-тарау. ЕҢБЕК ШАРТЫ ТАРАПТАРЫНЫҢ МАТЕРИАЛДЫҚ ЖАУАПТЫЛЫҒЫ

      121-бап. Жұмыскерді еңбек ету мүмкіндігінен заңсыз айыру

 

                арқылы оған келтірген нұқсан үшін жұмыс

 

                берушінің материалдық жауаптылығы

 

      1. Жұмыс беруші жұмыскердің алмай қалған жалақысы мен оған тиесілі өзге де 

төлемдерді жұмыскер басқа жұмысқа заңсыз ауыстырылған, жұмыскер жұмыс орнына заңсыз 

жіберілмеген, еңбек шартының талаптары біржақты заңсыз өзгертілген, жұмыстан заңсыз 

шеттетілген, еңбек шарты заңсыз бұзылған жағдайларда, оған өтеуге міндетті.

 

      2. Еңбек, ұжымдық шарттарда жұмыскерді еңбек ету мүмкіндігінен заңсыз айыру арқылы 

келтірілген нұқсанды жұмыс берушінің өтеуінің қосымша жағдайлары белгіленуі мүмкін.

 

      122-бап. Жұмыскердің өміріне және (немесе) денсаулығына

 

                келтірілген зиян үшін жұмыс берушінің

 

                материалдық жауаптылығы

 

      1. Жұмыскердің еңбек міндеттерін орындауына байланысты оның өміріне және (немесе) 

денсаулығына зиян келтірілген кезде жұмыс беруші зиянды Қазақстан 

Республикасының заңнамасында көзделген көлемде және тәртіппен өтеуге міндетті.

 

      2. Осы баптың 3-тармағында көзделген жағдайды қоспағанда, осы баптың 1-тармағында 

көзделген зиян жұмыскердің сақтандыру төлемдері болмаған кезде толық көлемде өтеледі. 

Сақтандыру төлемдері болған кезде жұмыс беруші жұмыскерге сақтандыру сомасы мен зиянның 

нақты мөлшері арасындағы айырманы өтеуге міндетті.

 

      3. Жұмыскерге кәсiптік еңбекке қабiлеттiлiгiнен айырылудың бестен жиырма тоғызға 

дейінгі пайызды қоса алғандағы дәрежесiн белгілеумен байланысты зиян келтірілген кезде, 

жұмыс беруші жұмыскерге жоғалтылған табысын және денсаулығының зақымдануынан туындаған 

шығыстарды өтеуге міндетті.

 

      Еңбекке қабілеттіліктен айырылу дәрежесін белгілеу кезеңінде денсаулықтың 

зақымдануынан туындаған, жұмыс беруші өтейтін шығыстардың мөлшері төлем төленетін кезде 

республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген екі жүз елу айлық 

есептік көрсеткіштен аспауға тиіс.

 

      Денсаулықтың зақымдануынан туындаған шығыстарды өтеу бойынша төлем осы шығыстарды 

шеккен жұмыскер не тұлға ұсынған, осы шығыстарды растайтын құжаттардың негізінде жүзеге 

асырылады. Бұл ретте, Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасына 

сәйкес тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлеміне кіретін шығыстар өтелуге 

жатпайды.

 

      123-бап. Жұмыс берушіге нұқсан келтіргені үшін жұмыскердің

 

                материалдық жауаптылығы

 

      1. Жұмыс берушіге нұқсан келтіргені үшін жұмыскердің материалдық жауаптылығы осы 

Кодексте, Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінде және жұмыс 

берушінің актілерінде көзделген жағдайларда басталады.

 

      2. Егер нұқсан еңсерілмейтін күштің не аса қажеттіліктің, қажетті қорғаныстың, 

сондай-ақ жұмыс берушінің жұмыскерге берілген мүліктің сақталуы үшін тиісті жағдайларды 

қамтамасыз ету жөніндегі міндеттерді орындамауы салдарынан туындаған болса, жұмыскердің 

жұмыс берушіге келтірілген нұқсан үшін жауаптылығы жойылады.

 

      3. Жұмыскер жұмыс берушіге келтірілген тікелей іс жүзіндегі нұқсанды өтеуге 

міндетті.

 

      4. Тікелей нақты нұқсан деп жұмыс берушінің қолда бар мүлкінің шынайы азаюы немесе 

көрсетілген мүліктің (оның ішінде, егер жұмыс беруші осы мүліктің сақталуы үшін 

жауаптылықта болса, үшінші тұлғалардың жұмыс берушідегі мүлкінің) жай-күйінің нашарлауы, 

сондай-ақ жұмыс беруші үшін мүлікті сатып алуға немесе қалпына келтіруге шығын шығару не 

артық төлем жүргізу қажеттілігі түсініледі.

 

      5. Жұмыскерге қалыпты өндірістік-шаруашылық тәуекел санатына жатқызылуы мүмкін 

нұқсан үшін жауаптылық жүктеуге жол берілмейді.

 

      6. Жұмыс беруші жұмыскерлерге қалыпты жұмыс және оларға сеніп тапсырылған мүліктің 

толық сақталуын қамтамасыз ету үшін қажетті жағдайлар жасауға міндетті.

 

      7. Жұмыскерлерге берілген мүліктің және басқа да құндылықтардың сақталуын 

қамтамасыз етпегені үшін толық жеке немесе ұжымдық (ортақ) материалдық жауаптылық туралы 

шарт жасалуы мүмкін жұмыскерлер атқаратын немесе орындайтын лауазымдар мен жұмыстардың 

тізбесі, сондай-ақ толық материалдық жауаптылық туралы үлгілік шарт жұмыс берушінің 

актісімен бекітіледі.

 

      8. Мынадай:

 

      1) жұмыскерге толық материалдық жауаптылықты өзіне алу туралы жазбаша шарт 

негізінде берілген мүліктің және басқа да құндылықтардың сақталуы қамтамасыз етілмеген;

 

      2) жұмыскер біржолғы құжат бойынша есебіне алған мүліктің және басқа да 

құндылықтардың сақталуы қамтамасыз етілмеген;

 

      3) алкогольдік, есірткілік немесе уытқұмарлық масаңдық (оларға ұқсас) жағдайда 

нұқсан келтірілген;

 

      4) материалдар, жартылай фабрикаттар, бұйымдар (өнімдер), оның ішінде оларды 

әзірлеу кезінде, сондай-ақ жұмыс беруші жұмыскерге пайдалануға берген құрал-саймандар, 

өлшеуіш аспаптар, арнайы киімдер мен басқа заттар кем шыққан, қасақана жойылған немесе 

қасақана бүлдірілген;

 

      5) жұмыс беруші үшін нұқсан келтіруге әкеп соққан, бейбәсекелестік туралы талап 

бұзылған жағдайда;

 

      6) еңбек, ұжымдық шарттарда ескерілген өзге де жағдайларда жұмыс берушіге 

келтірілген нұқсанның толық мөлшеріндегі материалдық жауаптылық жұмыскерге жүктеледі.

 

   11-тарау. КЕПІЛДІКТЕР МЕН ӨТЕМАҚЫ ТӨЛЕМДЕРІ 

      124-бап. Жұмыскерлер мемлекеттік немесе қоғамдық

 

                міндеттерді орындаған кезде берілетін

 

                кепілдіктер

 

      1. Жұмыс беруші Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда 

жұмыскерлер мемлекеттік немесе қоғамдық міндеттерді орындауға тартылған уақытта оларды 

жұмыс орнын (лауазымын) сақтай отырып, еңбек міндеттерін орындаудан босатады.

 

      2. Жұмыскерге мемлекеттік және қоғамдық міндеттерді орындағаны үшін жалақы 

көрсетілген міндеттерді орындайтын жері бойынша, бірақ жұмыс орнындағы орташа 

жалақысынан төмен болмай төленеді.

 

      3. Мерзімді әскери қызметті өткерген адамдар оны өткергеннен кейін екі ай ішінде 

мерзімді әскери қызметке шақырылғанға дейін жұмыс істеген ұйымға жұмысқа қабылдау 

кезінде басым құқыққа ие болады.

 

      125-бап. Медициналық қарап-тексеруге жіберілетін

 

                жұмыскерлер үшін кепілдіктер

 

      Осы Кодекске не ұжымдық шартқа сәйкес жұмыс берушінің қаражаты есебінен мерзімдік 

медициналық қарап-тексеруден өтуге міндетті жұмыскерлердің олардан өткен уақытта жұмыс 

орны (лауазымы) мен орташа жалақысы сақталады.

 

      126-бап. Донор болып табылатын жұмыскерлер үшін

 

                кепілдіктер

 

      Донор болып табылатын жұмыскердің тексерілу және қан мен оның компоненттерін 

донациялау уақытында жұмыс орны (лауазымы) мен орташа жалақысы сақталады, сондай-ақ 

оларға Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасына сәйкес өзге де 

кепілдіктер беріледі.

 

      127-бап. Іссапарларға жіберілетін жұмыскерлер үшін

 

                кепілдіктер мен өтемақы төлемдері

 

      1. Іссапар уақытында жұмыскердің жұмыс орны (лауазымы) мен іссапар күндеріне 

келетін жұмыс күндері үшін жалақысы сақталады.

 

      2. Іссапарларға жіберілетін жұмыскерлерге:

 

      1) іссапарда болған күнтізбелік күндері үшін, оның ішінде жолдағы уақыты үшін 

тәуліктік төлемдер;

 

      2) баратын жеріне дейінгі және кері қайтқандағы жол жүру шығыстары;

 

      3) тұрғын үй-жайды жалға алу шығыстары төленеді.

 

      3. Жұмыскерлерді іссапарларға жіберудің шарттары мен мерзімдері еңбек, ұжымдық 

шарттарда немесе жұмыс берушінің актісінде айқындалады.

 

      4. Он сегіз жасқа толмаған жұмыскерлер, жүкті әйелдер, сондай-ақ мүгедек 

жұмыскерлер үшін мұндай жұмысқа медициналық көрсетілімдер бойынша тыйым салынбаған 

болса, оларды іссапарға жіберуге жол беріледі. Бұл ретте, аталған жұмыскерлер іссапарға 

барудан бас тартуға құқылы.

 

      5. Үш жасқа дейінгі балалары бар жұмыскерлер, егер медициналық қорытынды негізінде 

мүгедек балалар не отбасының науқас мүшелері тұрақты күтімді жүзеге асыруға мұқтаж 

болса, отбасының науқас мүшелерін күтуді жүзеге асыратын не мүгедек балаларды тәрбиелеп 

отырған жұмыскерлер іссапарға барудан бас тартуға құқылы.

 

      127-1-бап. Экологиялық апат пен радиациялық қатер

 

                  аймақтарында еңбек қызметін жүзеге асыратын

 

                  жұмыскерлер үшін кепілдіктер

 

      Экологиялық апат пен радиациялық қатер аймақтарында еңбек қызметін жүзеге асыратын 

жұмыскерлер үшін кепілдіктер Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленеді.

 

      

Ескерту. 11-тарау 127-1-баппен толықтырылды - ҚР 06.04.2016 

№ 483-V

 Заңымен 

(алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа 

енгізіледі).

 

      127-2-бап. Бітімгершілік операцияға қатысқан жұмыскерлер,

 

                  қызметкерлер үшін кепілдіктер

 

      Бітімгершілік операцияға қатысқан жұмыскерлер, қызметкерлер үшін кепілдіктер 

Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленеді.

 

      

Ескерту. 11-тарау 127-2-баппен толықтырылды - ҚР 06.04.2016 

№ 483-V

 Заңымен 

(алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа 

енгізіледі).

 

      128-бап. Жұмыскерді жұмыс берушімен бірге басқа жерге

 

                ауыстыру кезіндегі өтемақы төлемдері

 

      1. Жұмыскер жұмыс берушімен бірге басқа жерге жұмысқа ауыстырылған кезде жұмыс 

беруші жұмыскерге:

 

      1) жұмыскер мен оның отбасы мүшелерінің көшуіне;

 

       2) жұмыскер мен оның отбасы мүшелерінің мүлкін тасымалдауға байланысты шығыстарды 

өтеуге міндетті. 

 

      2. Осы баптың 1-тармағында көзделген өтемақы төлемдерінің тәртібі мен мөлшері 

еңбек, ұжымдық шарттарда немесе жұмыс берушінің актісінде айқындалады.

 

      129-бап. Жұмыскердің жеке мүлкін жұмыс берушінің мүддесіне

 

                пайдалануына байланысты өтемақы төлемдері

 

      Жұмыскер жеке мүлкін жұмыс берушінің мүддесіне және оның келісімімен пайдаланған 

кезде жұмыс беруші құрал-саймандарды, жеке көлікті, басқа да техникалық құралдарды 

пайдаланғаны, тоздырғаны (амортизациясы) үшін және оларды пайдалану шығыстарына 

тараптардың келісімі бойынша өтемақы төлемін жүргізеді.

 

      130-бап. Жұмысы жолда өтетін немесе жүріп-тұру сипаты бар

 

                не қызмет көрсету учаскелері шегіндегі қызметтік

 

                сапарлармен байланысты болатын жағдайларда

 

                жұмыскерлерге берілетін өтемақы төлемдері

 

      1. Жұмыскерлердің жұмысы жолда өтетін немесе жүріп-тұру сипаты бар не қызмет 

көрсету учаскелері шегіндегі қызметтік сапарлармен байланысты болатын жағдайларда, 

оларға тұрақты тұрғылықты жерінен тысқары жерде болған әрбір күн үшін келісімде, 

ұжымдық, еңбек шарттарында және (немесе) жұмыс берушінің актісінде белгіленген тәртіппен 

өтемақы төлемдері жүргізіледі.

 

      2. Тұрақты жұмысы жолда өтетін немесе жүріп-тұру сипаты бар не қызмет көрсету 

учаскелері шегіндегі қызметтік сапарлармен байланысты жұмыскерлерге теміржол, өзен, 

теңіз, автомобиль көлігі, азаматтық авиация, автомобиль жолдары, магистральдық 

құбыржолдары, магистральдық байланыс желілері мен олардағы құрылыстар, радиорелелік 

желілер және олардағы құрылыстар, электр берудің әуе желілері және олардағы құрылыстар, 

байланыс объектілері жұмыскерлері, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Мемлекеттік 

шекарасының учаскелеріне қызмет көрсететін жұмыскерлер жатады.

 

      3. Жұмыскерлер айдың барлық жұмыс күндерінде емес, белгілі бір күндерінде сапарда 

болған жағдайда, төлем жұмыс (жұмыс өндірісі) орнына баруға және кері қайтуға жол жүрген 

нақты күндер санына пропорционалды түрде жүргізіледі.

 

      131-бап. Жұмысынан айырылуына байланысты берілетін өтемақы

 

                төлемдері

 

      1. Жұмыс беруші мынадай жағдайларда:

 

      1) жұмыс беруші заңды тұлға таратылған не жұмыс беруші жеке тұлға қызметін 

тоқтатқан жағдайда, жұмыс берушінің бастамасы бойынша еңбек шарты бұзылған кезде;

 

      2) жұмыскерлердің саны немесе штаты қысқартылған жағдайда, жұмыс берушінің 

бастамасы бойынша еңбек шарты бұзылған кезде;

 

      3) жұмыс беруші еңбек шартының талаптарын орындамаған жағдайда жұмыскердің 

бастамасы бойынша еңбек шарты бұзылған кезде бір айдағы орташа жалақы мөлшерінде 

жұмысынан айырылуына байланысты өтемақы төлемдерін жүргізеді.

 

      2. Жұмыс беруші жұмыс берушінің экономикалық жай-күйінің нашарлауына әкеп соққан 

өндіріс, орындалатын жұмыстар және көрсетілетін қызметтер көлемі азайған жағдайда, жұмыс 

берушінің бастамасы бойынша еңбек шарты бұзылған кезде екі айдағы орташа жалақы 

мөлшерінде жұмысынан айырылуына байланысты өтемақы төлемдерін жүргізеді.

 

      3. Еңбек, ұжымдық шарттарда немесе жұмыс берушінің актісінде жұмысынан айырылуына 

байланысты өтемақы төлемінің неғұрлым жоғары мөлшері көзделуі мүмкін.

 

      132-бап. Далалық жабдықталым ақшасын төлеудің тәртібі мен

 

                шарттары

 

      1. Геологиялық барлау, топографиялық-геодезиялық, іздестіру ұйымдарының 

жұмыскерлеріне:

 

      1) тұрғылықты тұратын жеріне күнделікті қайтып келмей тұрақты тұрғылықты жерінен 

тысқары жерде;

 

      2) тұрғылықты тұратын жері болып табылмайтын далалық ұйым орналасқан жерге күнде 

қайтып келгенімен, тұрғылықты тұратын жерінен тысқары жерде;

 

      3) еңбекті вахталық әдіспен ұйымдастыру жолымен тұрғылықты тұратын жерінен тысқары 

жерде далалық жағдайларда жұмыстар орындаған кезде далалық жабдықталым ақшасы төленеді.

 

      2. Далалық жабдықталым ақшасын төлеу тәртібі, шарттары мен мөлшері, далалық 

жағдайдағы жұмыс уақытын есепке алу тәртібі келісімдерде, ұжымдық, еңбек шарттарында 

белгіленеді және жұмыс берушінің актісімен бекітіледі.

 

      133-бап. Жұмыскерлерге жұмыс берушінің қаражаты есебінен

 

                еңбекке уақытша қабілетсіздігі бойынша

 

                әлеуметтік жәрдемақы төлеу

 

      1. Жұмыс беруші өз қаражаты есебінен жұмыскерлерге еңбекке уақытша қабілетсіздігі 

бойынша әлеуметтік жәрдемақы төлеуге міндетті.

 

      2. Денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган бекіткен тәртіппен берілген 

еңбекке қабілетсіздік парақтары еңбекке уақытша қабілетсіздігі бойынша әлеуметтік 

жәрдемақылар төлеу үшін негіз болып табылады.

 

      3. Еңбекке уақытша қабілетсіздігі бойынша әлеуметтік жәрдемақылар жұмыскерлерге 

еңбекке қабілетсіздіктің бірінші күнінен бастап жұмысқа қабілеттілігі қалпына келген 

күнге дейін немесе мүгедектік белгіленгенге дейін Қазақстан Республикасының заңнамасына 

сәйкес төленеді.

 

      4. Еңбекке уақытша қабілетсіздігі бойынша жәрдемақы:

 

      1) заңды күшіне енген сот үкімімен кінәлі екендігі анықталған жағдайда, өзінің 

қылмыстық құқық бұзушылық жасау кезінде алған өндірістік жарақаттарының салдарынан 

еңбекке уақытша қабілетсіздігі туындаған жұмыскерге;

 

      2) соттың ұйғарымы бойынша жұмыскерді мәжбүрлеп емдеген (психикалық науқастардан 

басқа) уақыт үшін;

 

      3) заңды күшіне енген сот үкімімен немесе қаулысымен жұмыскердің кінәлі екені 

анықталған жағдайда, ол қамауда болған уақыт үшін және сот-медициналық сараптама 

жасалған уақыт үшін;

 

      4) жұмыскер алкогольді, есірткіні және уытқұмарлық заттарды пайдалануы салдарынан 

туындаған аурулардан немесе өндірістік жарақаттардан еңбекке уақытша қабілетсіз болған 

кезде;

 

      5) жыл сайынғы ақы төленетін еңбек демалысымен сәйкес келетін еңбекке уақытша 

қабілетсіздік күндері үшін төленбейді.

 

      5. Еңбекке уақытша қабілетсіздік бойынша әлеуметтік жәрдемақы мөлшерін – Қазақстан 

Республикасының Үкіметі, оларды тағайындау және төлеу тәртібін еңбек жөніндегі уәкілетті 

мемлекеттік орган айқындайды.

 

      Жұмыс берушілер жұмыскерлерге Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген 

еңбекке уақытша қабілетсіздік бойынша әлеуметтік жәрдемақы мөлшеріне қосымша төлемдер 

белгілеуге құқылы.

 

   12-тарау. ЖҰМЫСКЕРЛЕРДІҢ ЖЕКЕЛЕГЕН САНАТТАРЫНЫҢ ЕҢБЕГІН РЕТТЕУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ 

      134-бап. Маусымдық жұмыстар

 

      1. Климаттық немесе өзге де табиғи жағдайларға байланысты белгілі бір, бірақ бір 

жылдан аспайтын кезең (маусым) ішінде орындалатын жұмыстар маусымдық деп танылады.

 

       2. Еңбек шартында маусымдық жұмыстарды орындауға арналған шарт жасасу туралы 

талап және оларды орындаудың белгілі бір кезеңі көрсетілуге тиіс. 

 

      3. Маусымдық жұмыстарға арналған еңбек шартын жасасу кезінде жұмыскердің өзіне 

тапсырылатын жұмысқа сәйкестігін тексеру мақсатында сынақ мерзімі белгіленбейді.

 

      4. Маусымдық жұмыстарда істейтін жұмыскерлермен еңбек шарты, осы Кодекстің 52-

бабында көзделген негіздерден басқа:

 

      1) жұмыс берушідегі жұмыстар өндірістік сипаттағы себептер бойынша екі аптадан 

артық мерзімге тоқтатыла тұрған;

 

      2) жұмыскер еңбекке уақытша қабілетсіздігі салдарынан қатарынан бір ай бойы 

жұмысқа шықпаған жағдайларда жұмыс берушінің бастамасы бойынша бұзылуы мүмкін.

 

      5. Маусымдық жұмыстарда істейтін жұмыскердің бұл туралы жұмыс берушіні күнтізбелік 

жеті күн бұрын жазбаша түрде ескерте отырып, еңбек шартын өз бастамасы бойынша бұзуға 

құқығы бар.

 

      6. Жұмыс беруші маусымдық жұмыстарда істейтін жұмыскерді осы Кодекстің 52-бабы 1-

тармағының 1) және 2) тармақшаларында көзделген негіздер бойынша еңбек шартының алдағы 

бұзылатыны туралы күнтізбелік жеті күн бұрын жазбаша ескертуге міндетті.

 

      7. Маусымдық жұмыстарда істейтін жұмыскермен еңбек шарты бұзылған кезде жұмыс 

беруші пайдаланылмаған демалыс үшін өтемақы төлемін жұмыс істелген уақытқа 

пропорционалды түрде төлейді.

 

      8. Маусымдық жұмыстарда істейтін жұмыскермен еңбек шарты осы Кодекстің 52-бабы 1-

тармағының 1) және 2) тармақшаларында көзделген негіздер бойынша бұзылған кезде екі 

апталық орташа жалақы мөлшерінде өтемақы төленеді.

 

      135-бап. Вахталық жұмыс әдісі 

 

      1. Вахталық әдіс жұмыскерлердің тұрақты тұратын жеріне күнделікті қайтып келуі 

қамтамасыз етіле алмайтын кезде, олардың тұрақты тұрғылықты жерінен тысқары жерде еңбек 

процесін жүзеге асырудың ерекше нысаны болып табылады.

 

      2. Жұмыс беруші вахталық әдіспен жұмыс істейтін жұмыскерлерді жұмыс өндірісі 

объектісінде болған кезеңде тыныс-тіршілігін қамтамасыз ету үшін тұрғын үймен қамтамасыз 

етуге және олардың тамақтануын, жұмыс орнына дейін және одан кері жеткізіп салуды 

ұйымдастыруға, сондай-ақ жұмыстарды орындау және ауысымаралық тынығу үшін жағдаймен 

қамтамасыз етуге міндетті.

 

      Жұмыс беруші жұмыскердің жұмыс өндірісі объектісінде болу жағдайларын, сондай-ақ 

еңбек, ұжымдық шарттарға және (немесе) жұмыс беруші бекітетін Вахталық жұмыс әдісі 

туралы ережеге сәйкес вахталық әдісті қолдану тәртібін қамтамасыз етеді.

 

      3. Вахталық әдіспен орындалатын жұмыстарға он сегіз жасқа толмаған жұмыскерлер, он 

екі және одан көп апта жүктілік мерзіміндегі жүкті әйелдер, бірінші топтағы мүгедектер 

медициналық қорытындыны ұсынған күннен бастап жіберілмейді. Өзге жұмыскерлер, егер 

медициналық қорытындылар негізінде мұндай жұмыстардың оларға қарсы көрсетілімі болмаса, 

вахталық әдіспен орындалатын жұмыстарға тартылуы мүмкін.

 

      4. Объектіде жұмыстарды орындау уақытын және ауысымаралық тынығу уақытын қамтитын 

кезең вахта болып есептеледі. Вахтаның ұзақтығы күнтiзбелiк он бес күннен аспауға тиіс.

 

      Жұмыскердің жазбаша келісімімен вахтаның ұзақтығы ұжымдық, еңбек шарттарына сәйкес 

күнтiзбелiк отыз күнге дейін ұзартылуы мүмкін.

 

      Теңіз кемелері экипаждарының мүшелері үшін жұмыскердің келісімімен вахтаның 

ұзақтығы күнтiзбелiк бір жүз жиырма күнге дейін ұзартылуы мүмкін.

 

      5. Жұмыстың вахталық әдісі кезінде тоқсан ішіндегі немесе өзге де неғұрлым ұзақ, 

бірақ күнтізбелік бір жылдан аспайтын кезең ішіндегі жұмыс уақытының жиынтық есебі 

белгіленеді.

 

      6. Есептік кезең шегіндегі жұмыс уақыты мен тынығу уақыты вахтадағы жұмыс 

кестесімен (вахталар кестесімен) бекітіледі. Есептік кезең жұмыс уақытын, тынығу 

уақытын, жұмыс беруші орналасқан жерден немесе жиналатын жерден жұмыс орнына дейінгі 

және одан кері қайту жолының уақытын, сондай-ақ уақыттың осы күнтізбелік бөлігіне дәл 

келетін өзге де кезеңдерді қамтиды. Бұл ретте, есептік кезеңдегі жұмыс уақытының жалпы 

ұзақтығы осы Кодексте белгіленген нормалардан аспауға тиіс. Жұмыс беруші вахталық 

әдіспен жұмыс істейтін әрбір жұмыскердің жұмыс уақыты мен тынығу уақытының есебін 

жүргізуге міндетті.

 

      Жұмыс беруші орналасқан жерден немесе жиналу пунктінен жерден жұмыс орнына дейін 

және одан кері қайту жолының уақыты жұмыс уақытына қосылмайды.

 

       Жұмыс ауысымының ұзақтығы сегіз сағаттан асқан кезде тынығуға және тамақтануға 

арналған үзіліс кемінде бір сағат болып белгіленеді. 

 

      7. Вахталық әдіспен жұмыс істейтін жұмыскерлердің түнгі уақыттағы, демалыс және 

мереке күндеріндегі жұмысына ақы төлеу еңбек, ұжымдық шарттарда көзделген жұмыс істелген 

айға жалақы төлеу күнінен кешіктірілмей жүргізіледі.

 

      136-бап. Үй жұмыскерлері

 

      1. Егер жұмыстар (көрсетілетін қызметтер) жұмыс берушінің пайда алуы және (немесе) 

жұмыс беруші үшін пайда алу мақсатында орындалмаса (көрсетілмесе), жұмыс беруші жеке 

тұлғаларда отбасының бір немесе бірнеше мүшесі жүргізетін үй шаруашылығындағы жұмыстарды 

орындайтын (қызметтер көрсететін) жұмыскерлер үй жұмыскерлері деп танылады.

 

      2. Жұмыс беруші үй жұмыскерін жұмысқа қабылдау не онымен еңбек қатынастарын 

тоқтату туралы акт шығаруды және оның жұмысы туралы мәліметтерді еңбек кітапшасына 

енгізуді жүргізбейді.

 

      3. Үй жұмыскерімен еңбек шартының тоқтатылғаны (бұзылғаны) туралы жазбаша 

ескертудің мерзімдері, сондай-ақ жұмысынан айырылуға байланысты өтемақы төлеу жағдайлары 

мен мөлшері еңбек шартында белгіленеді.

 

      4. Үй жұмыскері мен жұмыс берушінің арасындағы жеке еңбек даулары тараптардың 

келісімі бойынша және (немесе) сотта шешіледі. 

 

 

 

      137-бап. Үйде жұмыс істейтін жұмыскерлер

 

      1. Жұмыс берушімен жұмысты өз материалдарымен және өзінің немесе жұмыс беруші 

бөліп беретін не жұмыс берушінің қаражаты есебінен сатып алынатын жабдықтарды, құрал-

саймандар мен құрылғыларды пайдалана отырып, үйде жеке еңбегімен орындау туралы еңбек 

шартын жасасқан адамдар үйде жұмыс істейтін жұмыскерлер деп есептеледі.

 

      2. Жұмыскердің жұмысты үйде орындауы еңбек шартын жасасқан кезде, еңбек шартының 

қолданылу мерзімі ішінде де еңбек шартына тиісті өзгерістер енгізіле отырып белгіленуі 

мүмкін.

 

      3. Үйде істелетін жұмысты орындау туралы еңбек шартында:

 

      1) жұмысты жұмыскерге меншік құқығымен тиесілі немесе жұмыс беруші бөліп беретін 

не жұмыс берушінің қаражаты есебінен сатып алынатын жабдықтарды, материалдарды, құрал-

саймандар мен құрылғыларды пайдалана отырып орындау;

 

      2) жұмыскерді жұмысты орындау үшін қажетті шикізатпен, материалдармен, жартылай 

фабрикаттармен қамтамасыз ету тәртібі мен мерзімдері;

 

      3) жұмыскерге төленетін өтемақы және өзге де төлемдер туралы талаптар міндетті 

түрде көзделуге тиіс.

 

      138-бап. Қашықтықтан жұмыс істеу

 

      1. Қашықтықтан жұмыс істеу жұмыс процесінде ақпараттық-коммуникациялық 

технологияларды пайдалана отырып, еңбек процесін жұмыс беруші орналасқан жерден тысқары 

жерде жүзеге асырудың ерекше нысаны болып табылады.

 

      2. Жұмыс беруші жұмыскерге коммуникация құралдарын (байланыс құралдарын) береді 

және оларды орнату мен оларға қызмет көрсету жөніндегі шығыстарды көтереді. Жұмыскер 

меншікті коммуникация құралдарын тұрақты негізде пайдаланған жағдайда, жұмыс беруші 

өтемақы төлейді, оның мөлшері мен төлеу тәртібі жұмыскермен келісім бойынша белгіленеді.

 

      Тараптардың келісімі бойынша қашықтықтан жұмыс істейтін жұмыскерге жұмыс беруші 

үшін жұмысты орындауға байланысты өзге де шығыстар (электр энергиясының, судың құны және 

және басқа да шығыстар) өтелуі мүмкін.

 

      3. Қашықтықтан жұмыс істейтін жұмыскерлер үшін жұмыс уақытының тіркелген есебі 

белгіленеді, оны бақылау ерекшеліктері еңбек шартында айқындалады.

 

      139-бап. Азаматтық қызмет

 

      1. Азаматтық қызметке кіру тағайындау тәртібімен не конкурс бойынша жүзеге 

асырылады.

 

      2. Конкурсты бос лауазымы бар мемлекеттік мекеме, қазыналық кәсіпорын 

ұйымдастырады және өткізеді.

 

      3. Азаматтық қызметке қабылдау еңбек шартын жасасу және жұмыс берушінің актісін 

шығару арқылы жүзеге асырылады.

 

       4. Бұрын сыбайлас жемқорлық қылмыс жасаған адам азаматтық қызметке басқару 

функцияларын орындаумен байланысты лауазымға қабылданбайды. 

 

      5. Азаматтық қызметшілер лауазымдарының тізілімін әзірлеу мен бекітуді еңбек 

жөнiндегi уәкiлеттi мемлекеттiк органмен келісу бойынша тиiстi қызмет салаларының 

уәкiлеттi мемлекеттiк органдары жүргізеді.

 

      6. Азаматтық қызметші:

 

      1) материалдық-техникалық, қаржылық және ақпараттық қамтамасыз ету құралдарын, 

басқа да мемлекеттік мүлік пен қызметтік ақпаратты қызметтік емес мақсатта пайдалануға;

 

      2) азаматтық қызметтің қалыпты жұмыс істеуіне және лауазымдық міндеттерді атқаруға 

кедергі келтіретін әрекеттерге қатысуға;

 

      3) қызмет жағдайын азаматтық қызметпен байланысты емес мақсатта пайдалануға;

 

      4) азаматтық қызметті өткеру кезеңінде белгілі болған, мемлекеттік құпияларды, 

қызметтік және заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын мәліметтерді жария етуге 

құқылы емес.

 

      7. Азаматтық қызметшілерді аттестаттаудан өткізудің тәртібі мен шарттарын тиісті 

қызмет саласының уәкілетті мемлекеттік органы айқындайды.

 

      8. Азаматтық қызметші өзінің жазбаша өтініші бойынша тиісті ұйымдардың басшылары 

арасындағы келісу бойынша басқа мемлекеттік мекемеге, қазыналық кәсіпорынға жұмысқа 

ауыстырылуы мүмкін.

 

      9. Мемлекеттік бюджет есебінен ұсталатын азаматтық қызметшілердің еңбегіне ақы 

төлеуді Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.

 

      Азаматтық қызметшілер болып табылатын және ауылдық жерде жұмыс iстейтiн денсаулық 

сақтау, әлеуметтiк қамсыздандыру, бiлiм беру, мәдениет, спорт және ветеринария 

саласындағы мамандарға, егер Қазақстан Республикасының заңдарында өзгеше белгiленбесе, 

жергiлiктi өкiлдi органдардың шешiмi бойынша бюджет қаражаты есебiнен қызметтiң осы 

түрлерiмен қалалық жағдайда айналысатын азаматтық қызметшiлердiң айлықақыларымен және 

мөлшерлемелерімен салыстырғанда кемiнде жиырма бес пайызға жоғарылатылған лауазымдық 

айлықақылар мен тарифтiк мөлшерлемелер белгiленедi.

 

      Азаматтық қызметшілер болып табылатын және ауылдық жерде жұмыс iстейтiн денсаулық 

сақтау, әлеуметтiк қамсыздандыру, бiлiм беру, мәдениет, спорт және ветеринария 

саласындағы мамандар лауазымдарының тiзбесiн жергiлiктi өкiлдi органмен келiсу бойынша 

жергiлiктi атқарушы орган айқындайды.

 

      10. Мемлекеттік бюджет есебінен ұсталатын азаматтық қызметшілерге лауазымдық 

айлықақы мөлшерінде сауықтыруға арналған жәрдемақы төлене отырып, ұзақтығы күнтізбелік 

отыз күннен кем болмайтын жыл сайынғы ақы төленетін негізгі еңбек демалысы беріледі.

 

      Азаматтық қызметшілерге жыл сайынғы ақы төленетін еңбек демалысын берген кезде 

сауықтыруға арналған жәрдемақы күнтізбелік жылда бір рет төленеді.

 

      140-бап. Заңды тұлғаның атқарушы органы басшысының және

 

                заңды тұлғаның алқалы атқарушы органының басқа

 

                да мүшелерінің еңбегін реттеу ерекшеліктері

 

      1. Атқарушы органның басшысымен еңбек шартын жасасу, оның еңбегіне ақы төлеу 

тәртібі мен шарттары, оны тәртіптік жауаптылыққа тарту, жұмыстан шеттету осы Кодекске, 

Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілеріне, құрылтайшылар, заңды тұлға 

мүлкінің меншік иесі не құрылтайшылар, меншік иесі уәкілеттік берген адам (орган) немесе 

заңды тұлғаның уәкілетті органы бекітетін құжаттарға, заңды тұлғаның оқшауланған 

құрылымдық бөлімшелері туралы ережелерге және еңбек шартына сәйкес жүзеге асырылады.

 

      2. Егер жалғыз құрылтайшы (қатысушы, акционер) заңды тұлғаның жеке-дара атқарушы 

органы болып табылған жағдайда, еңбек шарты жасалмайды. Еңбек қатынастары жұмыс 

берушінің жұмысқа қабылдау туралы актісімен ресімделеді, онда еңбек функциясы, еңбек 

қызметін жүзеге асыру мерзімі, жұмыстың басталу күні, жұмыстың орындалатын орны, сондай-

ақ еңбекке ақы төлеу мөлшері мен өзге де шарттар қамтылуға тиіс.

 

       Құрылтайшылардың (қатысушылардың, акционерлердің) құрамы өзгерген жағдайда, 

атқарушы органның басшысымен еңбек шарты жасалады не құрылтайшылардың, заңды тұлға 

мүлкінің меншік иесінің не құрылтайшылар, меншік иесі уәкілеттік берген адамның 

(органның) немесе заңды тұлғаның уәкілетті органының шешімі негізінде онымен еңбек 

қатынастары тоқтатылады. 

 

       3. Атқарушы органның басшысын жаңа мерзімге тағайындаған (сайлаған, лауазымға 

бекіткен) жағдайда, еңбек шартына тиісті өзгерістер мен толықтырулар енгізіледі. 

 

       4. Жұмыс берушінің жұмысқа қабылдау және еңбек шартын тоқтату туралы актісіне 

құрылтайшылардың, заңды тұлға мүлкінің меншік иесінің не құрылтайшылар, меншік иесі 

уәкілеттік берген адамның (органның) немесе заңды тұлғаның уәкілетті органының шешімімен 

не олар бекітетін құжаттармен уәкілеттік берілген адам қол қояды. 

 

      5. Заңды тұлғаның алқалы атқарушы органының басшысына және басқа да мүшелеріне 

тәртіптік жаза тәртіптік теріс қылық анықталғаннан кейін тікелей, бірақ ол анықталған 

күннен бастап екі айдан кешіктірілмей қолданылады.

 

      Заңды тұлғаның атқарушы органының басшысына тәртіптік жаза қолдану тәртібі 

Қазақстан Республикасы заңнамасының және заңды тұлғаның құрылтай құжаттарының 

ерекшеліктері ескеріле отырып, құрылтайшылардың, заңды тұлға мүлкінің меншік иесінің не 

құрылтайшылар, меншік иесі уәкілеттік берген адамның (органның) немесе заңды тұлғаның 

уәкілетті органының шешімімен бекітілген жұмыс берушінің актісімен белгіленеді.

 

      6. Осы Кодексте көзделген заңды тұлғаның атқарушы органы басшысының еңбегін реттеу 

ерекшеліктері заңды тұлғаның жеке-дара атқарушы органына, сондай-ақ заңды тұлғаның 

алқалы атқарушы органының басқа да мүшелеріне қолданылады.

 

      141-бап. Азаматтық авиацияның авиация персоналына жататын

 

                жұмыскерлердің еңбегін реттеу ерекшеліктері

 

      Ұшу қауіпсіздігіне тікелей байланысты, азаматтық және эксперименттік авиацияның 

авиация персоналына жататын жұмыскерлердің еңбегі азаматтық авиация саласындағы 

халықаралық стандарттар мен нормативтер ескеріле отырып, жұмыс уақыты мен тынығу уақыты 

режимі ұзақтығының ерекше нормаларын белгілейтін «Қазақстан Республикасының әуе 

кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы» Қазақстан Республикасының Заңында және 

Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінде көзделген 

ерекшеліктермен бірге осы Кодекспен реттеледі.

 

      142-бап. Теңiз кемелерi экипаждарының (жүзу құрамы)

 

                мүшелерiне жататын жұмыскерлердің еңбегін реттеу

 

      Теңiз кемелерi экипаждарының (жүзу құрамы) мүшелерiне жататын жұмыскерлердің 

еңбегі теңiз кемелерiнің экипаждары (жүзу құрамы) мүшелерiнің еңбегін, еңбегіне ақы 

төлеуді, жұмыс уақытын және тынығу уақытын реттеудің ерекшеліктерін белгілейтін «Сауда 

мақсатында теңiзде жүзу туралы» Қазақстан Республикасының Заңында және Қазақстан 

Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінде көзделген ерекшеліктермен бірге 

осы Кодекспен реттеледі.

 

      143-бап. Қазақстан Республикасы мемлекеттік

 

                қызметшілерінің, Парламенті мен мәслихаттары

 

                депутаттарының, судьяларының еңбегін реттеу 

 

      Қазақстан Республикасы мемлекеттік қызметшілерінің, Парламенті мен мәслихаттары 

депутаттарының, судьяларының еңбегі қызметке кірудің, оны өткеру мен тоқтатудың ерекше 

шарттары мен тәртібін, еңбектің ерекше жағдайларын, еңбекке ақы төлеу жағдайларын, 

сондай-ақ қосымша жеңілдіктерді, артықшылықтар мен шектеулерді белгілейтін Қазақстан 

Республикасының заңдарында және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық 

актілерінде көзделген ерекшеліктермен бірге осы Кодекспен реттеледі.

 

      144-бап. Әскери қызметтегі адамдардың, арнаулы

 

                мемлекеттік, құқық қорғау органдары мен

 

                мемлекеттік фельдъегерлік қызмет

 

                қызметкерлерінің еңбегін реттеу

 

      Әскери қызметтегі адамдардың, арнаулы мемлекеттік, құқық қорғау органдары 

мен мемлекеттік фельдъегерлік қызмет қызметкерлерінің еңбегі қызметке кірудің, оны 

өткеру мен тоқтатудың ерекше шарттары мен тәртібін, ерекше еңбек жағдайларын, еңбекке 

ақы төлеу жағдайларын, сондай-ақ қосымша жеңілдіктерді, артықшылықтар мен шектеулерді 

белгілейтін Қазақстан Республикасының арнайы заңдарында және Қазақстан Республикасының 

өзге де нормативтік құқықтық актілерінде көзделген ерекшеліктермен бірге осы Кодекспен 

реттеледі.

 

      145-бап. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі және оның

 

                ведомстволары жұмыскерлерінің еңбегін реттеу

 

      Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі және оның ведомстволары жұмыскерлерінің еңбегі 

лауазымға тағайындаудың, еңбек шартын тоқтатудың ерекше талаптарын, ерекше еңбек 

жағдайларын, еңбекақы төлеу жүйесі мен жағдайларын, сондай-ақ артықшылықтар мен 

шектеулерді белгілейтін «Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы» Қазақстан 

Республикасының Заңында және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық 

актілерінде және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің актілерінде көзделген 

ерекшеліктермен бірге осы Кодекспен реттеледі.

 

      146-бап. Кәсіптік одақтың кәсіподақ органдарының құрамына

 

                кіретін жұмыскерлердiң еңбегiн реттеу

 

      Кәсіптік одақтың кәсіподақ органдарының құрамына кіретін жұмыскерлердiң еңбегі 

«Кәсіптік одақтар туралы» Қазақстан Республикасының Заңында көзделген ерекшелiктермен 

бiрге осы Кодекспен реттеледi.

 

жүктеу/скачать 0,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: