Тәуелсіздікті ұрпаққа насихаттау ісі өз деңгейінде жүргізіліп жатыр деп ойлайсыз ба?
жүктеу/скачать 12,36 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Роза РАҚЫМҚЫЗЫ Қуаныш ӘБІЛДӘҚЫЗЫ
- Желтоқсан айында бірнеше мемлекет Тәуелсіздік мейрамын тойлайды деп естіп едім Олар қандай елдер Нұржол Нұрлыбаев
- Ғасырларға созылған Тәуелсіздік жолындағы күреске халқымыздың талай арда азаматы бас тігіп, қанын
- Желтоқсан оқиғасы ғазиз бабаларымыздың кешегі булыққан арманының өлмей, өшпей ұрпаққа жалғасып
- Жыл сайын Тәуелсіздік мерекесінен, тіпті екі жылдан бері Тұңғыш Президент күнінен де бұрын құрылып алатын жаңажылдық
- Қазақ елі – Тәуелсіз мемлекет, дербес, азат ел. Егемен ел болғанымызға 22 жыл толып отыр. Бұл – әрине, зор қуаныш. Дегенмен әлемде егемендігін ала алмай жүрген
- Ақынға батыр төсбелгі тақты
- Ақын, Қазақстан Жазушылар одағы басқарма төрағасының орынбасары, Қазақстан Республикасы Президенті грантының иегері
- Ауған соғысы ардагерлері ұйымдары қауымдастығының төрағасы, Мәжіліс депутаты Бақытбек Смағұлов табыс етті. Тәуелсіздік әкелген ең басты
- Әзірлеген Болатбек МҰХТАРОВ
- Серік ЖҰМАБАЕВ
Әзімбай ҒАЛИ, саясаттанушы: – Оңтүстік Қазақстан облысының әкімі Асқар Мырзахметов жыл сайын 16 желтоқсан – Тәуелсіздік күні мере- ке сі өткенге дейін облыс аумағында жаңажылдық шырша орнатпау туралы ТӘУЕЛСІЗДІК АЙНАСЫ Роза РАҚЫМҚЫЗЫ Қуаныш ӘБІЛДӘҚЫЗЫ аудан, қала әкімдері мен мемлекеттік мекеме, ұйым басшыларына тапсырма береді. Бұл – «елім» деген ердің тірлігі! Өткен жылы да дәл осылай тапсырма беріп, жаңажылдық безендірулер мен шыршалар орнату тек 18-19 желтоқсан күндерінен ары қарай басталған еді. Жаңа жылға дейінгі аралықтағы Тұң- ғыш Президент күні мен Тәуелсіздік күні тәрізді ұлттық мерекелер Жаңа жыл дың көлеңкесінде қалып қояды. Жаңажылдық дайындықтан қыруар ақшасын аямағандар, Тәуелсіздік күніне қатысты «Тәуелсіздік күні құтты болсын!» деп қана жазумен құтылады. Бұл ең алдымен келешек ұрпақтың бойын да патриоттық сезімнің қалып та- суына кері әсерін тигізеді. Дәл осы тақырып жыл сайын айтылса да, оны құлаққа ілер әкім қаралар болмай тұр. Сондықтан осыған қатысты жоғары жақтан тапсырма берілуі керек секілді. Ұлттық ұлық мерекелерді дәл бүгінгідей Жаңа жылдың көлеңкесінде қалдыру ұлттық намысымызға тиердей нәрсе болуы керек. Айтпақшы, Оңтүстік өңір- де биыл Наурызнама дәстүрі заманауи үлгіде қайта жаңғырып, мерекелік шаралар 14-22 наурыз аралығында тоғыз күн бойы жалғасын тапты. Шын мәнінде, ұлттық мерекелерімізді ұлықтауды оңтүстік өңірден үйренуіміз керек секілді. Желтоқсан айында бірнеше мемлекет Тәуелсіздік мейрамын тойлайды деп естіп едім? Олар қандай елдер? Нұржол Нұрлыбаев, Алматы қаласы Бұл айда Тәуелсіздік мерекесі мына елдерде тойланады: 2 желтоқсан – Біріккен Араб Әмірлігі; 6 желтоқсан – Финляндия; 12 желтоқсан – Кения Республикасы; 16 желтоқсан – Қазақстан Респуб- ликасы;
16 желтоқсан – Бахрейн Корольдігі. Сонымен бірге желтоқсан айында біраз мемлекетте республика және Конс ти туция күндері аталып өтеді: 1 желтоқсан – Румынияның құрылған күні;
8 желтоқсан – Румыния Конституциясы күні;
8 желтоқсан – Солтүстік Мариан арал- дары Конституциясы күні; 12 желтоқсан – Лаос Республикасы күні; 18 желтоқсан – Нигер Республикасы күні.
әріптес ретінде қосылуы, оның халық ара- лық, аймақ тық ұйымдармен, эконо ми ка- лық, саяси, құқықтық, мәдени байла ныс- тардың орнығуы мейлінше жан-жақты баяндалды. Мұның сыртында бас қала – Аста наның іргетасы қалай қаланған ды ғы- нан бастап, даму, көркею сатыларын сипаттайтын деректі, көркем шығармалар да біршама жазылды, әлі де жазылары анық. Бұл ретте назар аударарлық бір мәсе ле – «Осы тарих қалай жазылды? Зерт теуші қауым Тәуелсіздік тарихын ғылыми негізде жазуға дайын ба?» дегенге саяды. Тарихшы ғалым Қамбар Атабаевтың пікіріне жүгінсек, кәсіпқой тарихшылардың деректану ғылымын терең меңгерулерінсіз ғылыми тарихтың жазылуы мүмкін емес. Демек, тарихшылардың Тәуелсіздік тари- хын баяғыша, деректанусыз-ақ жазбақ болулары немесе олардан соны талап ету – бұрынғы қателіктерімізден сабақ алудың орнына, жаңа қателіктерге жол беру деген Жыл сайын Тәуелсіздік мерекесінен, тіпті екі жылдан бері Тұңғыш Президент күнінен де бұрын құрылып алатын жаңажылдық безендірулер мен шыршаларға қатысты шу толастамай тұр. Жыл сайын бұл көрініс қоғам қарсылығына тап болғанымен, келер жылы бәрібір қараша айының ортасынан бастап шыршалар қайтадан бой түзеп алады. Ақиқатында Тәуелсіз елдің тарихында Тұңғыш Президент күні мен Тәуелсіздік күнінен асқан қасиетті күндер болмауы керек. Әсіресе Тәуелсіз елдің қадірін ғасырлар бойы азаттықты аңсаған, талай жылдар тәуменді елдің күнін кешкен еліміз жете түсінуі керек еді. Өкінішке қарай, Жаңа жыл мерекесі үшін шырша құрудан бәсекеге түсіп, 38 миллион теңгесін аямайтындар Тәуелсіздік мерекесіне бір билборд іліп, құтылып кетіп жүр. Қазақ елі – Тәуелсіз мемлекет, дербес, азат ел. Егемен ел болғанымызға 22 жыл толып отыр. Бұл – әрине, зор қуаныш. Дегенмен әлемде егемендігін ала алмай жүрген елдер бар ма? Марал, Теміртау қаласы Этнографтардың пайымдауынша, әлемде 3,5 мыңнан аса ұлт бар екен. Бірақ Біріккен Ұлт тар Ұйымының қатарында бүгінде 193 мем- лекет қана бар. Әрине, БҰҰ құрамына тек Тәуел сіздігі танылған мемлекеттер ғана мүше бола алатыны белгілі. Енді әлемде тәуелсіздігі танылмаған қанша мемлекет барын осыдан-ақ бағам дай беріңіз. Тіпті 50 миллионнан аса халқы бар күрдтер де, 20 миллионнан аса ұйғыр да әлі күнге дейін дербес ел бола алған жоқ. Шотландиялықтар да Ұлыбританиядан тәуелсіздігін алғысы келеді. Олар тәуелсіздікке қатысты референдумды 2014 жылы өткізуді жос парлап отыр. Венеция халқының да Ита- лиядан бөлінгісі бар. Бавария Германиядан тәуелсіздік алғысы келетінін ашық жеткізіп жүр. Корнуолл халқы, Джерси аралы Ұлы бри та- ниядан дербестікті аңсаса, Палестина халқы Израильден бөлініп, егеменді ел болғысы келеді. Санамалай берсек, әлемде тәуелсіздігін ала алмай жүрген, азаттықты аңсап, дербестікке қол жеткізе алмай жүрген елдер өте көп.
МЕРЕЙ
Ақынға батыр төсбелгі тақты Ақын Маралтай Райымбекұлы 1969 жылы 29 сәуірде Жамбыл облысы, Сарысу ауданында дүниеге келген. Жамбыл пе да- го гикалық институтын бітірген. 2002 жыл- дан «Қазақ әдебиеті» газетінде «Жас қалам» қосымшасының редакторы. Қазақ- стан Жазушылар одағында Әдебиетшілер үйінің директоры, 2007-2008 жылдары «Кентавр» газетінің бас редакторы, 2008- 2012 жылдары Қазақстан теле-радио кор- по рациясында редактор жүргізуші және шолушы қызметтерін атқарды. Қазақстан Жазушылар одағы басқармасында әдеби кеңесші болды. Бүгінде Қазақстан Жазу- шы
лар одағы басқарма төрағасының орын
басары қызметін атқарып келеді. «Ай-Нұр», «Ай» өлеңдер жинағы, «Кен- тавр» кітабы жарық көрген. Сонымен бірге «Қарлығаш», «Қос ішек», «Толқыннан тол- қын туады», «2000 жылдық дала жыры», «Жас ақындар антологиясы» сияқты ұжым- дық жинақтарға өлеңдері енген. Еліміздегі бірнеше жыр мүшәйраларының бас жүлдегері атанған.
САУАЛНАМА Нұридін БАЛҚИЯҰЛЫ, экономист, М.Тынышбаев атындағы Қазақ көлік және коммуни- ка циялар академиясының профессоры: – Тәуелсіздік әкелген басты жетістік – халықтың өзін еркін сезінуі. Бұрынғы замандармен салыстырғанда, халқымыз өз ойын, өз пікірін тікелей айта алатындай деңгейге жетті. Еліміздің экономикасы қарыштап, қадам басып жатыр. Саяси еркіндік бар, енді оны нағыз азаттыққа ұластыру қажет. Тәуелсіздік жылдары Қазақстанды дүниежүзі таныды. 1991 жылы мен Еуропаны аралаған кезімде Қазақстан деген мемлекет бар екенін ешкім білмеген еді. Қазір «Президент Назарбаев» деген кезде шетелдіктер «О, Қазақстан!» деп бірден танып жатады. Астананың бой көтеруі, Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымына төрағалық етуіміз, халықаралық ұйымдарға қосылуымыз, әлемдік мәселелерде Қазақстан ұсынысының ескерілуі – егемендіктің ауыз толтырып айтатын басты жетістіктері. Енді алдымызда келе жатқан EXPO-2017 көрмесі де егемендігімізді паш етеді деп толық сенемін. Келешекте еркіндігімізді экономикалық дамумен жалғастырып жатсақ, Тәуелсіздігіміз баянды болады. Отандық өнімдердің бәсекеге қабілеттілігін арттыра беруіміз керек. Ауыл шаруашылығы көрсеткіштері жақсарып, елімізде әр азаматтың өз үй-жайы болуы тиіс. Тарихи көршілеріміздің ескі психологиясынан арылуымыз керек. Ресейдің біздің жерімізден ғарышқа ұша отырып, Арқаның төсін былғап жатқаны, ол жайлы бізді менсінбей сөйлеуі көңілді қынжылтады. Мүсілім ӘМЗЕ, ҚР Мемлекеттік академиялық симфониялық оркестрінің және Н.Тілен- диев атындағы «Отырар сазы» академиялық фольклорлық-этнографиялық оркестрінің дирижері: – Тәуелсіздік қай кезде де қастерлі ұғым болған қазақ үшін. Маған бұл еңсесі биік, кеудесі басылмаған, рухы асқақ заманға оралатын мүмкіндіктің бастауындай көрінеді. Ең басты жетістік – ой азаттығы. Кейінгі толқын біздей бодан елдің соңын, Тәуелсіз елдің басын көрген ұрпақтай емес, азат елдің арманы, асыл азаматы боп өседі. Сол ұрпаққа Тәуелсіздік атты ұлық ұғымның қасиетін ұқтыру – бізге міндет. Аталар тартқан азаптың, аналар көрген қисапсыз қасіреттің зардабын бір сәт те ұмытпай, солардың санасына сіңіре беру керек. Тарихымыздың таңдаулы беттерін таңбалаған туын ды- ларды көбірек насихаттап, жадын жаңғыртып отыру – парыз. Әр саладағы көркем шығармаларға бәйге жариялап, олардың таралуына да ықпал етсек, жақсы болар еді. Тәуелсіздікке негіз болған Желтоқсан оқиғасының тарихтан алар орны да ерекше ғой. Бұл қос ұғым бір-бірімен тығыз байланысты. Дирижер ретінде композитор Ермұ- рат Үсеновтің қазақ оркестріне жазған «Желтоқсанға арнау» поэмасын жоғары баға- лай мын. Бұл – осы тақырыпқа барынша шынайы жазылған шығармалар қатарынан ойып орын алатын кесек туынды. Келешек ұрпақтың кемелденуіне зор ықпал ететін, ғасырлар сүзгісінен өткен ұлтымыздың музыкалық мұрасын ұлықтайық. Сол ата- бабалардың төгілген қаны мен терінің өтеуі боп келген Тәуелсіз Қазақ елінің бақытты болашағы баянды болғай! Орденбек МАЗБАЕВ, Қазақ географиялық қоғамы ғылыми кеңесінің хатшысы, геогра- фия ғылымының докторы, профессор: – Ғылымда көп жетістікке жеттік. 2011 жылы Оңтүстік полюстің ашылуына 100 жыл толуына және Қазақстан Тәуелсіздігінің 20 жылдығына орай Антарктидаға тұңғыш қазақстандық экспедиция ұйымдастырылды. Ол Қазақстанның Антарктида келісімшартына қосылуын және Оңтүстік полюсте Қазақстан стансысының ашылуын көздеген еді. Бұл – әлемдік маңызы бар үлкен оқиға. Мұндай шараны екі елдің бірі ұйымдастыра бермейді. Қазақстанды әлемдік аренаға таныту мақсатында басқа да көптеген шаралар атқарылып жатыр. Бірақ, өкінішке қарай, істелген, қол жеткен шаралардың кейде одан ары бармай, аяқсыз қалатын жағдайлары бар. Мысалы, Антарктидаға жасалған саяхаттың кейінгі жұмыстары жауапсыз қалды. Қолға алынған, басталған ғылыми жұмыстар аяғына дейін жетуге тиіс. Алдымызда EXPO-2017 көрмесі келе жатыр. Қазақстанды дүниежүзі тани түсуі керек, еліміз өзінің әлемдегі орнын айқын көрсете алуы қажет. Сол үшін экспедициялар, ғылыми-танымдық мақсаттағы іс-әрекеттер, азаматтардың жауапкершілігі керек. Егемендік жылдарынан бері қолға алынған қыруар ғылыми жобаларға қолдау қажет. Ол жұмыстар ары қарай дамуы керек. Тәуелсіздік оңай келген жоқ. Оны халқымыз жылдар бойы сарыла күтті. Сол себепті біз Тәуелсіздікпен бірге келген жетістіктерді еселеп арттыра беруіміз қажет, тоқтап қалуға болмайды. Бұл – әрбір ғалымның, әрбір жастың міндеті. Барды жоғалту оңай, қалпына келтіру қиын. Әзірлеген Болатбек МҰХТАРОВ сөз. Мысалы, еліміздің демократиялық даму жолына түсуіне және сөз, баспасөз бостандығына байланысты бүгінде бір оқиғаның өзі әртүрлі бейнеленеді. Яғни оны ресми бұқаралық ақпарат құралдары бір бөлек, бейресми ақпарат құралдары бір бөлек жеткізеді. Сондықтан да зерт- теушілер ресми деректерді де, бейресми деректерді де деректану тұрғысындағы талдаудан өткізу арқылы пайдаланулары керек. Сонда ғана жаңа тарихты ғылыми- теориялық деңгейде жазуға болады. Тәуелсіздік тарихының тасасында қал- дыруға болмайтын маңызды бір міндет – қазақ халқының жаңаша көзқарасқа негізделген тәуелсіз тарихын зерттеу, жазу, қалыптастыру мәселесі екені даусыз. Қазақтың шынайы тарихын қопара зерттеу ге және соны өзінің ұлттық мүддесі, ұлттық көзқарасы, ұлттық құндылықтары тұрғысынан баяндауға кезінде кеңестік жүйе мүмкіндік бермеді. Осы олқылықты түзету, ұлттық тарихқа шындап бет бұру – Тәуелсіздік тарихын мейлінше байытып, тұлғаландыра түсетін аса абыройлы іс. Алайда бұл тұрғыда да біз бір ұстанымға, келісімге келе қойған жоқпыз. Мысалы, қазақтың тәуелсіз тарихын жазуда ұмыт қалдыруға болмайтын қандай негізгі мәселелер, оқиғалар, жағдайлар бар? Әлі түрен түспеген, жабулы күйінде қалып қой ған қандай тың тақырыптар, ақтаң дақ- тар қалды? Нақты бір оқиғаларға немесе белгілі бір тұлғаларға қатысты екі ұдай
пікірлер мен қарама-қайшы көз қа
рас- тардың әділдігі қайсы?.. Уақыт ілгерілеп, замана парақтары ауысқан сайын өткен тарихпен де арамыз алшақтай бермек. Ең бастысы, шындықтан мүл де қол үзіп, тарихымызды жоғалтып ал масақ болғаны. «Тарихын жоғалтқан жұрт – жоғалған жұрт» деген екен Мір жа- қып Дулатов.
Нұрғиса ЕЛЕУБЕКОВ (фото) Мансұр ХАМИТ (фото) №219 (1130) 14.12.2013 жыл, сенбі
www.alashainasy.kz e-mail: info@alashainasy.kz y y РЕСПУБЛИКАЛЫҚ ҚОҒАМДЫҚ-САЯСИ АҚПАРАТТЫҚ ГАЗЕТ Табанды да тегеу урі
рінд нді
кү кү ре ре с с нә нә ти ти ж же-
е- сінде қазақ аспанында еркіндік, теңдік таңы атты. Егемендік туралы құжат ұлт тәуел- сіздігін баянды еткен тұңғыш заң на малық акт болды. Сыртқы саясатта өзінің мү мү дд ддел
е ер р ін а айқ йқында
дап,, халықаралық ұйым- да дар р ды ды ң ң қы
қы зм зм ет етін
іне е қа
қаты ты су с мүм кін дігіне қол жеткізген еліміз егемендік Дек ла ра циясы арқылы табиғи байлығы н, экономикалық және ғылы ми-техникалық әлеуетін толық өз мен шігіне алды. Орта лық қа бағынышты күй ден арылып, алыс ыс-ж
жақ а ын мемле е- кеттермен тең әріпте е с
ре ре т тін н де дегі гі ы ын н ты тыма мақ-
қ- тастыққа қол жеткізді. Елба сының сөзімен айтсақ, «Бүгін біздің көз алдымызда тарих жасалуда. Еліміз қарқынды дамып келеді, жаңа астанамыз салынды, қазақ стан-
ды д қтардың болашаққа ұмтылған әдемі де та тала
лант нт ты ты ж жас
ас ұ ұрп
рпағ ағ ы ы ө өсіп-жетіліп келе жатыр... Б Біз әлемге тек саяси, экономикалық, әлеу меттік салада ғана емес, мәдени, ТАР А
З Ы Ы Т ру ру ха хани
н дамуда да зор таб б ыс ыста арғ
рға а же жетк ткен
ен імізді көрсетуіміз ке рек». Тәуелсіздік тарихын жазуға жаппай ұмты лыстың басталуына да ел Прези ден- ті нің осы пікірі себепкер болғаны анық. Әрі бұл жай бір науқаншылдық, жалаң энту- зиазм кү күйінд
нд е қа
қалып та қ қ ойға а н жоқ.
қ Аста-
нада а а а рн рнай айы ы Ме
Мемл млек
ек ет ет т т ар арих ихы
ы ин ин с ституты
ашылды, заман талабына сай тарихтың жаңа буын оқулықтары, ғылыми моно гра- фиялар жарық көрді. Соның нәтижесінде 1991 жылдың 16 желтоқсанынан бергі тәуел сіз ел та рихы тұжырымдалып, п, Елб л а- сы сыны ның
ң мем лекет құрудағы тарих х и
рө лі лі,, Ат Ата
а Заң ы мыздың, мемлекеттік рәміздердің қабылдануы, кәсіби Парламент пен көп- пар тиялы жүйенің қалыптасуы, білім беру мен денсаулық сақтау, спорт саласындағы оң өзгерістер, нарық қты экономиканы қалы
ы п пта та ст ст ыр ыр у у пр проц оцес ес і, і, ж ж аң аңа а ел елор ор даның бой көтеру і і, өркен деу і і, дүниежүзілік қауым дастыққа тең құқықты, тең дәрежелі ҚҰМШАРЫҚ
Жы Жыла
ла рс с ың ың б
б а, а, к к үл үл ер ер с сің бе?! Түсіне біл- ген адамға өзге елден келіп, дәстүрімізге еніп кеткен Жаңа жыл мерекесі мен ға сыр- лар бойғы арманымыз, батыр ба ба ла- рымыз тіпті азат ел атану үшін өмірін қиған Тәуелсіздіктің арасын салыстыруға да келмейді емес пе?! ?! А
л бү бү гі гі нг нг і і кү күні
ні Тәуелсіздік мерекесіні ні ң
ті пт пт і і Жа Жа ңа ңа ж ж ыл ылды ды ң ң көлеңкесінде қалып қоюы елдігімізге сын екені анық. Сұрастырып көрсек, Алматы қаласының әкімі қалаға қарасты мектептер мен Жоғарғы оқу орындарына, меке ме- ле л р ге қараш ш а а айының басынан бастап Жа Жа
ңа ж ж ыл ылға
ға д д ай айын
ынды дықт
қт ы ы бастауға ауызша пәрмен б берген көріне і ді.
жүктеу/скачать 12,36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|