2 .4 . С Ө З Ж А С А М Д Ы Қ М А Ғ Ы Н А Созжасам омірде пайда болған ж аңа ұғы м -
дарды атау қажеттігін отеу үшін қы змет етеді.
Жаңа аталымар (номинациялар) сөзжасамдық түрлі
тәсілдер арқы лы ж асалаты ны белгілі болды.
Тәсілдердің түрлілігіне байланы сты созжасам
үрдісіне түрлі созжасамдық бірліктер жаңа мағы-
на, жаңа аталы м ны ң жасалуына түрлі дәрежеде
қатысады. М ысалы,ә«ш /,
жүмысшы, маліиы, су- ретші, жыршы, бииіі, орманшы, балықшы, саяхатшы, сыбызғышы, қобызшы т.б. осы типтегі туынды
создерді алсақ, олардың құрамындағы негізгі мор-
ф ема да, көм екш і морфема да олардың мағы на-
сы ны ң жасалуына қатысып тұр. Осы туынды-
лардағы негіз соз жаңа м ағы наны ң жасалуына
арқау болған . Ал осы туынды түбірлердегі
-шы, -ші жұрнағы оларға мамандық мәнін қосқан. Осы-
ның нәтижесіндеәяш/ - ән айтатын адам,
жүмыс- іиы - жұмыс істейтін адам,
малшы - мал бағатын
адам,
суретші - сурет салатын адам,
жыршы - жыр айтаты н адам,
биіиі - би билейтін адам,
ор- маніиы - орманды бақы лайты н адам,
балықшы - балы қ аулайтын адам,
саяхатшы- саяхатж асай-
тын адам,
сыбызғышы - сыбызғы тартатын адам,
қобызіиы - қобыз тартатын адам дегенді білдірген.
А лғаш осы ұғымды білдіруден туған бұл создер
кейін мамандық мәніне ие болған.
Бұл туынды түбірлердегі
-ш ы/-ш і ж ұрнағы
м амандық мэнін беріп тұр, ал негіз создер ненің
маманы екенін білдірген. Келтірілген туынды
түбірлердің құрамындағы созжасамдық бірліктер
(негіз соз бен жұрнақ) туынды мағынаны жасау-
ға қы змет еткен. Сондықтан да олар созжасам-
ды қ бірліктерге жатады.
Мұндай туынды создердің қандай негіз созден
жасалғанын ажырату қиын емес, ойткені туынды
