін

анықтау үшін қандай əдістер пайдаланылады?

Статистикалық қате дегенiмiз нақты факты зерттеу нәтижесi көрсеткіштер арасындагы сәйкессiздiк айырмашылықтарды дұрыс санамау, түрлі себептерге байланысты бұрмалаушылықтар. Бақылау мәлiметтерiнде жiберiлген қателер екi түрге белiнедi: репрезентативті және тiркеу кезіндегі қате.