Естілім белгілері: жіңішке, қысаң ерін әуезді
дауысты дыбыс.
1.3.1.2. Құранды дауысты дыбыстар О дауысты дыбысы
(9-сурет) Жасалымы: 1. О дауысты дыбысы құранды дыбыс.
тектес үнді дауыссыз дыбыстан (бағы ны ш ты
сыңары) басталып Ұ тектес (7) қы саң дауысты
дыбыспен (басым сыңары) аяқталады.
2. О дау ы сты д ы б ы сы н ай тқ а н д а ерін
сүйірленіп басталы п (1-1), дөңгеленіп (1-2)
аяқталады. Еріннің қаты сы на қарай сүйір ерін
дауысты дыбыс болып табылады.
3. О дыбысын айтқанда тіл ауыз қуысының
арт ж ағы на (8) орналасады. Тілдің қаты сы на
қарай тіл арты дауысты дыбыс болып табылады.
Д ауы сгы ж а қ қ аты сы н а қарай (ек ін ш і
сыңары) - қы саң, ерін қаты сы на қарай - сүйір
ерін, жасалу орны на қарай - тіл арты дыбыс.
Жасалым белгілері: ерін, тіл арты, құранды
(дифтонг) дауысты дыбыс.
Айтылымы: 1. Тілдің артқы тұсы жұмсақ таңдайға қарай
ж оғары көтеріліп (дөңес тартып), ауыз қуысын
екіге бөледі. Ауыз қуысы көмей қуысынан үлкен
болады. Тіл ж аты сы на қарай көмей қуысты
дауысты дыбыс болып табылады.
2. Ерін сүйірленіп басталы п, дөңгеленіп
бітеді, ауа екпіндей үйіріліп ш ығады. Еріннің
қалпы на қарай сүйір ш ы ғы сты дауысты дыбыс
болып табылады.
Айтылым белгілері: ауыз қуысты, сүйір
ш ығысты дауысты дыбыс.
Естілімі: 1. О дыбысы жуан үндесім әуезбен дыбыс-
талады. Үндесім дыбысталуына қарай жуан әуезді
дауысты дыбыс болып табылады.
2. О дыбысы \ү-ерін жасалы м әуезбен ды-
бысталады. Жасалым дыбысталуына қарай \ү-ерін
әуезді дауысты дыбыс болып табылады.
Естілім белгілері: жуан, \у-ерін әуезді дау-
ысты дыбыс.
Ө дауысты дыбысы
( 10-сурет) Жасалымы: 1. Ө дауысты дыбысы құранды дыбыс. \У
тектес үнді дауыссыз дыбыстан (бағыныш ты
сыңары) басталып Ү тектес қы саң дауысты ды-
быспен (басым сыңары) аяқталады (7).
2. Ө дауы сты д ы б ы с ы н а й т қ а н д а ерін
сүйірленіп басталып (1-1), дөңгеленіп (1-2) аяқта-
лады. Еріннің қатысына қарай сүйір ерін дауыс-
ты дыбыс болып табылады.
