Резюме
В данной статье авторы затрагивают важнейшие вопросы касающиеся терроризма и
предлагают ужесточит меры уголовного наказания за терроризм.
Summary
In given article authors mention the major questions concerning terrorism and offer will toughen
measures of criminal punishment for terrorism.
46
Пайдаланылған әдебиеттер:
1. Ағыбаев А.Н. Терроризм үшін қылмыстық жауапкершілік мәселелері. "Тураби" 2003. №1. 72-6.
2. Сулейменова Р. Проблемы религиозного экстремизма. "Саясат" 2001. №9
3. И.Борукеева 3. Как победить терроризм. "Фемида"2001. №10.
4. Кудайбергенов М.Б. Об угрозе международного терроризма в Центральной Азий. "Казахстанской
журнал международного права" 2000. № 3
5. Беглова Н.С. Терроризм: поиск решения Москва.: "Юридическоелитература". 1991.
6. Родионов К.С. Интерпол: вчера, сегодня, завтра.-М.:"Юрид. лит.". 1990.
7. Ляхов Т.Е. Терроризм и межгосударственное отношение. Москва.:Международное отношение".
1991.
ҚЫЛМЫСТЫҚ ЗАҢДАРДЫ САРАЛАУДЫҢ ТҮСІНІГІ МЕН ҚҰҚЫҚТЫҚ НЕГІЗДЕРІ
Б.Қ.Тажгарина, Х.Досмұхамедов атындағы Атырау мемлекеттік университетінің оқытушысы
Қазақстан егемендік алып елеулі жетістіктерге жетіп, әлемдегі өз орнын анықтап отырғанда
еліміздегі күнделікті қылмыстардың жасалуы туралы мәліметтер көпшілікті толықтай алаңдатады.
Әрине қылмыстардың жасалуына көз жүрітсек, олар әр түрлі жағдайларда жасалып отырады. Соған
байланысты әрбір қылмыстық әркеттерге заңды түрде саралау қажет етіледі. Қылмыстық заңмен, атап
айтатын болсақ, қылмыстық кодекспен қылмыстар жан-жақты сараланып қолдануға мүмкіндіктер
анықталып отырғанда, қылмыстық заңдарды қолдануда кейбір жағдайларда кемшіліктер анықталып
жатады. Осы тақырыптың маңызына немесе көкейтестілігіне келетін болсам қылмыстық заңдарды
саралаудың қылмысқа қарсы күрестегі ерекше орны бар екендігіне және қылмыстарды дұрыс саралай
отырып олардың қылмыспен күрестегі өзіндік ерекшеліктеріне кеңінен тоқталуы болып отыр.
Қылмыстық заңдарды саралау – талдау, тану мен бағалаудың біртұтас екендігін көрсетеді.
Тану
процесінде зерттеуші қылмыскерлік туралы нақты мәліметтер алады, оны «суретке түсіреді» десе
де болады. Әрине, әңгіме көрсеткіштер жүйесінде көрініс тапқан ерекше фотография жайында
(қылмыстар саны, айқындалған қылмыстар саны және т.б.).
Қылмыстық заңдарды саралап оларды қолдану болашақта қылмыскерлікпен күрестегі ерекше
орнымен көрінеді. Ал жалпы қылмыстық заңдарды саралап, қылмыскерлікті бағалау
дегеніміз жаңа
деректерді бұрыңғы біліммен, түсінікпен, болжаммен салыстыру. Мысалы, тіркелген қылмыскерліктің
азаюын оның латенттігі көтерілген жоқ па деген тұрғыдан бағалау керек. Қылмыскерлікті талдау
мақсаты мен тиісінше бағалау мақсаты елеулі болып табылады. Бағалау негізінде бұрыңғы
түсініктердің дұрыстығы жайында тұжырым жасалынады, қылмыскерлікпен күрес жөніндегі іс-шаралар
жоспарына түзетулер енгізіледі.
Егер әңгіме қылмыскерліктің алдын алудың тиімділігін көтеру туралы болса, онда оның
әлеуметтік ортада қылмыскерліктің туындау ерекшеліктерін көрсететін сипаттамалары бірінші кезекте
талданады. Сонымен қатар, қылмыстық әрекеттің көбірек таралған әдістері туралы мәліметтер
қылмыстарды ашу жөніндегі қызметті жетілдіру процесінде ерекше маңызға ие болады.
Жалпы тану мен бағалау абстракцияда ғана ажыратуға болады. Қылмыскерлікке бағаны оның
«фотографиясын» алдын ала алмай, яғни танымай беруге болмайды, ал мақсатсыз, ешқандай болжам
болмай оны тану іс жүзінде мүмкін емес. Қылмыскерлік оның салдарымен бірге талданады.[1]
Бұл мақаланы жазуда алдыма қойған мақсатым қылмыстық заңдарды жан-жақты саралау,
жасалған қылмыстарға баға беру. Қылмыстарды саралай отырып, қылмыстарды жан-жақты зеріктеу
олармен күресу жолдарын қарастыру. Бұл шараларды жүзеге асыруда мынандай жағдайлар
анықталуы тиіс. Оның ішінде мыналар назарға алынады:
1. қылмыстың құрбандарының саны;
2. айырылып қалған пайданы қосқандағы материалдық залалдың мөлшері;
3. әр түрлі әлеуметтік топтарға қылмыстың таралуы (олардың ішіндегі қылмыс жасаушы және
жасаған адамдардың үлестік салмағы);
4. халықтың белгілі бір бөлігінің «әлеуметтік қараусыз қалуы» (әр түрлі көріністегі
нашақорлықтың, жезөкшеліктің, қадағалаусыздықтың, панасыздықтың, оның ішінде қылмыскер
отбасынан шыққан балалардың, сондай-ақ өзгедей келеңсіз әлеуметтік ауытқулардың кең таралуы;
олармен қылмыскерлік өзара байланысты);
5. өмір тірлігінің әр түрлі салаларына қылмыстың таралуы (мысалы, реформа кезеңінде
Қазақстанда капиталдың 55%-ы экономикада және дауыс беретін акциялардың 80%-ы қылмыстық
кланның қолына өткен. Бизнесмендердің өздерінің мәліметтері бойынша кәсіпкерлердің 30-50%-ға
дейіні тікелей қылмыстық құрамаларға жұмыс істейді екен).
47
6. мемлекеттік құрылымдарға және азаматтық қоғамның институттарына, құқыққа
криминалдық ықпалдың дәрежесі, олардың қылмыстық әрекет мүддесіне пайдалану (мысалы, Ростов
облысының көптеген қылмыстық топтары құқық қорғау органдарының әр түрлі рангадағы
қызметкерлерінің панасында әрекет еткен; қылмыстық орта жетекшілерінің биліктің жоғарғы
эшелонына ену әрекеттері де табыссыз болмайды).
7. қоғамның өркениетті, құқықпен қорғалатын құндылық-нормативтік жүйесін шайқалту,
қылмыстық идеология мен психологияны тарату;
қылмыскерлікке қарсы тұруда халықтың белсенділігін төмендету және оған жеке, заңды тұлғалардың
белгілі бір мөлшерінің «бейімделуі».
Қылмыстық заңдарды саралап зеріктеудің қажеттілігі талданып жатқан қылмыстық істерді
іріктеп алудан басталады. Одан кейін бұл істер белгілі бір бағдарлама бойынша зерделенеді.
Мынадай екі қателіктен сақтану керек: 1) қылмыстық істерді алғашқы есеп жүргізу
карточкаларындағы және статистикалық нысандардағы деректерді алу үшін ғана зерделеу
керек; 2) қандай да бір факторлардың статистикалық жиынтығын қызметкерліктің
детерминациясына, себептілігіне қатысатын әлеуметтік құбылыс деп, жаппай құбылыс деп
қабылдамау керек. Жеке дара құбылыстардан олардың кең таралуын анықтайтын, сол
құбылыстардың өзін тудыратын мән-жайларды көре білу қажет. Мысалы, егер білімі төмен
қылмыскерлер саны көп болса, ол - білім туралы заңнаманың бұзылғандығы, халі нашар
отбасылардан шыққан балалардың көп қылмыс жасауы - ондай отбасылармен жұмыстың нашар
жүргізгендігін, қоғамдық және мемлекеттік институттардың оларға ықпалының мардымсыз
болғандығын көрсетеді. Ал соңғы жағдай - ондай отбасылары жайында хабарламаған адамдардың
әлеуметтік құқықтық енжерлығын көрсетеді, бұл жерде қамқоршы органдар қызметкерлерінің
немқұрайдылығы, отбасыларына әлеуметтік қолдау көрсетудің материалдық базасының
жұпынылығы да себеп болып отыр.
Нарықтық экономикаға көшудің нәтижесінде жұмыссыздар саны көбейді, халықтың
тұрмыстық ахуалы әр түрлі деңгей алды. Қоғамның әртүрлі топтары арасындағы алшақтықтың
өсіп бара жатқанына назар аудармасқа болмайды. 1997 жылғы 25-желтоқсандағы «Адам және
заң» телехабары бай адамдармен кедейлердің табысы жайында мәліметтер келтірген. Мысалы,
1997 жылы Ресейдегі бай адамдардың табысы кедейлердікінен 26 есе, АҚШ-та 11 есе, Қытайда 5
есе көп болған. [2]
Жекешелендірудің және мемлекет меншігінен алудың 1992-1995 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасы сауда, қоғамдық тамақтандыру, дайындау мекемелерінің 49,5 % негізгі
қорының, тұрмыстық қызмет көрсеті және коммуналдық шаруашылықтың -63,7%, өнеркәсіптің-13,8
%, ауыл шаруашылығының - 9,9%, құрылыстың - 32,8%, негізгі қорының жекешелендірілуін көздеген
болатын. Барлығы 12 мың тұрмыстық қызмет көрсету кәсіп орны жекешеленуге тиіс болатын. Әрине,
мұндай шараның нәтижесінде көптеген адам меншік иесіне айналады. Әлеуметтік детерминаттың
мазмұнын, бәрінен бұрын, қоғамдағы қайшылықтар және оларды шешудің қаншалықты тиімді -
деп В.Н.Кудрявцев айтады.[3] Ол дұрыс айтады, соңғы кездердің бір ерекшелігі – тұрмысы өте
нашарлаған адамдар саны күннен –күнге көбейіп барады, олар тегін тұрақ-жайға, бала-
бақшасына, жұмысқа, т.б құқығын жоғалтуда. Бақуатты адамдардың біразының өтпелі кезеңде
сауда жасап байығандығын олар көріп отыр.
Сол байығандардың едәуір бөлігі бұрын заң аттаған адамдар екенін жастар біледі.
Сондықтан олар заңды бұзбай мәселе шешілмейді деген тұжырымдамын. Материалдық тапшылық
пен қажеттілік ерекше құбылыс емес, бұл фактор кейбір жағдайларда пайдақорлық-зорлық сипаттағы
қылмыстарды жасауға итермелеуі мүмкін.
Қылмыстық істердің жайын бағалаудың әмбебап критерийі ретінде өзінше бір ортақ сандық
көрсеткіш енгізуге неше қайтара әрекет жасалынды. Бұл қылмыстық көрсеткіштерді әр түрлі
аймақтардағы және әр кезеңдердегі қылмыскерлікті салыстырып бағаланғанда өте қажет болады деп
саналады.
Бірақ, қылмыстық жағдайы едәуір дұрыстау аймақтарда да қылмыскерлікпен күресті ары қарай
жетілдіру керек екенін, ал қылмыскерлік – күрделі, көпқырлы құбылыс екендігін ескерсек, ол
жайындағы мәлеметтерді «орташалау» қажет емес, қылмыскерліктің сандық және сапалық
ерекшеліктеріне назар аудару керек.
Зертеулер көрсеткендей, мысалы, бірқатар аймақтардағы тіркелген қылмыстар санының
біршама дұрыстау жалпы көрсеткіштерінің тасасында өте жоғары экономикалық қылмыстар көрінбей
қалған. Ал, басқа аймақтармен салыстырғанда маскүнемдікпен байланысты қылмыскерлік төмен
болған. Соның есебінен бұл аймақта, басқалармен салыстырғанда, жалпы жағдай дұрыстау болып
көрінген.
Қылмыстық заңдарды саралап талдаудың ақтық мақсаты – оның негізі бағыттарын бөліп алу,
қандай да бір акциялардың мақсаттарын нақ көрсету, оларды қамтамасыз етудің бағдарламаларын
48
жасау, алдын алу және құқық қорғау қызметін жетілдіру негізінде онымен күресті жандандыру болып
табылады. Тиісінше, қылмыскерлікті зерделеуде де көп аспектілі сипат бар.
Қылмыскерлікті бағалау мен құқық қорғау органдарының қылмыскерлікпен күресін бағалауды
теңдестіруге болмайды. Қылмыскерліктің жайы мен өзгеруін құқық қорғау органдарына байланысты
емес жалпы әлеуметтік жағдайлар анықтайды.
Сондықтан да, қылмыскерліктің өсуін онымен күресетін құқық қорғау органдары қызметінің
нашарлағандығы деп бірден кесіп айтуға болмайды. Тиісінше, қылмыскерліктің азаюы тек қана құқық
қорғау органдарының жеңісі емес.
Қылмыстық заңдарды саралау арқылы қылмыстылықпен күресу жолдарын қарастыру
мақаланың зерттеу обьектісі болып табылады. Криминалдық жағдайдың өзгеру себептерін әрқашан да
терең талдап тұру керек. Сонымен қатар, қылмыскерліктің сипаттамасын прокуратура органдарының,
соттың, ішкі істер және басқа құқық қорғау органдарының жұмысына талдау жасағанда есепке алу
керек. Осы органдардың жұмысы қылмыскерлікке қалайда әсер етеді. Мысалы, ашылмаған қылмыс
деген не? Бұл – қылмыскердің бостандықта жүруі және де, көбіне, жаңа қылмыстарды жасауы. [4]
Қылмыскерлікті зерделегенде неғұрлым кең таралған сипаттамаларды ғана, әр түрлі
аймақтардағы және әр түрлі әлеуметтік топ өкілдерінің қылмыскерлігіндегі ұқсастықты ғана тауып
қоймау керек, айырмашылық пен ерекшеліктерді де ескерту керек.
Қылмыстық заңдарды дұрыс саралаудың әрекет ететін заңнамаға қатаң түрдегі сәкестікте
жүргізілуі, қоғамдағы әділеттікті қамтамасыз етуге, адам мен азаматтың құқықтары мен
бостандықтарын сақтап, қорғауға қылмыстылықпен күресте тиісті жетістіктерге қол жеткізуге
мүмкіндік беретін бірден-бір жол.
Резюме
В статье рассмотривается о понятий квалификаций основа уголовного законодательства.
Summary
The concept of qualifications frameworks of criminal law.
Пайдаланылған әдебиеттер:
1. Кудрявцев В.Н. Общая теория квалификации преступлений-2-е изд., перераб. и допол.- М.,
«Юрист», 2001
2. Куринов В.А. Научные основы квалификаций преступлений М., МГУ, 1976
3. Сергиевский В., Рахметов С. Квалификация преступлений – Алматы: Өркениет, 1999
4. Уголовное право. Особенная часть: Учебник (Под ред. д. ю н. Проф. Н. И. Ветрова и д. ю н.
Проф. Ю.И. Ляпунова – М.: Новый Юрист,) 1998.
«ТОРГОВЛЯ НЕСОВЕРШЕННОЛЕТНИМИ И ИХ ПРОБЛЕМЫ И ВОЗМОЖНЫЕ ПУТИ ЕЕ
РАЗРЕШЕНИЯ»
Ергалиева К.С., преподаватель АГУ им.Х.Досмухамедова
Торговля людьми – это вид преступной деятельности, который в англо-язычных странах
обозначается словом «трэффик». Торговля людьми охватывает не только торговлю детьми, но и
торговлю женщинами и мужчинами, при этом совершается она как с целью сексуальной их
эксплуатации, так и с целью вовлечения в рабство и в принудительный труд. В этой связи незаконный
вывоз людей из стран проживания за границу для использования их в вышеуказанных целях,
вызывает у правоохранительных органов страны, все большую тревогу и обеспокоенность за наших
граждан. Согласно некоторым данным, общее количество женщин и детей увозимых из дома и
продаваемых в рабство ежегодно во всем мире достигает около 1 миллиона человек [1]. Отдельные
ученые, занимающиеся исследованием данной проблемы отмечают, что на рост этого явления
оказывают влияние следующие факторы: глобализация экономики и повышение трудовой
мобильности (миграции), рост спроса на «услуги частного характера» в развитых зарубежных
странах, растущий уровень безработицы среди женщин [2].
В США доходы от торговли людьми оценивается в сумму от одного до восьми миллионов
долларов за период от одного года до шести лет. Эти доходы – результат непомерной цены,
назначаемой перевозчиками, которые похищают женщин. При этом, за возвращение паспортов и виз,
для женщин из бывшего Советского Союза такая сумма фигурировала от 500 до 900 долларов США.
Так, проданные в сексуальное рабство российские женщины и дети занимаются проституцией более
49
чем в 50 странах мира. Криминальные группировки получают с каждого незаконного мигранта в
среднем 2000 долларов США за провоз на территорию Западной Европы и 5000 долларов США – на
территорию США. Каждый торговец людьми провозит 4-6 человек за один раз. Общая сумма
криминального дохода только в 1993 году оценивалась в 5-7 миллиардов долларов США [3].
Рост незаконного вывоза людей за границу вызывает серьезную обеспокоенность, так как
Казахстан теряет значительную часть своего генофонда. Актуальность рассматриваемого вопроса
состоит в том, что наши соотечественницы продаются в страны Западной Европы, Турцию,
Объединенные Арабские Эмираты и другие страны дальнего зарубежья.
Глава нашего государства, Н.А. Назарбаев, в своем выступлении 10 сентября 2003г. на совещании по
вопросам борьбы с преступностью и соблюдению законности, проходившем в городе Астане, в
котором приняли участие председатели палат Парламента, члены Правительства, руководители
Администрации Президента, Канцелярии Премьер-Министра, республиканских, территориальных
правоохранительных и судебных органов отметил, что «… во всем мире актуальными становятся
незаконный вывоз и торговля людьми с целью их сексуальной, трудовой и иной эксплуатации. В
Казахстане уже предприняты определенные шаги законодательного характера, направленные на
пресечение такого вида преступной деятельности. Теперь задача правоохранительных органов –
обеспечить на практике защиту прав и свобод личности» [4].
Действующий Уголовный кодекс РК 1997г. содержит ряд норм, предусматривающих
ответственность за насильственные действия в отношении сексуального использования людей, в том
числе и за незаконную торговлю. Так, ст.121 УК предусматривает ответственность за
«насильственные действия сексуального характера»; ст.123 УК – за «принуждение к половому
сношению, мужеложству, лесбиянству или иным действиям сексуального характера», ст.128 УК – за
«вербовку, а также вывоз и транзит людей для эксплуатации» (в редакции Закона РК от 9.07.2003г.)
[5], и ст.133 УК – за «торговлю несовершеннолетними» [6]. Настоящая статья посвящена анализу
рассмотрения
элементов
состава
преступления,
предусмотренного
ст.133
УК
«Торговля
несовершеннолетними».
Особенностью настоящего преступления является то, что при купле-продаже или при
совершении иных сделок несовершеннолетние лица выступают в качестве «вещи», «товара», что
само по себе глубоко циничное, попирающее общечеловеческие ценности – явление [7].
Одновременно следует обратить внимание, что в результате разрыва объективно
существующих родственных связей между родителями и несовершеннолетними нарушается
нормальное нравственное, физическое и умственное развитие подростка. Все это свидетельствует об
общественной опасности рассматриваемого нами преступления. Родовой объект состоит в нарушении
моральных, нравственных устоев нашего общества. Непосредственным объектом настоящего
преступления является личная свобода несовершеннолетнего. Факультативным объектом может
выступать жизнь и здоровье несовершеннолетнего, интересы родителей или близких родственников
по воспитанию этого подростка.
Объективная сторона данного преступления изложена законодателем в диспозиции, которая
выражается в купле-продаже несовершеннолетнего либо в совершении иных сделок в отношении
несовершеннолетнего в форме его передачи или завладения им. Следовательно, виновный может
совершить одно из альтернативных действий, приведенных выше.
Под торговлей в форме купли-продажи, согласно гражданскому законодательству следует понимать
такой договор (сделку), при которой одна сторона (продавец) обязуется передать «вещь» (товар) в
собственность другой стороне (покупателю), а покупатель обязуется принять этот товар и уплатить за
него определенную денежную сумму, которая называется ценой [8].
Иные сделки предполагают обязательный признак – возмездность, то есть передача
несовершеннолетнего одним лицом другому с корыстной или иной антиобщественной целью. Платой,
при этом могут быть не только деньги, но и совершение любых гражданско-правовых сделок в форме
передачи или завладения несовершеннолетним. Это – обмен, дарение, залог, отдача в счет
«погашения» долга и т.д. [9]. Например, приобретение несовершеннолетнего взамен услуги
материального характера, дарение его родителями либо законными представителями или
родственниками чужим лицам, обмен несовершеннолетними между указанными лицами,
использование их в качестве залога, одолжение несовершеннолетнего на время для какой-либо его
эксплуатации, для зарабатывания денег незаконным путем – бродяжничество, проституция,
мужеложство и т.д. Типичный пример наших дней: безработная 25-летняя девушка по имени Анжела,
на иждивении у которой находится младший брат-инвалид, обратилась по объявлению о найме
танцовщиц за границу в одну из частных фирм. Ей объяснили, что в Греции она будет работать за
высокую плату в одном из ночных клубов. В Москве на нее оформили необходимые российские
документы, после чего ее нелегально переправили в греческий город Салоники, где Анжела попросту
была продана одному из бизнесменов за высокую плату. Поселили ее в так называемом «магазине»,
50
то есть бордели, и популярно пояснили, как нужно работать. Это означало, что она вместе с другими
девушками будет работать в три смены, чтобы отработать долг в 3000 долларов США – за ее
перевозку, изготовление российских документов и за оплату вербовщикам в Казахстане. Только после
отработки названной суммы им разрешалось работать для себя. Тех девушек, кто не успевал
заработать нужную сумму к концу смены, жестоко наказывали. Когда Анжела надоела хозяину
борделя, он продал ее в другой бордель, а через некоторое время ее задержали полицейские. За
нелегальную иммиграцию она провела 8 месяцев в тюрьме. Поскольку в то время не было
установлено ее гражданство, Анжелу сначала депортировали в Болгарию, потом ее выпроводили в
Молдову, и только после этого она вернулась в Казахстан [10].
По конструкции состав данного преступления формальный, то есть ответственность наступает
с момента получения денег или несовершеннолетнего, даже если виновный не успел его
использовать по своему назначению или с момента совершения любой сделки, совершенной в
отношении несовершеннолетнего. Анализ объективной стороны настоящего преступления приводит
нас к выводу о том, что ответственность наступает только за торговлю или совершение иных сделок в
отношении несовершеннолетнего. В тоже время, буквальная смысловая нагрузка означает, что
ответственность по данной статье никак не может наступать за торговлю людей старше 18 летнего
возраста, так как в ст.133 УК речь идет только о несовершеннолетних лицах. А это, на наш взгляд,
является серьезным упущением законодателя, что подтверждает о существующем пробеле в нашем
национальном уголовном законодательстве.
Полагаем, что этот недостаток можно устранить, путем переименования ст.133 УК, обозначив ее, как
«Торговля людьми», а торговлю несовершеннолетними ввести в качестве отягчающего
обстоятельства в часть 2 рассматриваемой нормы.(Курсив – наш, дополнение к УК РК, – С.Б.) При
изложенных обстоятельствах высказанное предложение никак не будет противоречить требованиям
уголовного закона.
Необходимо отметить, что многие страны мира имеют законодательство, предусматривающее
уголовную ответственность за торговлю людьми. Так, профессор В.В. Голин отмечает, что Украина –
третье государство в мире после Германии и Бельгии, которое криминализировало рассматриваемое
явление, дополнив Уголовный кодекс Украины статьей 124-1 «Торговля людьми».С момента введения
указанной статьи, то есть с 24 марта 1998г. по июнь 1999г. в Украине было возбуждено по данной
статье 12 уголовных дел по обвинению лиц в совершении именно этого преступления.
С субъективной стороны анализируемое преступление совершается только с прямым умыслом,
то есть виновный сознает, что совершает гражданско-правовую сделку, «предметом» которой являлся
несовершеннолетний, предвидит, что в результате его действий сделка состоится и желает, чтобы
она состоялась. Мотив преступления у лица, продающего несовершеннолетнего всегда корыстный
(например, желание продать несовершеннолетнего за определенное вознаграждение в притон, либо
использовать его в качестве донора при трансплантации органов или тканей и т.д.). Мотив может
быть и альтруистическим, что означает стремление таким способом спасти несовершеннолетнего,
проживающего в неблагоприятной семье, где ему не уделяют должного внимания со стороны
родителей, попечителей и т.д. При этом, для привлечения виновного лица к уголовной
ответственности достаточно совершение им действий, описанных в диспозиции настоящей статьи,
следовательно, мотив не влияет на квалификацию преступления, однако его установление
необходимо для индивидуализации наказания.
Субъектами преступления могут быть как продавец, так и покупатель несовершеннолетнего. В
отношении несовершеннолетнего продавцом являются родители, попечители, опекуны и другие лица:
например, близкие родственники, у которых несовершеннолетний находится на законных основаниях.
Кроме этого, по нашему мнению ими могут быть также и приемные родители (усыновители,
удочерители). Покупателем могут быть любые лица, либо вышеперечисленные лица, за исключением
самих родителей.
Заметим, что никем из ученых юристов не оспаривается мнение, что ответственность за
данное преступление наступает с 16-летнего возраста. На наш взгляд, полагаем, здесь существует
определенная проблема. Так, например, как привлекать к уголовной ответственности лицо, которому
исполнилось, допустим, 17 лет и совершающий торговлю 14-летнего подростка? В таких случаях оба
являются несовершеннолетними лицами. При совершении этого преступления происходит торговля
несовершеннолетнего, а это означает, что тот, кто ее осуществляет должен быть как минимум
совершеннолетним лицом. В этой связи, нам представляется, что законодатель совершенно верно
предусмотрел ответственность за «Вовлечение несовершеннолетнего в преступную деятельность»
(ст.131 УК) и за «Вовлечение несовершеннолетнего в совершение антиобщественных действий»
(ст.132 УК) – с 18-летнего возраста.
51
На основании вышеизложенного, считаем целесообразным предусмотреть ответственность за
торговлю несовершеннолетними именно с 18-летнего возраста. (Курсив – наш, дополнение к УК РК, –
С.Б) [11].
В связи с тем, что в Уголовном кодексе РК будет предусмотрена ответственность за торговлю людьми,
хотелось бы заметить, что мы должны четко осознать, что торговля людьми – это многогранное и
развивающееся явление, растущее и меняющееся наряду с экономическими преобразованиями и
безработицей, технологическими процессами, бедностью и политическими изменениями, культурным
взаимодействием и социальным статусом. Следовательно, названное негативное явление
происходящее в нашей действительности мы не можем отрицать.
Даже в такой развитой стране мира, как США было приложено значительное усилие для
представления в Конгресс США проекта законодательства против торговли людьми, которое
позволяет преследовать перевозчиков и посредников, ввозящих женщин и детей в страну в целях
различной их эксплуатации, а также защитить и проводить реабилитационные процедуры в
отношении жертв таких преступлений.
Несмотря на криминальную активность преступных групп, Казахстан до сих пор не вошел в
число государств, дополнивших свое национальное законодательство нормой, криминализирующей
торговлю людьми. Это, в свою очередь, затрудняет эффективное противодействие рассматриваемому
явлению, в том числе в рамках международного сотрудничества, поскольку общеизвестно, что
невозможно
преодолеть
исключительно
национальными
усилиями
такие
проявления
транснациональной преступности, как терроризм, наркобизнес, незаконный оборот оружия и торговля
людьми.
Полагаем, что для эффективной борьбы с торговлей людьми необходимо создать в мире
всестороннюю транснациональную стратегию, которая включала бы в себя: способы защиты женщин
и детей от преступных посягательств, эффективную систему расследования и привлечения виновных
лиц к ответственности за торговлю несовершеннолетними или людьми, правовое обеспечение охраны
и защиты жертв этих преступлений (потерпевших).
Достарыңызбен бөлісу: |