Әл-фараби атын да ғы Қа зақ Ұлт тық уни вер ситеті жоғары мек теп

 3
Кіріспе
КІ РІС ПЕ
Ел дің бо ла ша ғы Қа зақ стан Рес пуб ли ка сын да соң ғы жыл дар 
шең бе рін де бо лып жат қан бі лім бе ру жүйе сін де гі ре фор ма лар ға, 
әсі ре се жо ға ры мек теп ке қа тыс ты ре фор ма лар дың нә ти же сі не 
тәуел ді. Бү гін гі күн де біз қа зақ стан дық бі лім бе ру жүйесі нің мо-
дер ни за цияла нуы сияқ ты күр де лі про цес тің қа ты су шы сы бо лып 
отыр мыз. Бұл жо ға ры мек теп ті да мы ту дың прог рес сив ті мо де-
лін ен гі зу мен оны да мы ту дың ба ға на лы жол да рын та бу – бү гін гі 
күн нің өзек ті мә се ле сі. Осы тұр ғы да жо ға ры
бі лім нің қа лып та-
суы мен да му ына ық пал ете тін әлеу мет тік мә де ни фак тор дың мә-
ні зор.
Жа һан да ну про це сі әлем ді өз қа ғи да ла ры мен қам тып жат-
қан да әр бір да му шы, эко но ми ка сы то лық тұ рақ та ма ған ел дер өз 
мә де ниетін, әдет-ғұр пын сақ тап қа лу ға, оны ұр пақ тан-ұр пақ қа 
жет кі зу ге мұқ таж. Осы жер де гі біз дің мақ сат – жо ға ры бі лім нің 
қа лып та су ына әсер ет пей қой майт ын әлеу мет тік мә де ни фак тор-
лар дың дұ рыс жо лын таң дап, ұлт тық мүд де, мақ сат тар ды көз-
дей оты рып әр бір жа ңа лық ты қа же тін ше қа был дау. Жо ға ры бі-
лім бе ру өзін дік тұр ғы дан бел гі лі бір заң дар ға, бағ дар ла ма лар ға,
ст ра те гиялар ға не гіз де ле ді. Со ның ішін де Қа зақ стан Рес пуб ли ка-
сын да бі лім бе ру ді да мы ту дың 2005 – 2010 жыл дар ға ар нал ған 
мем ле кет тік бағ дар ла ма сы на тоқ та лып өте лік. Өйт ке ні жо ға-
ры мек теп тің басты ерек ше лік те рі осы бағ дар ла ма ның не гі зін-
де жү зе ге асы ры лу да. Бұл бағ дар ла ма Қа зақ стан Рес пуб ли ка сы 
Пре зи ден ті нің 2004 жыл ғы 19 нау рыз да ғы «Бә се ке ге қа бі лет ті 
Қа зақ стан үшін, бә се ке ге қа бі лет ті эко но ми ка үшін, бә се ке ге қа-
3

Жо ға ры мек теп пе да го ги ка сы
4
бі лет ті ха лық үшін» ат ты Қа зақ стан хал қы на Жол дауына, Қа зақ-
стан Рес пуб ли ка сы Пре зи ден ті нің 2001 жыл ғы 4 жел тоқ сан да ғы 
№735 Жар лы ғы мен бе кі тіл ген Қа зақ стан Рес пуб ли ка сы ның 2010 
жыл ға дейін гі Ст ра те гиялық да му Жос па ры на сәй кес әзір лен-
ді. Бағ дар ла ма бі лім бе ру са ла сын да ғы Мем ле кет тік сая сат тың
Ст ра те гиясын, не гіз гі ба ғыт та рын, ба сым дық та рын, мін дет те рін 
жә не оны іс ке асы ру те тік те рін ай қын да ды әрі Қа зақ стан Рес пуб-
ли ка сы ның заң на ма сы на, бі лім бе ру жүйе сін бас қа ру мен қар-
жы лан ды ру ға, құ ры лы мы мен маз мұ ны на, кадр саяса ты на жә не 
әлеу мет тік сая сат қа өз ге ріс тер мен то лық ты ру лар ен гі зу үшін не-
гіз бо лып та был ды.
Осы Бағ дар ла ма ны әзір леу жа ңа эко но ми ка лық жә не әлеу-
мет тік-мә де ни жағ дай лар да қа зақ стан дық бі лім бе ру жүйесі нің 
ал дын да тұр ған бі лім бе ру са па сын арт ты ру ға, Ст ра те гиялық мін-
дет тер ді ше шу ге ба ғыт тал ған тү бе гей лі қайта өз гер ту лер дің қа-
жет ті гі нен туын да ған.
Бағ дар ла ма Қа зақ стан Рес пуб ли ка сы Пре зи ден ті нің 2000 жыл-
ғы 30 қыр күйек те гі №448 Жар лы ғы мен бе кі тіл ген «Бі лім» Мем-
ле кет тік бағ дар ла ма сын іс ке асы ру дың нә ти же ле рін тал дау не гі-
зін де даяр лан ған.
Қа зақ стан Рес пуб ли ка сын әлем дік қо ғам дас тық на рық тық, 
эко но ми ка лық мем ле кет ре тін де та ны ды. Тәуел сіз ді гі нің қыс қа 
та ри хи ке зе ңін де елі міз әлем дік қо ғам дас тық қа ық пал да са оты-
рып, эко но ми ка да айт ар лық тай өсу ге қол жет кіз ді.
Осы орай да, қо ғам ның да му дең гейі, ел дің эко но ми ка лық 
қуаты мен ұлт тық қауіп сіз ді гі нің өл шем де рі ре тін де бі лім бе ру 
жүйесі нің, адам ре су рс та ры ның рө лі мен ма ңы зы арт ты. Қо ғам-
дық қа ты нас тар жүйе сін де гі өз ге ріс тер бі лім бе ру ге одан ұт қыр-
лық ты, жа ңа та ри хи ке зең нің бол мы сы на ба ра бар әре кет ету ді 
жә не эко но ми ка ның да му қа жет тік те рі не сай бо лу ды та лап ете 
оты рып әсе рін ти гі зе ді.
Же дел өз ге ріп тұ ра тын әлем жә не ақ па рат ле гі нің ұл ғаюы 
жағ дайын да іл ге рі пән дік бі лім мін дет ті, бі рақ ол бі лім бе ру дің 
жет кі лік ті ны са на сы бо лып та был майды. Бі лім алу шы лар қа-
зақ стан дық бі лім бе ру жүйесі ба ғыт ал ған бі лім нің, дағ ды мен 

 5
Кіріспе
бі лік тің жиын ты ғын (бі лім үс тем ді гі) мең ге ріп қа на қой май, бі-
лім алу шы лар дың өзін ба рын ша көр се те бі лу жә не қо ғам өмі рі не 
пай да лы түр де қа ты суы үшін ақ па рат ты өз бе тін ше та бу, тал дау, 
құ ры лым дау жә не тиім ді пай да ла ну дағ ды сын бой ына сі ңі ру ле-
рі әл де қай да ма ңыз ды. Қа зір гі таң да жо ға ры бі лім бе ру маз мұ ны 
фак то ло гиялық күй ден шы ғар ма шы лық қа ауы сып, жо ға ры мек-
теп тер қо ғам өмі рі не құ зы рет ті, жауап ты, бә се ке ге қа бі лет ті әрі 
шы ғар ма шыл ма ман даяр лауға бағ дар ла ну да. 
Бір қа тар бә се ке ге қа бі лет ті ел дер дің жо ға ры оқу орын да ры 
қол қой ған Уни вер си тет тер дің Ұлы Хар тия сын да өза ра ақ па рат-
тар мен құ жат тар ал ма су ды, бі лім ба ғы тын да ғы бір лес кен жо ба-
лар ды жү зе ге асы ру ды жә не дип лом дар мен құ зы рет ті лік тер ді 
өза ра мой ын дауды, оқы ту шы лар мен сту де нт тер дің ака де миялық 
икем ді лі гін қам та ма сыз ету ді бас ты мә се ле ре тін де қа рас тыр-
ған. Бұл мін дет тер Еуро па ел де рі қол қой ған Бо лонья Дек ла ра-
циясын да да не гіз ге алы нып, қа зір гі таң да көп те ген еура зиялық 
ел дер де сту де нт тер мен ал ма сып, кре дит тер жи нақ тау ға мүм кін-
дік тер алып отыр. 
Жо ға ры мек теп пе да го ги ка сы ғы лы ми-пе да го ги ка лық кадр лар 
даяр лауға ба ғыт тал ған. Отан дық, ше тел дік бі лім бе ру жүйеле рі не 
са лыс тыр ма лы тал дау жа са ла оты рып, жо ға ры мек теп тің пе да го-
ги ка лық про це сі то лық тай қа рас ты ры ла ды. Жо ға ры мек теп те гі 
оқы ту, тәр бие леу мә се ле ле рі мен қа тар жо ға ры мек теп ті бас қа ру 
да курс маз мұ ны на ен ген.

1-бөлім. Жо ға ры мек теп пе да го ги ка сының теориялық негізі
6

жүктеу/скачать 5,25 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: