П у бли ка сы м әдениет, а қ п а ра т ж ә н е қ о ға м д ы қ к е л іс ім м и н и с т р л іг ін щ м ем л е к етт ік тілді дам ы ту бағдарламасы


әлдеқалай бола қалса, онан соң ондай жүмыстан бездіріп алып жүрмелік (Байтұрсынов).  Әлдеқайда



Pdf көрінісі
бет635/879
Дата03.12.2023
өлшемі38,54 Mb.
#133403
1   ...   631   632   633   634   635   636   637   638   ...   879
Байланысты:
kazak grammatikasy fonetika sozzhasam morfologiia sintaksis

әлдеқалай бола қалса, онан соң ондай
жүмыстан бездіріп алып жүрмелік
(Байтұрсынов). 
Әлдеқайда алыста бүлдырлап келе жатқан кәрілік
(Сонда). Берілген сойлемдердегі белгісіздік есім- 
діктері пысықтауыш қызметін атқарып тұр. Бұған 
қарағанда, белгісіздік есімдіктерінің басын қоса- 
тын, оларды біріктіріп топтай алатын негізгі белгі
- олардың әрқаш ан белгісіз м ағы нада қолданы- 
луы болып саналады.
Белгісіздік есімдіктері қолданылу мақсатта- 
рына қарай, әр түрлі соз түрлендіруші граммати- 
калық формаларды қабылдайды. Бірақ ол ф ор- 
малар белгісіздік есімдіктерінің бәріне біркелкі 
ж алғана бермей, оларды ң атрибутивтік не суб- 
стантивтік қалыпта қолданы луы на байланысты 
ж алғанады. Сонда ол түрленудің жүйесі мына- 
дай болып келеді.
Біріншіден, тәуелдік жалғаулары белгісіздік 
есім діктерініңәлде, 
әр, пәлен, әлдекім, 
әлдеқай, 
әлдеқашан, әлдеқалай, әркім 
сияқты түрлеріне 
жалғанбайды. 
Бірнеше, бір, біреу, кей, кейбір
сияқты түрлері тек ортақ тәуелдеу түрінде ғана
тәуелдік ж алғаулары н қабылдайды. Белгісіздік 
есімдіктерінің озге түрлері жеке және ортақ тәу- 
елдік ж алғаулары н да қабылдай алады
.Алдағы -
лардың
бірі омақаса жер қауып еді... Одан аула-
ғырақ
біреуі, ысылдап ыстық бүғананы сыдырып
жатыр
(Аймауытов). 
Жігіттердің бірсыпырасы
жалт берді,
кейбірі аттың жалын күшты,
кейбірі
түсе қалды
(Сонда). 
Шошақайдың үкі секілді
бірде-
ңесі былғаңдап, озі Ақбілекпен жарыса кетіп ба-
рады (
Сонда).
Екіншіден, белгісіздік есімдіктері жіктік жал- 
ғауларын қабылдамайды.
Үшіншіден, кептік жалғаулары тек 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   631   632   633   634   635   636   637   638   ...   879




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет