П у бли ка сы м әдениет, а қ п а ра т ж ә н е қ о ға м д ы қ к е л іс ім м и н и с т р л іг ін щ м ем л е к етт ік тілді дам ы ту бағдарламасы



Pdf көрінісі
бет148/879
Дата03.12.2023
өлшемі38,54 Mb.
#133403
1   ...   144   145   146   147   148   149   150   151   ...   879
Байланысты:
kazak grammatikasy fonetika sozzhasam morfologiia sintaksis

ындар да қос 
(екі) 
дауыссыздан басталмайды.
Орыс тілінен енген біраз сөздің біздің тілімізде 
жазылуы соны ң а й ғ а ғ ы
:борене (бревно), жеребе
(жребий), кереует (кровать), кінэз (князв), үстел
(стол).
Сондықтан да байырғы сөздерді Смаил, 
С қақ, Рза, Рсалды түрінде жазу тіліміздің таби- 
ғатына сай келмейді. Ертеректе енген 
үстел
созі 
(стол) осы ны ң ай ғағы . Ал бергі жерде орыс тілі 
арқылы енген сөздер (буындар) екі, тіпті үш да- 
уыссыздан да бастала береді: 
стиль

спорт, стан-
ция, студент, процент, транспорт, спринт, стра-
тегия, структурализм
т.б. Бұларды осылай жазу 
және айту - әдеби норма түрінде танылады.
5 .2 . Б У Ы Н Н Ы Ң Т Ү Р Л Е Р І
Құрамындағы дауысты және дауыссыз ды- 
быстардың орын тәртібіне қарай қазіргі қазақ 
тіліндегі буынны ң екі түрі бар: 
ашық буынжәне
тұйық буын. 
Бұлай бөлу буынның теориялы қ 
та, практикалы қ та мәніне сай келеді.
Буын құрамында кездесетін дауыстыны шарт- 
ты түрде А, дауыссыздарды В әрпімен таңбалап, 
буынны ң түрлерін, оны ң дыбысты қ құрамын 
былай өрнектеп көрсетуге болады.
1. Ашық буын 
- жеке дауыстыдан тұратын 
немесе дауыссыздан басталып дауыстыға бітетін 
буын. М ұның дыбысты қ құрамы:
1) 
А: а, э, а-на, э-же, е-не, о-қы, ө-ре, ү-зақ, ү-кі,
ы-ды-ра, ы-ды-сы;
2. ВА: ба-ла-сы, бі-лі-мі, де, не, же-лі, та, -те,
-да-ла;
3) ВВА: ста-нок, ста-кан, сти-мул, гра-нат,
гра-фа, пра-во, нла-кат;
4) 
ВВВА стра-тег, стра-тегия, стра-тифи-
кация, стра-то-стат, стра-тосфера;
2. 
Тұйық буын 
- соңы дауыссы зға аяқтала- 
тын буын.




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   144   145   146   147   148   149   150   151   ...   879




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет