132
ИНТОНАЦИЯ
м а ғ ы н а л ы қ қ а т ы н а с т а р ы н а қ а р а и , әс ір е с е
б а ғ ы н ы ң қ ы к о м п о н е н т т е р ін ің б а с ы ң қ ы
ком п о н ен тп ен байланы су ж олдары на қарай
сатылы бағыныңқылы сабақтас және жарыспалы
бағыныңқылы сабақтас болып екі түрге бөлінеді.
С аты л ы б а ғ ы н ы ң қ ы л ы с а б а қ т а с т а әр
бағыныңқы компонент басыңқы компонентпен
тікелей байланыспай, өзінен кейінгі бағыныңқы
к о м п о н е н т т е р а р қ ы л ы с а т ы л а п б а р ы п
байланысады. Мысалы:
Саяхатшылар т а қа лға н ^са й ы н ,// Көқшенің сүлулығы айқындалып,//
Оқжетпес көзге еркін шалына бастады (Иманжанов).
Бұл саты лы б ағы н ы ң қ ы л ы сабақтасты ң
компоненттері де әрқайсысы бір синтагма құрап,
аз ғана паузамен бөлініп, синтагма соңы көтеріңкі
әуенм ен өрнектеліп, просодикалы қ тәсілдер
біркелкілікпен ерекшеленеді.
Коп бағы ны ңқы лы сабақтас сөйлемнің эр
б а ғ ы н ы ң қ ы к о м п о н е н т і т ік е л е й б а р ы п
басыңқымен байланысса, коп бағыныңқылының
ондай түрі жарыспалы бағы ны ңқы лы сабақтас
сөйлем болады. Мысалы:
Самайына ақ кір іп ,// шеңбері кең іп ,// Ушаков толысуға айналған
Достарыңызбен бөлісу: 
