Медешова айгүл бақТЫҒалиқызы бастауыш сынып


Ақпараттық техникаларды мектепте оқыту үрдісінде қолдану



Pdf көрінісі
бет10/12
Дата15.03.2017
өлшемі5,23 Mb.
#9317
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12

Ақпараттық техникаларды мектепте оқыту үрдісінде қолдану
Ақпараттық  техникаларды  білім  беру  ошағы-  мектепке  жаппай 
ендіру  жағдайында  компьютерлерді  оқыту  үрдісінде  қолдану,  әсіресе 
барлық  оқу  пәндерін  оқып-үйретуде  пайдалану  бүгінгі  күннің  көкейтесті
мэселесі болып отыр.
Қазақстан Республикасының 2015  жылға дейінгі білім беруді дамыту 
түжырымдамасында бастауыш  білім  мазмүны  шетел тілі  мен  информатика 
негіздерін ерте үйрену арқылы байытылатыны  көрсетілген.
Білім  берудІң  әлемдік  кеңістігіне  енуіне  бағыт  алған  Қазақстан 
Республикасында  білім  беруді  2005-2010  жылдарға  дамытудың  арналған 
мемлекеттік  бағдарламасында  оқытуды  үйымдастыру  қағидаттарын  жэне 
оқушының білім-білікті, дағдыны енжар “алушы” рөлін танымдық үрдістің 
белсенді 
субъектісіне 
өзгерту, 
оқытудың 
жаңа 
ақпараттық 
технологияларын  енгізуге  аса  мән  берілген.  Бүл  ақпараттық  қоғамда  өмір 
сүріп  отырған  балалардың  заман  талабына  сәйкес  біліммен  қаруланған, 
компьютерлік  сауатты,  ақпараттық  мәдениетті  болуын  көздейді,  яғни 
жеткіншектердің танымдық  әрекеттерінің  жүйелі  қалыптасуы  мен  дамуын 
ықыласпен зерттеуді қажет етеді.
Танымдық  әрекетті  қалыптастыру  бастауыш  сынып  оқушыларының 
психологиялық, 
дидактикалық, 
түлғалық 
жэне 
физиологиялық 
ерекшеліктерді  есепке  ала  отырып,  олардың  дамуын  оқу  үрдісін 
үйымдастыру  мен  жүргізуде  басты  назарда  болу  керектігі  ақпараттық 
технологияны  қолданудағы  мүғалім  мен  оқушы  әрекеттеріне  қойылатын 
талаптарды жоғарылатады.
Бастауыш 
мектептің 
бағдарламасы 
баланың 
жеке 
түлғасын 
қалыптастыруға,  оның  жеке  қабілетін  ашуға  және  дамытуға  бағытталған. 
Ақпарат  легінің  үлғаюы  жағдайында  пәндік  білім  танымдық  әрекеттің 
міндетті  нысанасы  болып  табылады.  Бастауыш  сынып  оқушыларының 
өзін  барынша  көрсете  білу  үшін  ақпаратты  өз  бетінше  іздеу,  жоспарлау, 
бөлшектеу,  біріктіру,  суреттеу,  жалғастыру  жэне  тиімді  пайдалану 
дағдысын  бойына  сіңіру  әлдеқайда  маңызды  да  күрделі  (түлғалық 
ерекшелік).
Әлеуметтік  зерттеулер  бойынша  адам  баласының  ақпарат  алу,  оны 
түсіну  мен  есте  сақтау  дағдыларының  артуына  ақпараттық  құралдардың 
тигізетін ықпалы зор екені анықталған (психологиялық ерекшелік).
96

Танымдық  эрекетті  қалыптастыру  мақсатты  бағытталған,  жемісті 
болуы  үшін  білім  меңгеру  табиғатын  білу  қажет.  Ақпараттық  технология 
арқылы  оқу  үрдісін  үйымдастыру  бастауыш  сынып  оқушыларының  оқу 
материаларын  жеңіл,  үғымды  меңгеруін,  компьютермен  жұмыс  істеу 
дағдыларымен қарулануын жүзеге асырады (дидактикалық ерекшелік).
Әрбір  оқушының  денсаулығы  туралы  ақпараттар,  компьютерлік 
техникамен 
жүмыс 
жасау 
кезінде 
ескерілуге 
тиісті 
гигиеналық, 
эргономикалық  талаптардың  сақталуы  бастауыш  сыныпта  үнемі  есте 
ұстауды қажет етеді (физиологиялық ерекшелік).
Бастауыш  сыныпта  ақпараттық  техникалық  қүралдарды  пайдалану 
ең алдымен мектептерді компьютерлендірумен тығыз байланысты. Жаппай 
компьютерлендіру  кезеңінде  компьютерлік  техниканы  оқу  үрдісінде 
пайдалану  арқылы  үлкен  жетістіктерге  жетуге  болатындығын  практика 
дәлелдеп  отыр.
Оқытудың ақпараттық технологиясын  оқу  үдерісінде  тиімді  қолдану 
үшін  бастауыш  сынып  оқушыларының  оқу  іс-әрекеті,  психологиялық, 
түлғалық,  элеуметтік және физиологиялық даму ерекшеліктерін  есепке алу 
керек.
Ақпараттық  технология  арқылы  білім  беру  үдерісін  үйымдастыру 
бастауыш  сынып  оқушыларының  оку  материаларын  жеңіл  меңгеруін, 
компьютерде жүмыс  істеу дағдыларымен қарулануын жүзеге асырады (оқу 
іс-әрекетіндегі ерекшелік).
Ақпараттық  технологияны  мектепте  қолдану  бастауыш  сынып 
оқушыларының  білуге,  оқуға  құштарлығы,  танымдық  қызығушылығы, 
қиялы,  логикалық  ойлауы  мен  есте  сақтау  қабілеттерінің  дамуына  үлкен 
септігін тигізеді (психологиялық ерекшелік).
Бастауыш 
мектептің 
бағдарламасы 
баланың 
жеке 
тұлғасын 
қалыптастыруға, 
оның 
өзіндік 
оқу-танымдық 
әрекетін 
дамыту ға 
бағытталған.  Бастауыш  сынып  оқушыларының  оз  мүмкіндігін  көрсете 
білуі  үшін 
ақпаратты  өзіндік  іздеу,  жоспарлау,  бөлшектеу,  біріктіру, 
суреттеу,  жалғастыру  және тиімді  пайдалану,  өз  іс-әрекетінің дүрыстығын 
тексеріп бақылау икемділігін бойына сіңіру әлдеқайда маңызды да күрделі
(тұлғалық ерекшелік).
Әлеуметтік  зерттеулер  бойынша  адам  баласының  ақпарат  алу,  оны 
пайдалану  икемділігінің  артуына  ақпараттық  құралдардың,  өмір  сүріп 
отырған  ортаның  тигізетін  ықпалы  зор  екені  анықталған  (әлеуметтік 
ерекшелік).
Көшеде  компьютерлік  клубтардың  көбеюі  ата-аналардың  көңілінде 
алаңдаушылық  тудырып  отыр.  Әсіресе,  бастауыш  сыныпта  оқитын  ер 
балалардың  тәртібінде,  мінез-қүлқында  өзгерістер  пайда  бола  бастады, 
себебі  мұндай  нарықтық  заманда  өз  межесін  ғана  көздейтін  кәсіпкерлер
97

баланың  психологиялық,  тұлғалық,  физиологиялық  даму  ерекшеліктерін
ескермейді. 

.  .
Компьютерлік  техникамен  жұмыс  жасау  кезінде  ескерілуге  тшсті
гигиеналық,  эргономикалык  талаптардың  сақталуы  мен  әрбір  оқушының
денсаулығы  туралы  ақпараттарды  бастауыш  сыныптагы  білім  беру  үрдісін
ұйымдастырушы үнемі есте үстауы қажет (физиологиялық ерекшелік).
Кесте  9  -  Ақпараттық  технологияны  қолдануға  оқушының  дайындық 
деңгейін анықтау
Дайындық 
деңгейін 
анықтау 
бағыттары
Тәсілдер
Оқу 
іс-әрекеті 
ерекшеліктерін 
анықтау
Пэндік  тесті,  тапсырма,  ағымдағы  үлгерімге 
талдау, 
оқу 
материалының 
кұрылымын 
сұрыптау
Психологиялық  даму  ерекшеліктерін 
анықтау (оқуға дайындығы)
Психологиялық тест, сауалнама, эңгіме
Физиологиялық даму  ерекшеліктерін 
анықтау
Сынып журналының денсаулық парағы
Әлеуметтік ерекшеліктерін анықтау
Сынып  журналының  ата-аналар  туралы  мәлімет 
парағы, ата-аналар жиналысы
Тұлғалық 
даму 
ерекшеліктерін 
анықтау
Психологиялық тест, компьютермен жүмыс
Бірнеше  мектепгердің  бастауыш  сынып оқушылары  мен мүғалімдері 
арасында  бастауыш  мектепте  оқытудың  ақпараттық  технологиясын 
қолдану  мүмкіндігі  мен  оқу-танымдық  әрекетті  қалыптастыру  үдерісіне 
эсері зерттелді.
Оқу  іс-әрекеті  ерекшеліктерін  анықтау  3  сыныпта  математика,  қазақ 
тілі, 
ана 
тілі, 
дүниетану 
пәндері 
бойынша 
жүргізілді. 
Мүнда 
математикадан  бақылау  жұмысы,  қазақ  тілінен  компьютерлік  диктант, 
дүниетанудан компьютерлік тестілеу формаларында өткізілді.
3  сынып  оқушыларының  берілген  тапсырмаларды  орындауда 
қиналатыны  белгілі  болды.  Соған  сэйкес  байқауға алынған  100  оқушының 
жоғары  деңгейді  орта  есеппен  3%-ы  ғана,  керісінше  төмен  деңгейді  орта 
есеппен  50%-ы  (56,4%-  эксперименттік  топта,  44,4%-бақылау  тобында) 
көрсетті.
Оқушылардың  зейінін,  есте  сақтау  икемділігін  анықтау  үшін  мектеп 
психологымен  ақылдаса  отырып, зейіннің ауысуы мен  шоғырлануын,  есте 
сақтауды  анықтауға  арналған  компьютерлік  тапсырмаларды  пайдаландық. 
Логикалық  ойлау  икемділігін  тексеру  үшін  Э.Ф.Замбицявичене  үсынған 
әдістемесін бейімдеп пайдаландық.  Мүнда қүбылысты немесе затты нақты,
98

жалпы  белгілері  бойынша  ажырату  тапсырмалары  беріледі.  Сонда 
психологиялық  тапсырмаларды  орындауы  бойынша 
бастауыш  сынып 
оқушыларының  1,1 %-ы  жоғары,  53,5%-ы томен деңгейді құрады.
Бастауыш 
сынып 
оқушыларының 
физиологиялық 
даму 
ерекшеліктері  мектеп  дэрігерлерінің  толтырған  сынып  журналының 
денсаулық  парағы  бойынша  анықталды.  Мүнда  көзі  ауыратын  немесе 
компьютермен  жұмыс  денсаулығына  зиянды  эсер  ететіндей  балалар 
анықталған жоқ. Оқушылардың физиологиялық, биологиялық дамуы қатаң 
түрде дэрігердің көмегімен бақыланды.
Бастауыш  сынып  оқушыларының  әлеуметтік  дамуы  отбасындағы 
жағдайға  тэуелді.  Сондықтан  сынып  журналының  ата-аналар  туралы 
деректер  парағымен  таныстық,  содан  кейін  сыныптың  ата-аналар 
жиналысына  қатыстық.  Ата-аналардың  30%-ы  ғана  баласының  сабағын 
үнемі  қадағалап  отыратыны,  қалған  ата-аналардың  балаға  көңіл  бөлетін 
уақытының  жоқтығы,  баласының  біліміне,  сапалы  әс-әрекет  етуіне  мән 
бермейтіндігі  анықталды.  Бұл  “Егеменді  Қазақстан”  (2006ж.)  газетінде 
жарияланған  жүмыс  істейтін  ата-ана күніне  16  минут,  демалыс  күндері  30 
минут уақыт қана баласына бөле алады деген деректерді дәлелдейді.
Осы  анықталған  мэліметтер  бойынша  баланың  оқу-танымдык 
әрекетін дамытуға отбасында көңіл бөлу қажеттілігі  туралы  ата-аналармен 
дәрістер, 
пікір 
алмасулар  жүргізіліп, 
онда  “Балаңыздың 
қызыға 
шұғылданатын  ісі”,  “Бала  дамуына  эсер  ететін  қоршаған  ортадағы 
жағымды  және  жағымсыз  дүниелер”,  “Компьютердің  сіздің  балаңызға 
әсері  қандай?”,  т.с.с.  сұрақтар  талқыланды  немесе  мектеп  көлемінде 
оқушылардың 
информатика 
пәнінен 
дайындаған 
шығармашылык 
жүмыстарының  көрмесі  үйымдастырылып,  панаромалық  сабақ  өткізілді. 
Ата-аналар жиналыстарында оқушылардың компьютерлік сауаттылықтары 
мен  компьютерлік  ойындарға  қүмарлығы,  компьютердің  пайдасы  мен 
зияны  туралы  әңгімелесулер,  оқушылардың  ой-пікірлерін  талқылау 
сағаттары өткізілді.
Бастауыш  сынып  оқушыларының  тұлғалық  даму  ерекшеліктерін 
анықтау  үшін  түлғалық-бағдарлы,  проблемалық  оқыту  технологияларын 
пәндік мазмүнда бейімдеп пайдаландық. Өзіндік бағалау, озіндік басқаруға 
икемділігін  анықтау  үшін  эңгімелесу  әдістерін  пайдаландық.  Мүнда 
оқушылармен  жеке,  жүптаса  сөйлесіп  берілген  сүрақтарға  жауаптарын 
жүйелеп  тексердік.  Бос  уақытында  не  істегенді  үнатасың?,  Бүл  үнамды 
ісіңді  неден  бастаған  дүрыс  деп.  санайсың?,  Қандай  эрекеттер  арқылы 
жасайсың?,  Егер  сенімен бірге екі-үш жолдасың болса,  олармен  бірге болу 
үшін  не  өзгерту  қажет  деп  ойлайсың?,  Егер  жолдастарың  басқа  жүмысты 
жасайық  деп  ұсыныс  жасаса,  өз  жоспарынды  бүзар  ма  едің?  т.б.  сиякты 
сүрақтар 
берілді.  Нәтижесінде  сұралған  ер  балалардың  84%-ы  бос
99

уақытта  компьютерлік  ойын  клубтарына  баруды,  қыздардың 
88
,
2
%-ы  дос 
қыздарымен доп ойнағанды,  қозғалыс  ойындарын  ойнағанды  ұнатады,  тек 
балалардың  қалғаны  (16-11%-ы)  кітапханаға,  музыкалық  немесе  спорттық 
мектепке 
барған 
дүрыс 
деп 
санайды. 
Іс-эрекеттерін 
жоспарлау 
икемділіктері  шашыраңқылық  сипатта,  соның  салдарынан  ұмытшақтық, 
салғырттық 
көбірек 
байқалады. 
Мәселен, 
оқушыларға 
мынадай
тапсырмалар берілді:
” 1)  Көктемде  үйдің  айналасын  көгалдандыру  жұмысы  жүргізіледі. 
Оған  сенің  де  қатысуың  керек.  БІр  тал  егу  үшін  қандай  әрекеттерді 
орындайсың?
2) 
“Қасқыр,  ешкі,  қырыққабат”  есебін  шешу  үшін  қайықшы  істеуге 
тиіс әрекеттерді тізбектеп көрсетіп  көр.  (Өзеннің  бір  жағасындағы  қасқыр, 
ешкі  жэне  қырыққабатты  қайықшы  қасындағы  бір  орынды  пайдаланып, 
өзеннің  келесі  бетіне  көшіруі  керек.  Бірақ,  қасқыр  ешкіні,  ешкі 
қырыққабатты жеп қоюы мүмкін екенін есте үстау қажет болады).”
Оқушылардың нақты, дәл жауап бергені болмады,  барлық оқушының 
66
%-ға  жуығы  тізбектелмеген,  жүйесіз  жауап  берген.  Тапсырма  бойынша 
әрекеттерді тізбектеп, алгоритм құруға қиналатыны көрінді.  Оқушылардың 
электрондық  оқу  қүралымен  жүмыс  жасауға  қызығушылығы  тексеріліп, 
ынтаның жоғары екендігі анықталды.
Бастауыш  сынып  оқушыларымен  жүргізілген  сауалнама  бойынша 
компьютерлік  сауаттымын  деп  есептейтін  оқушы  санының  аздығы,  білім 
беру  үрдісінде  компьютердің  мүлде  пайдаланылмағаны,  электрондық  оқу 
қүралдарының 
сабақта 
қолданылмайтындығы, 
компьютерлік 
желі 
мүмкіндіктерінен  ештеңе  білмейтіні,  барлық оқушылардың  компьютермен 
жүмыс  жасауды  үйренгісі  келетіні,  информатика  пэнін  оқуға  қызығатыны 
анықталды  жэне  орыс,  ағылшын  тілдерін  оқуда  аудиожазбалары  бар  жэне 
сөздіктердің  қатар  берілуі  мен  оған  сәйкес  оқу  тапсырмаларын 
компьютерлік оқыту бағдарламалары  арқылы  оқудың қызықты  екеніне таң 
қалып,  оның  күнделікті  оқу-тәрбие  үрдісінде  қолданылмайтындығына 
қынжылыс  білдірді.  Сауалнама  нәтижелері  мен  компьютерде  жүмыс 
(фигуралар  арқылы  сурет  салу,  бояу  тәсілдерін  пайдалану)  жасау 
икемділіктерін  тексеру  оқушылардың  36%-ьі  төмен  деңгейде  екенін 
көрсетті. Бақылау тобында бұл көрсеткіш 39%-ды қүрады.
Бастауыш  сынып  оқушыларының  танымдық  әрекетін  қалыптастыру 
үшін  компьютерлік  техниканы  қолдану  бастауыш  сынып  мүғалімінін 
оқыту  іс-эрекетін  үйымдастыруына  тәуелді.  Оқытудың  сапасын  көтеріп, 
оқушылардың  білімді  меңгеруін 
күшейту 
мақсатында 
ақпараттык 
техниканың 
мүмкіндіктерін 
пайдалану 
үшін 
бастауыш 
сынып 
мүғалімдерінің  компьютерлік  сауатты,  ақпараттық  мәдениетті  болуы
100

қажет.  Біз  осы  жайды  анықтау  үшін  бастауыш  сынып  мұғалімдеріне 
сауалнама жүргіздік.
Сауалнама  бойынша  бастауыш  сынып  мүғалімдерінің  танымдық 
әрекетін  қалыптастыру  дәстүрлі  оқыту  арқылы  жүргені  дүрыс  деп  25%, 
жаңа  оқыту 
технологиялары  негізінде  жүруі 
қажет  деп 
37
,
5
%, 
компьютердің  немесе  техникалық  күралдардың  көмегімен  оқыту  арқылы 
жүреді деп  12,5%, басқа жолдармен жүреді деп 25%-ы көрсетеді.
“Ақпараттық технологияны өз жүмысыңызда қолданып көрдіңіз бе?” 
Деген  сауалға  12,5%-ы  ғана  “ия”  деп  жауап  берген.  Өйткені,  сауалнамаға 
қатысқан  барлық  мұғалімнің  компьютерлік  техниканы  сабақта  пайдалану 
оқыту  жұмысына  оң  эсер  тигізетінін  басылым  беттерінен  және  жоғары 
сыныпта оқытудан таныс.  Сондықтан олар ақпараттық технологияны білім 
беру үрдісінде міндетті түрде қолданылғаны жөн деп 
100
% санайды.
Мүғалімдердің  барлығы  бастауыш  мектепте  информатиканы  оқыту 
қажет  деп  санайды.  Ал,  басқа  сабақтарда  компьютер  қолданылса,  ол 
оқушылардың қосымша ақпарат алуына - 62,5%,  оқуға қызығуына -  12,5%, 
бақылау мен бағалаудың объективті болатынына - 25%-ы сенімді.
Педагог  кадрлардың  біліктілігін  жетілдіру  институтына  курсқа 
келген  бастауыш  сынып  мүғалімдеріне  ақпараттық  мәдениет  деңгейін 
анықтау тестісі (И.А. Румянцева және басқалары) жүргізілді.
Бүл  тестілеу  бойынша  1  мұғалім  94%,  қалганы  40-67%  аралыгында 
ұпай  жинады  жэне  нәтижесінде  17  мұгалімнің 
6
-уы  білім  беруді 
ақпараттандыруға,  керісінше  ақпараттандырудың 
11
-і  үшін  пайдалы 
екендігі айқындалып, бүл көрсеткіштердің мәні мен маңызы талқыланды.
Осы  курсқа  қатысушылар  арасында 
12
  жылдық  білім  беруге  көшу 
кезінде бастауыш сыныпта информатиканы кім оқытқаны жөн,  бағдарлама 
бойынша  не  оқытылады,  қалай  оқытылады,  ақпараттық  технологияны 
басқа сабақтарда қолдану мүмкіндігі бейнекөріністер арқылы, электрондық 
оқулықтың 
қажеттігі  туралы 
сауалдар 
бойынша 
дөңгелек  үстел
ұйымдастырылды.
Информатика мұғалімдері бастауыш сыныпта информатиканы оқыту 
әдістемесін,  ал  бастауыш  сынып  мұғалімдері  информатиканың  ғылыми 
негіздері  мен  білім  беру  үрдісінде  компьютерді  пайдалану  әдістемелерін 
білмейтіндіктерін,  бастауыш  сыныптар  үшін  информатикалык  оқу 
материалдарын  іздеуге  көп  уақыттың  қажеттігін,  бастауыш  мектепке 
арналған  бағдарламалық  қамтамасыз  ету  жабдықтарының  жоқтығын, 
балалардың компьютерлік ойын ойнауға қызығуларының күн  сайын  артып 
отырғанын,  бірақ  олардың  компьютермен  жүмыс  жасау  икемділігінің
төмен деңгейде екенін ашық айтты.
Мұндай  сауалнама  жэне  информатика  мұғалімдерімен  жүргізілген
әңгіме осы бағытта кемшіліктердің болу себептерін:
101

1
)  бастауыш  сынып  мұғалімінің  компьютермен  жұмыс  жасау
негіздерін білмейтіндігінен,
2
)  оқытудың  ақпараттық  технологиясын  қолдану  әдістемесін  нашар
игеруінен,
3
)  мұғалімдердің  бастауыш  сыныпта ақпараттық  технология  арқылы
оқыту әдістемесін білмейтіндігінен,
4
)  бастауыш  сыныпқа  арналған  арнайы  ақпараттық  технология 
жабдықтарының мектептерде жоқтығынан,
5
)  мектептердің  компьютерлік  техникамен  толық  қамтылмауынан, 
яғни  мектептегі  бір  компьютерлік  сыныптың  информатика  пэнін  жоғары 
сыныптарда оқытудан ауыспайтындығынан деп көрсетті.
Осы  нәтижелер  бойынша  ақпараттық  технология  арқылы  бастауыш 
сынып  оқушыларының  танымдық  әрекетін  қалыптастыруга, 
12
  жылдық 
білім беру тұжырымдамасына сәйкес  бастауыш мектепте  информатиканың 
пропедевтикалық 
курсын 
оқыту, 
компьютерлік 
сауаттылықты 
қалыптастыру мэселелерін жан-жақты зерттеуге негіз болады.
Оқытудың  ақпараттық  технологиясы  арқылы  бастауыш  сынып 
оқушыларының  танымдық  әрекетін  қалыптастыруды  мынадай  құрылым 
бойынша көрсетуге болады:
Сурет 
6
 - Ақпараттық технология арқылы бастауыш сынып 
оқушыларының танымдық әрекетін қалыптастыру құрылымы
Мүндағы,  қажеттілік  -  оқушылар  мен  мұгалімдердің  оқу  үрдісінің 
мақсатына 
қарай 
туындайтын 
сұранысы, 
мотив 

оган 
жетуге 
ынталандыратын  себептер,  эрекет  — мұғалім  мен  оқушының  орындайтын 
істері,  нәтиже  -  әрекет  нэтижесіндегі  қорытынды,  түзету  —  үмытуды 
қалпына келтіру сияқты  енгізілетін  өзгерістер мен  қорытынды  нәтиже мен 
күтілетін нәтиже сәйкестігі дегенді білдіреді.
Бүл  сызбадан  ақпараттық  технология  арқылы  бастауыш  сынып 
оқушыларының  танымдық  әрекетін  қалыптастыруды  жүзеге  асыру 
мазмүны шығады.

Кесте 
10 

Ақпараттық 
технология 
арқылы 
бастауыш 
сынып 
оқушыларының танымдық әрекетін қалыптастырудың мазмұны
Кезеңдер
Құраушылар
Мазмұны
Мақсатты
қалыптастырушы
Мақсаттық
мақсат, міндеттерді анықтау
Ұйымдастырушы
Мазмұндық
«электрондық 
оқу-эдістемелік 
кешендер» дайындау
Қызметтік
электрондық оқу-эдістемелік кешенді 
оқу 
үрдісінде 
қолдану 
арқылы 
танымдық қызығуды ояту, 
оқу 
үрдісіндегі 
объектілер 
мен 
субъектілер 
әрекеттерін 
жүзеге 
асыру,
оқушылардың оқу-танымдық 
әрекетін ақпараттық технология 
арқылы басқару жэне кемшіліктерді 
түзету
Бағалау-
аналитикалық
Нәтижелік бағалау
нәтижені алу, бағалау
Оқытудың  ақпараттық  технологиясы  арқылы  танымдық  әрекетті 
қалыптастыру  үшін  төменде  көрсетілген  шарттарды  қанағаттандыруы 
қажет:
•  ақпараттық  технология  арқылы  мұғалім  мен  бастауыш  сынып 
оқушысының 
танымдық 
әрекетін 
жоспарлау 
мен 
басқару 
(мақсаттық);
•  танымдық  әрекеттің  негізі  болатын  есептер  мен  тапсырмалар  беру, 
яғни 
шығармашылықпен 
жұмыстануға 
арқау 
болатын 
оку 
материалының 
репродуктивті 
бөлігін 
электрондық 
турде 
оқушыларға ұсыну (мазмүндық);
•  сабақта  электрондық  оқу  құралын  қолдану,  компьютерлік  жэне 
дәстүрлі  оқыту  әдістерін  үйлесімді  пайдалану,  окушылардың  оқу 
әрекетін  жетістікке  жететіндей  етіп  үйымдастыру  формаларын 
айқындау,  алуан  түрлі  шығармашылық  сипатқа  тапсырмалар 
түрлерін 
үйымдастыру, 
әр 
түрлі 
формалардағы 
сабақтарға 
оқушылардың  оңтайлы  мүмкін  болатын  қатысын  қамтамасыз  ету,
(әдістемелік-технологиялық);
•  оқушылардың  танымдық  әрекетінің  нәтижесін  нақты,  дәл  көрсету, 
оқушыны ынталандыру, оқуға қажеттілік туғызу (өлшемдік). 
Электрондық  оқу-әдістемелік  кешені  мен  оны  қүрастыру  үшін
қажетті  концептуалдық  аспектілер: 
1
)  оқу  үрдісін  қозғаушы  күш  -  оқушы 
мен  оның  біліміне,  білігіне,  дағдысына  қойылатын  міндеттердің  қарама-
103

қайшылығы 
2
)«ақпараттық  технология»  бөлімінің  мазмұны  оқушыларды 
базалық  деңгейде  ғана  емес,  кәсіби  даярлық  кезеңі  бойынша  да  берілуі 
тиіс; 
3
)  оқытудың  негізгі  дидактикалық  бірлігі  есебінде  базалық 
технологияға  алынуы  қажет  (яғни,  «Пайдаланушы-Компьютерлік  жүйе» 
жүйесінде  жүмыс  жасай  алатындай  ең  кіші  көлемді  технология)  және 
ақпараттық  технология  жіктелуі  пайдаланылды; 
4)  арнайы  жасақталған 
жаттыгулар  жүйесі  базалық  технологиямен  жүмыс  жасау  дагдыларын 
меңгеру  мен  бекітуге  мүмкіндік  туғызады,  оның  негізінде  кез  келген 
есепті  ақпараттық  технология  арқылы  шешудің  алгоритмі  қүрылды; 
5) 
арнайы  жасақталган  жаттыгулар  жүйесі  ақпараттық  технологияны  басқа 
пэн облыстарындағы  есептерді шешу үшін пайдалану дагдыларын меңгеру 
мен  бекітуге  мүмкіндік  тугызды; 
6
)  мектеп  курсының  берілген  бөлімін 
оқытуда  оқу  жэне  кәсіби  жабдықтарды  үйлестіре  қолдану  қажеттігі 
анықталды; 
7)ақпараттық  технологияның  негізгі  оқыту  әдістері  ретінде 
есепті мақсатты таңдау жэне визуальды аналогия әдістері пайдаланылды.
Оқу 
бөлімінің 
негізгі 
үгымдары 
«Технология-Ғылым-Қогам» 
жүйесінің  байланысына  сай  қүрастырылды. 
Мысалы,  жоғары  оқу 
орнының  студенттеріне  арналған  «Оқытудың  ақпараттық  технолгиясы» 
бөлімі  базалық  технология  жиынын  технологиялық,  ғылыми  жэне 
әлеуметтік  бөлім  ретінде  қарастыру  бағыттарын  қамтып,  курстың 
логикалық  қүрылымы қүрастырылды.
Технологиялық бөлім:
1. Технология туралы жалпы түсінік.
2
..  Оқытудың ақпараттық технолгиясы.
3. Оқытудың ақпараттық технолгиясы жабдықтары.
Ғылыми бөлім:
1

Информатика  ғылымы 
мен 
оның  оқытудың 
ақпараттык 
технолгиясымен байланысы.
2
. Білім беру жүйесін ақпараттандыру. Ақпараттық мәлениет.
Әлеуметтік-тұлғалық 
бөлім  ақпараттық  қоғамда  адамға  эсер  ететін
оқытудың әлеуметтік құраушыларын айрықшалап көрсетеді:
1
.  Шығармашылықтың  ақпараттық  аспектілері  жэне  дамыта отырып 
білім беру
Бүл электрондық дэрістер жинағында
•  Білім беру жүйесін ақпараттандыру.
•  Оқыту технологиясы туралы түсінік.
Оқытудың ақпараттық технологиясы туралы жалпы мағлұмат
Оқытудың ақпараттық технологиясын дидактикалық жобалау 
теориясы.
•  Оқытудың ақпараттық технологиясының  тиімділігі.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет