ындар да қос
(екі)
дауыссыздан басталмайды.
Орыс тілінен енген біраз сөздің біздің тілімізде
жазылуы соны ң а й ғ а ғ ы
:борене (бревно), жеребе
(жребий), кереует (кровать), кінэз (князв), үстел
(стол).
Сондықтан да байырғы сөздерді Смаил,
С қақ, Рза, Рсалды түрінде жазу тіліміздің таби-
ғатына сай келмейді. Ертеректе енген
үстел
созі
(стол) осы ны ң ай ғағы . Ал бергі жерде орыс тілі
арқылы енген сөздер (буындар) екі, тіпті үш да-
уыссыздан да бастала береді:
стиль
,
спорт, стан-
ция, студент, процент, транспорт, спринт, стра-
тегия, структурализм
т.б. Бұларды осылай жазу
және айту - әдеби норма түрінде танылады.
5 .2 . Б У Ы Н Н Ы Ң Т Ү Р Л Е Р І
Құрамындағы дауысты және дауыссыз ды-
быстардың орын тәртібіне қарай қазіргі қазақ
тіліндегі буынны ң екі түрі бар:
ашық буынжәне
тұйық буын.
Бұлай бөлу буынның теориялы қ
та, практикалы қ та мәніне сай келеді.
Буын құрамында кездесетін дауыстыны шарт-
ты түрде А, дауыссыздарды В әрпімен таңбалап,
буынны ң түрлерін, оны ң дыбысты қ құрамын
былай өрнектеп көрсетуге болады.
1. Ашық буын
- жеке дауыстыдан тұратын
немесе дауыссыздан басталып дауыстыға бітетін
буын. М ұның дыбысты қ құрамы:
1)
А: а, э, а-на, э-же, е-не, о-қы, ө-ре, ү-зақ, ү-кі,
ы-ды-ра, ы-ды-сы;
2. ВА: ба-ла-сы, бі-лі-мі, де, не, же-лі, та, -те,
-да-ла;
3) ВВА: ста-нок, ста-кан, сти-мул, гра-нат,
гра-фа, пра-во, нла-кат;
4)
ВВВА стра-тег, стра-тегия, стра-тифи-
кация, стра-то-стат, стра-тосфера;
2.
Тұйық буын
- соңы дауыссы зға аяқтала-
тын буын.
|
