ИНТОНАЦИЯ Тұтастықтың қатарластық жарыспалы түріне
берілген бұл м ысалдада тұтастықтың үш мүшелі
моделін табуға болады (1 сөйлем- бастама, 2,3,4
сөйлемдерде тақы ры п өрбуі, 5-сөйлем соңы).
М ұнда сө й л ем д ер б ір -б ір ім ен “ іл ік т ес п е й ” ,
дербес құрылымды болып келген. Бірақ мұндағы
сөйлемдердің баяндауыш ф ормалары біркелкі
болып (көсем ш е, есімш е, етістік ф ормалары ),
жарыспалы, қатарластық түрде тұрып, ш ақты қ-
модальдық ж ағы н ан байланы сы п, сөйлемдер
бірінен кейін бірі келетін оқиғаларды баяндап
тұр. Бұл бірлестіктің айтылу интонациясы да,
жай хабарлы сөйлемдердің, бірыңғай мүшелердің
и н то н ац и ясы н ы ң моделіндей, аралары н дағы
паузалары біркелкі болып, көлемді пауза соңғы
с ө й л е м н е н к е й ін келіп тұр.
Т ұ тасты қ ты ң
сөйлемдері тиянақсыз, қыстырма және тиянақты
интонемалармен сипатталады.
Күрделі синтаксистік тұтасты қты ң қазақ
тілінде жиі кездесетін ж оғары да келтірілген
т ү р л е р ін д е т а қ ы р ы б ы н а қ а р а й о л а р д ы ң
құрам ы ндағы дербес сөйлемдердің саны түрлі-
түрлі бол ад ы . С о ға н б ай л ан ы сты олар ды ң
ин тонаци ялы қ ерекш еліктерінде де бір-бірінен
айы рм аш ы лы қ болуы мүмкін.
3)
Күрделі синтаксистік тұтастықтың үшінші
жалғаспалы байланысты түрі көбінесе диалогта
кездеседі. Онда сөйлемдердің мақсаты на қарай
бөлінетін түрлерінің (хабарлы, сұраулы, лепті
с о й л е м д е р ) б әр і к езд есе б ер ед і, ж ә н е сол
сейлемдерге тән интонемалармен сипатталады.
Б ір а қ о л ар д ы ң басы м кө п ш іл ігі то л ы м сы з
сөйлемдер болып келеді. Мысалы:
-
1. Б ү г ін с а я ж а й ғ а б арам ы з. - 2. Қай уақы т т а барам ы з? - 3. Б ір сағ~атт ан~кеиш . - 4. Қ а л а й барам Ь із? Авт обуспеьГбе? - 5. Ж о қ У / кө р и іін ің м а ш и н а с ы м е н . -
6. С ен М а р а т т ы т е з ш а қ ы р ш ы ! - 7. С аяж айда бүгін н е іс т е й м із? _ ___ ___
¥ -
8. Ж е м іс а ғ а ш т а р ы н ,// б ақш аны с у ға р а м ы з. - 9. А л м а т е р м е й м із бе?
