орд
д
іл
іліп
іп,
құтылып кетіп жүр.
Қазақ елі – Тәуелсіз мемлекет, дербес, азат ел. Егемен ел болғанымызға 22 жыл
толып отыр. Бұл – әрине, зор қуаныш. Дегенмен әлемде егемендігін ала алмай жүрген
елдер бар ма?
Мара
ра
л, Темір
р
тау
у
қаласы
Эт
Этно
ногр
гр
аф
аф
та
та
рд
рд
ың
ың
п
пай
айым
ымда
да
у
уынша, әлемде
3,5 мыңнан аса ұлт бар екен. Бірақ Біріккен
Ұлт тар Ұйымының қатарында бүгінде 193 мем-
лекет қана бар. Әрине, БҰҰ құрамына тек
Тәуел сіздігі танылған мемлекеттер ғана мүше
бо
бо
ла
ла
алатыны белгілі. Енді әлемд
мде
е тә
тә
уе
уе
лс
лс
із
із
ді
ді
гіі
та
та
ны
ны
лмаған қанша мемлекет ба
бары
рын
н ос
ос
ыд
ыдан
ан-а
-ақ
қ
бағам дай беріңіз. Тіпті 50 миллионнан аса
халқы бар күрдтер де, 20 миллионнан аса
ұйғыр да әлі күнге дейін дербес ел бола алған
жоқ. Шотландиялықтар да Ұлыбританиядан
тәуелсіззді
дігі
гін
н
ал
ал
ғы
ғы
сы
сы
к
к
е
елед
еді
і. О
Ола
лар
р
тә
тәуе
уе
лсіздікке
қатысты референдумды 2014 жылы өткізуді
жос парлап отыр. Венеция халқының да Ита-
лиядан бөлінгісі бар. Бавария Германиядан
тәуелсіздік алғысы келетінін ашық жеткізіп жүр.
Ко
Ко
рн
рн
уо
уо
лл
л
халқы, Джерси аралы Ұлы
ы б
бри
ри
та-
а
ни
нияд
яд
ан
ан
д
д
е
ербестікті аңсаса, Палести
ина
на
х
хал
ал
қы
қы
Израильден бөлініп, егеменді ел болғысы
келеді. Санамалай берсек, әлемде тәуелсіздігін
ала алмай жүрген, азаттықты аңсап, дербестікке
қол жеткізе алмай жүрген елдер өте көп.
Ильхам ӘЛИЕВ, Әзірбайжан Республикасының Президенті:
– Қазақстан өзінің Тәуелсіздігі жылдарында кейбір елдер
Қазақстан өзінің Тәуелсіздігі жылдарында кейбір елдер
100 жылда жетпеген табыстарға кенелді. Ел қарқынды дамып
келеді
еді, э
, экон
кономи
омикал
калық
ық
сая
саясат
сат, и
, инду
нду
стр
стриал
и
изация, әлеуметтік
і
і
сала,
а, қал
қалала
ала
рды
рды
кө
көрке
рк
йту
йту
мә
мәсел
сел
еле
елері
рі
с
сәтті шешіліп жатыр.
Аста на аз ғана уақыт ішінде қала тұрғызудың бірегей мысалына
ай налды. Өзім Қазақстанға жыл сайын барып тұрамын.
Қазақ станмен арадағы өзара байланысымыз – екіжақты
ынты мақ тастықты дамытуға бөлініп отырған айрықша
ықыластың айғағы Әзірбайжан мен Қазақстан халқын
ықыластың айғағы. Әзірбайжан мен Қазақстан халқын
ықыластың айғағы. Әзірбайжан мен Қазақстан халқын
ықыластың айғағы. Әзірбайжан мен Қазақстан халқын
көпғасырлық тарих бірік тіреді. Қазақстт
ан
ан Ә
Ә
зір
р
байжанның
ның
көпғасырлық тарих біріктіреді Қазақсттан
ан – Ә
Әзірбайжанның
ың
көпғасырлық тарих біріктіреді Қазақсттан
ан
Ә
Әзірбайжанның
ың
көпғасырлық тарих біріктіреді Қазақсттан
ан
Ә
Әзірбайжанның
ың
бі і і
і Қ
Ә і б й
бі і і
і Қ
Ә і б й
стр
страте
ате
гия
ги лық жақын серік тесі, досы.
МЕ
Е
РЕ
РЕ
ЙЙ
Ақын Маралтай Райымбекұлы 1969
жылы 29
9
сә
сә
уі
у рд
рд
е
е
Жа
Жа
мб
мбыл
ыл
о
о
бл
бл
ыс
ыс
ы,
ы,
С
С
ар
ар
ысу
ауданы
ынд
нда
а
дү
дү
ни
ниег
ег
е
е ке
келг
лг
ен
ен
.
Жа
Жамб
мб
ыл
ыл п
пе да-
го гикалық институтын бітірген. 2002 жыл-
дан «Қазақ әдебиеті» газетінде «Жас
қалам» қосымшасының редакторы. Қазақ-
стан Жазушылар одағында Әдебиетшілер
үй
ү інің директоры, 2007-2008 жылдар
ры
«К
«Кен
ента
та
вр
вр»
»
газетінің бас редакторы, 2
200
008-
8-
20
20
12
12 ж
ж
ыл
ылд
дары Қазақстан теле-радио
о ко
кор
р-
по рациясында редактор жүргізуші және
шолушы қызметтерін атқарды. Қазақстан
Жазушылар одағы басқармасында әдеби
кеңесші болды. Бүг
үгін
ін
де
де Қ
Қаз
аз
ақ
ақ
ст
стан
ан
Ж
Ж
аз
аз
у-
у-
шы лар одағы б
ас
асқа
қарм
рма
а
тө
тө
ра
ра
ға
ға
сы
сыны
ның
ң
орын басары қызметін атқарып келеді.
«Ай-Нұр», «Ай» өлеңдер жинағы, «Кен-
тавр» кітабы жарық көрген. Сонымен бірге
«Қарлығаш», «Қос ішек», «Толқыннан тол-
қын туады», «2000 жылдық дала жыры»,
«Ж
«Ж
ас
ас
а
ақы
қынд
нд
ар
ар
а
ант
нт
ол
олог
ог
иясы» сияқты ұжым-
ды
дық
қ ж
жина
нақт
қтар
арға
ға
ө
өле
лең
ңдері енген. Еліміздегі
бірнеше жыр мүшәйраларының бас
жүлдегері атанған.
Ақын, Қазақстан Жазушылар одағы басқарма төрағасының
орынбасары, Қазақстан Республикасы Президенті грантының иегері,
Мемлекеттік «Дарын» жастар с
с
ый
ы лы
лығының лаур
ур
еаты, халықаралық
«А
«Ала
лаш»
ш
әдеби сыйлығының ла
лаур
уреа
еа
ты
ты М
Мар
арал
лта
та
й
й
Ыб
Ыб
ыр
ыр
ае
ае
в Тәуелсіздік күні
қарсаңында «Қазақстанның е
е
ңб
ңб
ек
ек сің
і і
ірген қа
й
йратке
і
рі» атанды. Елбасының
Жарлығымен берілетін бұл мәртебелі атақты кеше Жазушылар одағында
Ауған соғысы ардагерлері ұйымдары қауымдастығының төрағасы,
Мәжіліс депутаты Бақытбек Смағұлов табыс етті.
САУАЛНАМА
Нұридін БАЛҚИЯҰЛЫ, экономист, М.Тынышбаев атындағы Қазақ көлік және коммуни-
ка
к
циялар академиясының профессоры
ы
:
:
–
– Тә
Тә
уелсіздік әкелген басты
ы же
жеттіст
стік
ік –
–
х
хал
ал
ық
ықты
ты
ң
ң
өз
өзін
ін е
ерк
рк
ін сезінуі. Бұрынғы
замандармен салыстырғанда, халқымыз өз о
й
йын, өз пі
і і
кі
і
рін
і
тікелей айта алатындай
деңгейге жетті. Еліміздің экономикасы қарыштап, қадам басып жатыр. Саяси еркіндік
бар, енді оны нағыз азаттыққа ұластыру қажет. Тәуелсіздік жылдары Қазақстанды
дүниежүзі таныды. 1991 жылы мен Еуропаны аралаған кезімде Қазақстан деген
мемлекет бар екенін ешкім білмеген еді. Қазір «Президент Назарбаев» деген кезде
шетелд
лд
ік
ікте
те
р
р «О
О
,, Қа
Қ за
за
қс
қс
та
тан!
н!
» де
д
п
п бірден танып жатады. Аст
ст
ан
анан
ан
ың
ың
б
бой
ой к
к
өт
өт
ер
ер
уі
уі
,
,
Еуро
опа
пада
дағы
ғы
қ
қ
ау
ауіп
іпсі
сі
зд
зд
ік
ік ж
жән
әне
е ын
ынты
тым
мақтастық ұйымына төрағалы
лы
қ
қ
ет
етуі
уімі
міз,
з, х
х
ал
алық
ық
ар
арал
алық
ық
ұйымдарға қосылуымыз, әлемдік мәселелерде Қазақстан ұсынысының ескерілуі –
егемендіктің ауыз толтырып айтатын басты жетістіктері. Енді алдымызда келе жатқан
EXPO-2017 көрмесі де егемендігімізді паш етеді деп толық сенемін. Келешекте
еркіндігімізді экономикалық дамумен жалғастырып жатсақ, Тәуелсіздігіміз баянды
болады. Отандық өнімдердің бәсекеге қабілеттілігін арттыра беруіміз керек. Ауыл
ша
ша
ру
ру
аш
ш
ылығы көрсеткіштері жа
а
қс
қс
ар
арып
ып
, ел
ел
ім
ім
із
із
де
де
ә
ә
р
р
аз
аз
ам
ам
ат
ат
ты
ты
ң өз үй-жайы болуы
ти
ти
іс
іс.
Та
Та
р
рихи көршілеріміздің ескі
пс
пс
их
их
ол
олог
ог
ия
иясы
сы
на
нан
н
ар
ар
ыл
ылуы
уы
мы
мыз
з к
керек. Ресейдің біздің
жерімізден ғарышқа ұша отырып, Арқаның төсін былғап жатқаны, ол жайлы бізді
менсінбей сөйлеуі көңілді қынжылтады.
Мүсілім ӘМЗЕ, ҚР Мемлекеттік академиялық симфониялық оркестрінің және Н.Тілен-
диев атындағы «Отырар сазы» академиялық фольклорлық-этнографиялық оркестрінің
дирижері
і
:
:
–
– Тә
Тәуе
уелс
лс
із
із
ді
дік
к
қа
қай
й ке
ке
зд
зд
е
е
де
де
қ
қас
асте
те
рлі ұғым болған қазақ үшін
ін.
Ма
Маға
ға
н
н
бұ
бұл
л ең
еңсе
е
сі
сі б
биі
иі
к,
к,
кеуд
д
ес
есі
і
ба
басы
ылм
лм
ағ
аған, ру
ру
хы а
сқ
сқ
ақ
ақ заманға оралатын мүмкіндікт
т
ің
ің б
бас
аста
уы
уынд
нд
й
ай көр
өр
і
інеді.
і
Ең басты жетістік – ой азаттығы. Кейінгі толқын біздей бодан елдің соңын, Тәуелсіз
елдің басын көрген ұрпақтай емес, азат елдің арманы, асыл азаматы боп өседі. Сол
ұрпаққа Тәуелсіздік атты ұлық ұғымның қасиетін ұқтыру – бізге міндет. Аталар тартқан
азаптың, аналар көрген қисапсыз қасіреттің зардабын бір сәт те ұмытпай, солардың
санасына сіңіре беру керек. Тарихы
ымы
мызд
зд
ың
ң таң
ңда
д ул
ул
ы
ы
беттер
р
ін таңбалаған туын ды-
ла
лард
рды
ы
көбірек насихаттап, жады
ы
н
н
жа
жа
ңғ
ңғ
ыр
ырты
тып
п от
отыр
ыру
у
–
па
пары
рыз.
з.
Әр саладағы көркем
шығармаларға бәйге жариялап, олардың таралуына да ықпал етсек, жақсы болар
еді. Тәуелсіздікке негіз болған Желтоқсан оқиғасының тарихтан алар орны да ерекше
ғой. Бұл қос ұғым бір-бірімен тығыз байланысты. Дирижер ретінде композитор Ермұ-
рат Үсеновтің қазақ оркестріне жазған «Желтоқсанға арнау» поэмасын жоғары баға-
лай мын. Бұл – осы тақырыпқа барынша шынайы жазылған шығармалар қатарынан
ойып
п
о
о
ры
ры
н
н
ал
ал
ат
ат
ын
ын кес
ес
ек
ек
ттуы
уы
нд
нд
ы.
ы
К
К
елешек ұрпақтың кемелд
д
ен
енуі
уі
не
не
ззор
ор
ы
ы
қп
қп
ал
ал
е
е
те
те
ті
тін,
н,
ғасы
ы
рл
рл
ар
ар
с
сүз
үзгі
гі
сі
сі
не
нен
н
өт
өт
ке
кен
н
ұл
ұл
ты
тымы
мы
здың музыкалық мұрасын
ын
ұұлы
лы
қт
қт
ай
ай
ық
ық. Со
Сол
л ат
ат
а-
а-
бабалардың төгілген қаны мен терінің өтеуі боп келген Тәуелсіз Қазақ елінің бақытты
болашағы баянды болғай!
Орденбек МАЗБАЕВ, Қазақ географиялық қоғамы ғылыми кеңесінің хатшысы, геогра-
фи
ф я ғылымының докторы, профессор:
–
– Ғы
Ғы
лымда көп жетістікке жет
ет
ті
ті
к.
к.
2
201
011
1 жы
жылы
лы О
Оңт
ңтүс
үсті
тік
к
по
полю
лю
стің ашылуына 100
жы
жы
л
л
то
толуына және Қазақстан ТТәу
әуел
елсі
с
зд
здіг
іг
ін
ін
ің
ің
2
20
0 жы
жылд
лд
ығ
ығ
ын
ын
а
а орай Антарктидаға
тұңғыш қазақстандық экспедиция ұйымдастырылды. Ол Қазақстанның Антарктида
келісімшартына қосылуын және Оңтүстік полюсте Қазақстан стансысының ашылуын
көздеген еді. Бұл – әлемдік маңызы бар үлкен оқиға. Мұндай шараны екі елдің бірі
ұйымдастыра бермейді. Қазақстанды әлемдік аренаға таныту мақсатында басқа да
көптегген
ен ш
ш
ар
р
алар
р атқар
ар
ылып жатыр. Бірақ, өкінішке қарай,, ііст
с ел
ел
ген, қол жет
ет
кен
шара
ра
ла
лард
рдың
ың к
к
ей
ейде
де о
о
да
дан
н
ар
ары
ы
ба
барм
р
ай, аяқсыз қалатын жағ
ғда
дайл
йл
ар
ар
ы
ы ба
ба
р.
р М
М
ыс
ыс
ал
ал
ы,
ы,
Антарктидаға жасалған саяхаттың кейінгі жұмыстары жауапсыз қалды. Қолға алынған,
басталған ғылыми жұмыстар аяғына дейін жетуге тиіс. Алдымызда EXPO-2017
көрмесі келе жатыр. Қазақстанды дүниежүзі тани түсуі керек, еліміз өзінің әлемдегі
орнын айқын көрсете алуы қажет. Сол үшін экспедициялар, ғылыми-танымдық
мақсаттағы іс-әрекеттер, азаматтардың жауапкершілігі керек. Егемендік жылдарынан
бе
бе
рі
рі
қ
қ
ол
ол
ға алынған қыруар ғылыми
и
ж
ж
об
б
ал
ал
ар
ар
ға
ға
қ
қол
ол
да
да
у
у
қа
қа
же
же
т.
т.
О
О
л
л
жұмыстар ары қарай
да
даму
му
ы
ы керек. Тәуелсіздік оңай ке
е
лг
лг
ен
ен
ж
ж
оқ
оқ
.
.
Он
Оны
ы ха
х
лқ
лқ
ым
ымыз
ыз
ж
жыл
ылда
дар бойы сарыла күтті.
Сол себепті біз Тәуелсіздікпен бірге келген жетістіктерді еселеп арттыра беруіміз қажет,
тоқтап қалуға болмайды. Бұл – әрбір ғалымның, әрбір жастың міндеті. Барды жоғалту
оңай, қалпына келтіру қиын.
Достарыңызбен бөлісу: |