10.1.3.4. Болжалдық демеуліктер Болжалдық демеуліктеріне
-мыс, -м іс, -ау
шылаулары жатады.
-мыс, -м іс демеулігі сөйлеуш інің айты лған
ойға күмәндануын, сенімсіздікті білдіруі үшін
қолданылады. Сөйлемнің экспрессивті-эмоцио-
налдық мәнін арттырады.
Жас келіншек те ол десе жанын қоярға жер таппайды-мыс (Есен-
берлин).
Жанынан өте берсе, ж аңағы қарайған нэрсе ит болып ұлы ған-мыс (Нәжімеддинов).
Осы сөйлемдерде
-мыс демеулігі синтаксистік
байланысатын сөзінің соңында келіп, ойға сөйлеу-
ш інің болжау, күдіктену сияқты көзқарасы н
білдіреді.
Қолынан тарайды-мыс сайлау-сияз (Жансүгіров).
-аудемеулігі болжалдық келер ш ақ есімшеге
тіркесіп, сол м ағы наны басымдау етіп, көрсету
үш ін қолдан ы лады .
Ж и н а лға н х а лы қ осыны тілейді- ау
деймін (Әуезов).
10.1.3.5. Болымсыздық, салыстыру және қарсы мәнді демеуліктер Болымсы зды қ, қарсы мәнді, салыстыру ма-
ғ ы н а с ы н д а ғ ы дем еуліктерге
түгіл , тұрсын, тұрмақ, құрылым сөздері жатады.
Түгіл, тұрсын, тұрмақдемеуліктері есім соз,
үстеу, етістіктермен тіркесте келіп, болжалдық,
қарсы қою мағынасын білдіреді.
Бұл шырақ өшпес түгіл лаулап жанар (Дөнентаев).
Байт ал түгіл бас қайғы (М ақал).
Ғұрлым демеулігі салыстыру м әнін білдіру
үшін қолданылады.
Жанымның сол ғұрлым бол- м ағаны на өкінемін (“Ана тілі” ).
10.1.3.6. Нақтылау мәнді демеуліктер Нақтылау мәнді демеуліктеріне
қой/ғой, ды/ ді, ты/ті шылаулары жатады.
Қой/ғой демеуліктері тіркескен сөздеріне нақ-
тылау тұжырымдау мағынасын үстеу үшін қолда-
нылады.
Енді көрісер-көріспесіміз екіталай ғой (Сей-
фуллин).
Боданның есігі іштен жабық-ты (Жұмаді-
лов).
Сүйемін сені туған ел - ата мекен, Абзал анам сенсіңғой құшағың кең (Ршшжоі\оъ).Ақылсыз дос- тан ақылды дұшпан артық-ты (Шалкиіз).
