|
Байланысты: kazak grammatikasy fonetika sozzhasam morfologiia sintaksis8.9.2.
Колемді формалы олеңдердің,
толғаулардың, жырлардың интонациялық
ерекшеліктері
К ә л е м д і ф о р м а л ы т а қ п а қ т а р ғ а қ а з а қ
поэзиясының коп шумақты (2 шумақтан артық)
ө л е ң д е р і ж ән е көп та р м а қ ты т о л ға у л а р ы ,
жырлары жатқызылады.
Көп шумақты ©леңдер 7-8 буынды немесе
11 буы нды да болы п келе береді. К өлем ді
ф өрм алы тол ғау л ар мен ж ы рлар н егізін ен ,
ө л е ң н ің к ө н е т ү р ін е ж а т қ ы з ы л а д ы
7-8
б у ы н д ы сы н ан тұрады .
Ал қазір гі кө ркем
әдебиеттегі көп тармақты пөэмалар мен төлғау,
жырлар 7-8 буынды да, 11 буынды да бөлып,
көп шумақты өлеңдер түрінде де кездесе береді.
Бұл көп шумақты өлеңдер мен көп тармақты
төлғаулар, ж ы рлар си н такси стік құры лы мы
жағынан жай хабарлы, сұраулы, бұйрықты, лепті
сөйлем дер түрінде де, құрм алас сөйлем дер
түрлерінде де, (өның ішінде көп көмпөнентті,
көп бағы ны ңқы лы түрлерінде), сөндай-ақ бір
тақырыпты дербес сөйлемдерден тұратын күрделі
синтаксистік тұтастықтар түрінде де кездеседі.
С өй л ем н ің ж өғары д а атал ған құры лы м ды қ
түрлерінің бәрін ің ©зіне тән и н төн ац и ялы қ
е р е к ш е л ік т е р і б а р е к е н і а н ы қ . С е б е б і
с ө й л е м д е р д ің
и н т ө н а ц и я с ы
ө л а р д ы ң
қ ұры лы м ы м ен де, м ағы н а сы м е н де ты ғы з
байланысты. Сөнды қтан пөэзияда кездесетін
түрлі сөйлемдер өзінің құрылымына, мағынасына,-
м а қ с а т ы н а қ а р а й , и н т ө н а ц и я н ы ң б а р л ы қ
көмпөненттерін (эуен, қарқы н , интенсивтілік,
ұзақты лы қ, пауза сияқты ларды ) бір-бірімен
байланыстырып қөзғалысқа түсіреді де, өлар сөл
сөйлемдердің интөнемасын сызады.
1. 7 буынды бірнеше шумақты өлеңге мысал:
Дала мен қала
|
|
|
