Әл-фараби атын да ғы Қа зақ Ұлт тық уни вер ситеті жоғары мек теп

6-бөлім. Жо ға ры мек тептегі тәрбие жұмыстары
120
«Ку ра тор» (
curator
) сө зі ла тын ті лі нен ау дар ған да қам қор шы 
де ген ма ғы на ны біл ді ре ді.
Ку ра тор – ол сту де нт тің өмір сү руін де гі тәр бие, бос уа қыт-
ты ұйым дас ты ру, ең бек те ну, әлеу мет тік сұ рақ та рын ше шу 
үшін де ка нат та ғай ын да ған оқы ту шы.
Ку ра тор уни вер си тет те сту де нт тер мен бір мез гіл де пай да бол-
ды жә не жо ға ры бі лім нің бү кіл да му та ри хы мен бір ге бол ды. 
Оны мен бір ге ку ра тор дың мін дет те рі, дә ре же сі, бі лік ті лік маз мұ-
ны, сту де нт тер мен қа рым-қа ты на сы ның си па ты өз ге ріп отыр ды. 
Ке ңес тік жо ға ры мек теп те ку ра тор 50-жыл да ры пай да бол-
ды. Ол сту де нт тер мен жұ мыс та әкім ші лік кө мек ші сі тү рін де қа-
рас ты ры ла бас та ды жә не бі рін ші курс тан бас тап бе сін ші курс-
қа дейін әр бір ака де миялық топ қа та ғай ын дал ды. ХХ ға сыр дың 
80-жыл да ры ның ая ғын да жо ға ры бі лім бе ру жүйесі нің да му ына 
бай ла ныс ты жо ға ры оқу орын да ры ку ра тор дың сту де нт тік өмір-
де гі рө лін қайта қа рас ты ру қа да мын жа са ды. Кей бір жо ға ры оқу 
орын да ры ку ра тор дың кө ме гі нен бас тарт са, бас қа ла ры ку ра тор-
ды бі рін ші, екін ші, үшін ші курс тар ға қал дыр ды да, ал жо ға ры 
курс тар ға, сту де нт ке қа жет бол ған жағ дайда кө мек сұ рай ала тын, 
бір оқы ту шы-кон сультант ты бе кіт ті. Үшін ші ле рі бір тін деп бас-
тап қы ку ра тор лық жүйеге қайт ып орал ды.
Эд вай зер – бі лім алу шы ға ака де миялық мә се ле лер бой ын-
ша ке ңес бе ре тін оқы ту шы, ол оқы ту дың бар лық ке зе ңін де бі лім 
траек то рия сын таң дау да жә не оқы ту бағ дар ла ма сын иге ру де кө-
мек көр се те тін оқы ту шы. Ку ра тор-эд вай зер – ака де миялық топ 
бас қа ру шы сы, ұйым дас ты ру шы сы. 
Ку ра тор-эд вай зер лер бел гі лі ка фед ра да жұ мыс іс тейт ін оқы-
ту шы лар дың іші нен сәй кес курс тар ға та ғай ын да ла ды, со дан 
кейін оны де кан бе кі те ді. Олар аға ку ра тор-эд вай зер жә не тәр-
бие жұ мы сы бой ын ша де кан ның орын ба са ры ның кө ме гі мен, қол-
дауы мен бір ле се жұ мыс іс тей ді.
Жұ мыс про це сін де ку ра тор-эд вай зер ака де миялық топ тың 
бел сен ді мү ше сі не, сту де нт тер ге, олар дың ини ци ати ва ла ры на 
жү гі не ді. Ол ав то ри тар лық әдіс ті си рек қол да нуы ке рек, тек бас-
қа амал қал ма ған жағ дайда. Жар ты жыл дық жұ мыс жос па рын

6.2. Ку ра тор-эд вай зер лік жұ мыс
121
жа са мас бұ рын ку ра тор сту де нт тер ді, олар дың қа бі ле ті мен қы-
зы ғу шы лы ғын, сұ ра ны сын, от ба сы жағ дайын, ма те ри ал дық жағ-
дайын анық тап ала ды. Со дан кейін топ тың бел сен ді мү ше сі мен 
бір ге жұ мыс жос па рын жа сай ды. Оны топ тың жал пы жи на лы-
сын да қа рас тыр ған нан кейін, ол құ жат қол да ныс қа жі бе рі ле ді.
Бе ріл ген жұ мыс бә рі не тү сі нік ті әрі қы зық ты бо луы ке рек. Әр бір 
сту дент жұ мыс тың нақ ты бір бө лі гін алуы жә не оған жауап кер-
ші лік пен қа рауы тиіс. Ку ра тор-эд вай зер сту де нт тер дің жа ңа әлеу-
мет тік рө лі не, жо ға ры оқу ор ны на, қа ла ға (егер ол бас қа жер ден 
кел се) әлеу мет тік-пси хо ло гия лық бейім де лу сұ рақ та ры мен де 
айна лы са ды. Олар ды ше шу ге жо ға ры оқу орын да ры жә не ма ман-
дық та ры ту ра лы әң гі ме лер, қа ла бой ын ша экс кур сия лар, оның 
мә де ниеті мен та ны су лар кө мек те се ді. Ку ра тор-эд вай зер сту де нт - 
тер дің үл ге рі мін, са бақ қа қа ты су ын үне мі қа да ға лап, тал дау жа-
сай ды. Егер ке рек бол са, бұл сұ рақ тар ака де миялық топ тың жи-
на лы сын да қа рас ты ры ла ды. Тіп ті ку ра тор-эд вай зер лер ата-ана-
лар мен де жұ мыс жа сай ды, яғ ни бай ла ныс та бо ла ды. Ол үшін 
олар сту дент ту ра лы ақ па рат кар та сын жа сай ды жә не он да ғы өз-
ге ріс тер ді жыл ма-жыл тү зе тіп оты ра ды. Ку ра тор-эд вай зер жұ мы-
сы ның ма ңыз ды бө лі гі сту де нт тер ді ғы лы ми-зерт теу жұ мыс та ры-
на тар ту бо лып та бы ла ды: ка фед ра лық үйір ме лер, пән бой ын ша 
олим пиада лар, сту де нт тік ғы лы ми жұ мыс та ры ның бай қаула ры, 
ла бо ра то риялар дың не ме се ка фед ра лар дың ғы лы ми зерт теу ле рі. 
Бе ріл ген ба ғыт тар сту де нт тер дің ғы лым дық әлеуе тін, қы зы ғу шы-
лық та рын анық тау ға кө мек те се ді, кейін жо ға ры оқу ор нын бі ті ру 
ке зін де оқуын жал ғас ты ру үшін ма ги ст ра ту ра ға не ме се PhD док-
то ран ту ра ға тү суіне ұсы ныс тар жа сай ды. 
Ку ра тор-эд вай зер лер сту де нт тер дің таң дап ал ған ма ман ды-
ғы на қы зы ғу шы лы ғын арт ты ру мақ са тын да да жұ мыс жүр гі зе ді, 
оны тә жі ри бе лі оқы ту шы лар мен, ар найы ма ман дар мен кез де су-
лер ұйым дас ты ру ар қы лы, сту де нт тер ді мек теп тер де гі, қа ла сыр-
тын да ғы ла герь лерде не ме се ба ла лар дың де ма лыс орын да рын да, 
сту де нт тік от ряд тар да жұ мыс іс теуге тар ту ар қы лы жү зе ге асы-
ра ды. Со ны мен қа тар ку ра тор-эд вай зер лер сту де нт тер үйле рін де 
та быс ты іс-ша ра лар жүр гі зе ала ды. 

6-бөлім. Жо ға ры мек тептегі тәрбие жұмыстары
122
Ака де миялық топ тың сту де нт тік ұжы мын құ ру да ку ра тор-эд-
вай зер дің рө лін ба ға лау аса қиын, ол 4 жыл бойы то бын да ғы сту-
де нт пен бір ге бар лық қы зық шы лық пен қиын дық ты бір ге кө те-
ре ді. Өзі мен қа тар, топ бел сен ді ле рі мен бір ге ку ра тор-эд вай зер 
ака де миялық топ мү ше ле рін фа куль теттің, уни вер си тет тің өмі рі-
не ара лас ты ру ға ты ры са ды. 

жүктеу/скачать 5,25 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: