пгг тіркесі айтылып, тш тіркесінің бол-
мағаны сияқты ,
қк тіркесі бар да,
кқ тіркесі жоқ.
4.6.3. Тоғыспалы ассимиляция М орфемалар аралығында қатар келген дау-
ыссыздардың алдыңғысының өзінен кейінгі ды-
бысқа акустикалы қ ж ақтан, ал кейінгі дыбыс-
тың алдыңғы дыбысқа артикуляциялық жақтан
ықпал етуінің нәтижесінде екеуінің де алмасуға
ұшырауын
тоғыспалы ассимиляция дейміз. Яғни
тоғы спалы ассим иляция кезінде көрші дауыс-
сыздар әрі прогрессивті, әрі регрессивті ассими-
л яц и яға бірдей ұшырайды. Бұл екі түрлі ж ағ-
дайда ғана, оны ң өзінде сөз бен сөздің аралы-
ғында кездеседі.
1. А лды ңғы сөз үнді
н ды бы сы на бітіп,
кейінгі сөз
қ немесе
к қатаңдарынан басталса,
онда
нқ ж әне
нк түріндегі дыбыс тіркесі
ңғ, ңг дыбыстары на алмасады. М ұның себебін былай
түсіну керек: алдымен прогрессивті ассим иля-
ция заңы бойы нш а ұяң
н дыбысы қатаң
қ, к дыбыстары н ұяң
ғ, г дыбыстарымен алмасуға
мәжбүр етеді де, тіл арты
ғ, г тіл алды
н дыбы-
сына артикуляциялық жақтан регрессивті ықпал
етіп, оны тіл арты
ң дыбысымен алмастырады:
амаңгелді (аман келді), қаңғызыл (қан қызыл), қаңғүрт (қан қүрт), қауүңғақ (қауын қақ), жаң- гешті (жан кешті), күңгөрді (күн көрді), ортаң- ғолдай (ортан қолдай), оңғап (он қап), алтыңгірпік (алтын кірпік), бүдаңгейін (бүдан кейін), сеңгелдің (сен келдің), қайраңғалды (қайран қалды), оңгүндік (он күндік), айдыңгол (айдын көл). 2. А лдыңғы сөз
с дыбысына бітіп, кейінгі
сө зж д ы б ы сы н ан басталса, онда бұлардың екеуі
де ш дыбысымен алмасады. Сонда алдымен
