Ж. М. Адилов академик, доктор экономических наук, профессор



Pdf көрінісі
бет28/51
Дата31.03.2017
өлшемі38,33 Mb.
#10662
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   51


 Технические науки 
 
                                                    
№2 2014 Вестник КазНТУ  
                    
164 
Асқабақтың құнды қасиеттерін, бай химиялық құрамын ескеріп, қазіргі кезде өндірісте асқабақ 
пен  одан  өндірілетін  өнімдерді  тағамдық  технологияда  кең  қолданылуда.  Функционалды  өнімдер 
өндірісінде көкөністерді ұнтақ түрінде пайдалану қажет [6]. 
Асқабақ  қыспағының  ұнтағын  биологиялық  белсенді  қоспаларға    жатқызуға  болады,  оның 
профилактикалық  тамақтану  үшін  жеңіл,  әрі  тез  рационның  калориялығын  жоғарылатпай, 
микронутриенттердің жетіспеушілігін жою қасиеті бар. 
Асқабақ  ұнтағын  биологиялық  белсенді  қоспа  ретінде  қолдану  –  тамақтану  өнімдеріне 
тағамдық  талшықтарды  қосу  ішек-қарын  жолындағы  көмірсудың  метаболизміне  жақсы  әсер  етіп, 
онкологиялық аурулардың дамуын алдын алып, ас қорыту мен жүрек-тамырлы жүйелердің қызметіне 
септігін тигізеді. 
 
12- кесте.  100 г. асқабақта  витаминдер мөлшері* 
 
Көрсеткіштер 
Құрамы, 100г –мг 
ß-Каротин 
1,50 
Витамин Е 

Витамин С 

Витамин В
6
 
0,13 
Биотин 

Ниацин 
0,50 
Пантогенді қышқыл 
0,40 
Рибофлавин 
0,06 
Тиамин 
0,05 
Фолацин 
14,0 
* - әдебиеттерден алынған ақпарат 
 
Ақуыз қоспалары ет өнімдеріне келесі мақсаттарда қосады: 
- өнім құндылығын, сапасын сақтау. 
- өнімнің органолептикалық көрсеткіштерін жақсартып, сақтау мерзімін ұзарту. 
- өнім сапасын жақсарту. 
Ақуыз-май эмульсиясын келесі рецептура 
Ақуыз-май эмульсиясын өндірудің технологиялық сұлбасы 
 
 
Паштет  фаршына  ақуыз-май  эмульсиясын  қосу  нәтижесінде  су  байланыстыру  қасиеті 
жоғарлап,  дайын  өнім  шығымы  артады.  Сонымен  қатар,  эмульсияны  қосу  арқылы  дайын паштеттің 
ақуыз мөлшерінің өсуі байқалды. 
 
ӘДЕБИЕТТЕР 
1 Назарбаев Н.А. Процветание, безопасность и улушение благосостаяния Казахстанцев. // Казахстанская 
правда 11.10.1997. -С.14. 
2  Кочетков  А.А.  Функциональные  продукты  в  концепции  здорового    питания.  //  Пищевая 
промышленность. -1999. -№3. -С.38-41. 
 
 
Сүйек майы  
(t=70-75ºC) 
Құрғақ сүт 
Ақуыз-май эмульсия-сын 
гомогендеу уақыты τ=0,05-0,08сағ 
Жілікті сүйектен алынған сорпа  
(t=80-85ºC) 
Ақуыз-май эмульсиясын 
паштет өндірісінде қолдану 


 Техникалық ғылымдар 
 
ҚазҰТУ хабаршысы №2 2014  
 
165
3 Сизенко Е.И. Рациональные хранение селхозхозяйственной  и пищевой продукций важнейшие условия 
эфективной работы АПК. // Международная конференция. Волгаград. -2007. 
4  К.Ж.Амирханов,  Б.Л.Леонидова.  Использование  растительного  сырья  в  производстве  мясных 
полуфабрикатов. Опубл. Анал. обзор. -Сем-ск, 2006.  
5  Журавская  Н.К,  Алехина  Н.К.  Отряшенкова  Л.М.  Исследование  и  контроль  качества  мяса  и 
мясопродуктов. -М.: Агропромиздат. -1985. -250с. 
6  Казюлин  Г.П.  Твабина  Д.В.  Соловьева  Г.А.  Производство  комбинированных  продуктов.  //  Мясная 
индустрия. -2007. -№2. -С.30-32. 
 
REFERENCES 
1  Nazarbayev  N.A.  Prosperity,  security  and  ulushenie  blagosostayaniya  Kazakhs.  /  /  Kazakhstan  Pravda 
11.10.1997. -Р. 14. 
2 AA Kochetkov Functional foods in the concept of healthy eating. / / Food Industry. -1999. - № 3. - P.38-41. 
3  Sizenko  E.I.  Selhozhozyaystvennoy  rational  storage  and  food  products  essential  preconditions  efficient 
operation of AIC. / / International Conference. Volgagrad. -2007. 
4  K.Zh.  Amirhanov,  B.L.  Leonidova.  Use  of  plant  materials  in  the  production  of  meat  products.  Publ.  Anal. 
review. -Sеm-sk, 2006. 
5 Zhuravska N.K. , NK Alekhine Otryashenkova LM Research and quality control of meat and meat products . -
M . Agropromizdat. -1985. -250 р. 
6 Kazyulin G.P., Tvabina D.V., Solovyov G.A. Production of the combined products. / / Meat Industry. -2007. -
№ 2. -P.30-32. 
 
 
Леонидова Б.Л., Есіркеп Г.Е. 
Паштет өндірістеріне арналған ақуыз-май эмульсиясына асқабақты қолдану технологиясы 
Түйіндеме. Кейінгі онжылдықта әлемнің көптеген елдерінде паштет шығару көлемі айтарлықтай өсуімен 
ерекшеленеді.  Статистикалық  мәліметтерге  сүйене  отырып,  адам  ағзасындағы  ауруларының  алдын  алу  үшін 
диеталық  және  емдік  қасиеті  бар  шикізаттардан  құрама  өнімдердің  ғылыми-негізделген  рецептурасын  құру 
қажет. 
Зерттеу  объектісі  ретінде  -  сүйек  майы;  жілікті  сүйектен  алынған  сорпа;  ақуыз-май  эмульсиясы;  дайын 
өнім («Мейір» паштеті). 
Жұмыстың мақсаты. Осы жұмыстың мақсаты құрғақ сүттен, сүйек майынан, жілікті сүйектен алынған 
сорпадан, ақуыз-май эмульсиясынан тұратын ғылыми-негізделген рецептура мен технологияны ойлап табу. 
 
Леонидова Б.Л., Есиркеп Г.Е. 
Использование  тыквы  для  белково-жировой  эмульсий  предназначенного  для  производства 
паштета». 
 Резюме.  Последние  десятилетие  в  многих  странах  мира  отмечается  значительный  рост  производства 
паштета.  Ссылаясь  по  статистическим  данным  для  предупреждение  болезней  в  организме  человека  надо 
создать  научно-обоснованную  рецептуру  комбинированного  продукта  из  сырья  обладающим  диетическим  и 
лечебными свойствами. 
 Объектом исследования являлись - костный жир; бульон из трубчатой берцовой кости; белково-жировой 
эмульсий; готовый продукт (паштет «Мейір»).  
Цель  работы.  Целью  данной  работы  разработать  научно-обоснованную  рецептуру  и  технологию 
состояший  из  сухого  молока,  костного  жира,  бульон  из  трубчатого  берцового  кости,  белково-жировой 
эмульсий. 
Leonidova B., Yesircep G. 
Using pumpkins for protein and fat emulsions for the production of foie 
Summary. Last decade in many countries there is a significant increase in the production of pate. Referring to 
the  statistics  for  the  prevention  of  disease  in  humans  is  necessary  to  create  a  science-based  composition  of  a 
combination product of raw materials has dietary and medicinal properties. 
Object of study is - bone fat; broth tubular tibia; protein and fat emulsions; finished product ( pаtе «Meyіr»). 
Objective work. The aim of this work is elaboration science-based formulations and technologies composition 
of milk powder, bone fat broth tubular tibia, protein and fat emulsions. 
 
 
 
 
 
 


 Технические науки 
 
                                                    
№2 2014 Вестник КазНТУ  
                    
166 
ӘОЖ 004. 738.5 
 
Қ. Сарсенбай, А. Сарсенбаева, А. Далабаева  
 
ТЕСТТІК ҚАМТАМАНЫҢ АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕСІН ҚҰРУ 
 
Андатпа.  Ақпараттық  жүйесін  құру  барысында  HTML,  РНР  және  JavaScript    бағдарламалау  тілдері 
қолданылды.  Сондай-ақ  оның  ерекшеліктері  мен  мүмкіншіліктері  қарастырылды.  Түсініктеме  жазбасында 
бағдарламаға  қойылған  талаптар,  оның  функционалдық  тағайындалуы,  бағдарламаның  логикалық 
құрылымының  сипатталуы  келтірілген.  Қосымшаларда  бағдарламаның  листингі,  оның  интерфейсі  және 
алынған нәтижелердің графиктері ұсынылған. 
Кілттік сөздер: интернет, прайс-парағы, файл, сайт, тестілеу, сипаттама, технология. 
 
Соңғы  он  жыл  интернеттің  және  адамдар  арасындағы  қатынасудың  жаңа  әдісінің  қарқынды 
дамумен  белгілі  болды.  Бұл  құбылыстың  басқы  жағында  World  Wide  Web  (WWW)  тұрады. 
Күнделікті  бұл  коммуникациялық  ортада  мыңдаған  сайттар  ашылады  және  адамдарға  әртүрлі  жаңа 
қызмет  көрсетулер  түрлері  ұсынылады.  Нарықтың  қарқынды  дамуымен  жаңа  технологияларға және 
оны жасаушыларға үлкен сұраныс пайда болды. 
Бүгінгі  күнде  ақпараттық  технологиялар  өндірісінде  ең  танымал  қызметтердің  бірі  сайт  құру 
болып есептеледі.  
Қазіргі  таңда  өзінің  интернет-өкілі  жоқ  бірде-бір  фирманы  немесе  ұйымды  кездестіре 
алмайсың.  Бүгінде  сайт  бизнестің  кіріспе  атрибуты  ретінде  қажет.  Өндірісте  тұрақты  орынға  ие 
болған  және  тұрақты  табысы  бар  ірі  компаниялар  эффектілі  корпоративті  сайттармен  танымал. 
Сайттарда компаниялар көбінесе  осы компания жайлы, оның ұсынатын тауарлары мен қызметтерін, 
прайс-парақтарын  және  мекен-жайлары  туралы  ақпаратты  береді.  Сонымен  қатар,  сайттар  арқылы 
әрбір уақытта жаңартылатын ақпараттарды білуге болады.  
Сайттың  көптеген  жетістіктері  бар.  Біріншіден,  сайт  компанияға  желі  арқылы  жаңа  клиенттер 
мен серіктестер табуға мүмкіндік береді. Екіншіден, көптеген жарнамаларға бере беруден үнемдейді. 
Енді осы сайт арқылы компания  өзінің өнімін қолданушыларға интернет-ресурсының мекенін береді, 
мұнда қолданушы осы компания жайлы толық ақпарат алады. Үшіншіден, компанияда клиенттермен 
жұмыс істеуде сапалық сервисі қамтамасыз етіледі. Мысалы, офистерге қарағанда, сайтқа кез келген 
уақытта  кіріп,  толық  ақпарат  алуға  болады.  Сонымен  қатар,  сайттағы  прайс-парағы  мен  логотиптер 
көрнектірек болады. 
Сайтты  құру  интернет  желісінде  жарнаманы  қою  және  көрсетілетін  ұсыныстың  толық 
ақпаратын білуді қамтамасыз етеді. Сайт тауар мен қызметтің жарнамасы болғандықтан, бұл сайттың 
мінездемесі берілген талаптарға сай келуі қажет. 
Біз  тесттік  қамтаманың  ақпараттық  жүйесін  құруға  арналған    ақпараттық  сайты  жобалайық. 
Сайтта  осы  жобаға  сәйкес  студенттер  жайлы  толық  ақпарат  алуға,  олардың  үлгерімін,  тесттің 
нәтижелері  арқылы  көріп  білуге  мүмкіндік  береді.  Сонымен  қатар,  тіркелу  кітабы,  тестті 
администратор панелінде қосуға, өшіруге толығымен қарастырылады.  
Сайттың  ерекшелігі  ,  осы  сайттың  тұтынушысы  жұмыс  орнында,  үйінде  отырып-ақ,  интернет 
желісі арқылы фирма туралы ақпарат ала алады.  
Жобаны  жасаудың  мақсаты,  WWW  ішінде  өз  сайт  беттерін  құрып  үйрену  болып  табылады. 
Сайт  беттері  тек  мәтіндерден  ғана  емес,  сонымен  қатар,  текстік  әзірлеу,  анимациялар  мен 
иллюстрациялардан 
және 
енгізу-шығарудан 
тұратындықтан, 
көптеген 
арнайы 
тегтерден 
қолданылады.  Web  беттердің  файлдарын  құру  үшін  арнайы  гипермәтіндік  белгілеу  тілі  HTML 
(HyperText  Markup  Language),  PHP  (Personal  Home  Page  немесе  officially  “PHP:  Hypertext 
Preprocessor”)    –    бұл  Apache  WEB-сервері  үшін  арналған  WEB-қосымшаларды  өндіру  жүйесі,  
клиенттің  жағында  да,  сервердің  жағында  да  жұмыс  жасайтын  сценарийлерді  жазуға  арналған  ОБП  
(объектілік  бағытталған  программалау)  тілі  –  JavaScript  және  мәліметтер  базасын  басқару  жүйесі 
MySQL.  Графикалық  анимациялық  қозғалыстарды  жасау  үшін  CorelDraw  және  PhotoShop 
графикалық қамтамалары қолданылады.  
Сайт құрудың мақсатын анықтау. Бүгінгі күнде ақпараттық технологиялар (АТ) өндірісінде 
ең танымал қызметтердің бірі сайт құру болып есептеледі.  
Қазіргі  таңда  өзінің  интернет-өкілі  жоқ  бірде-бір  фирманы  немесе  ұйымды  кездестіре 
алмайсың. Бүгінде сайт бизнестің кіріспе атрибуты ретінде қажет, мысалға, фирмалық бланк, буклет 


 Техникалық ғылымдар 
 
ҚазҰТУ хабаршысы №2 2014  
 
167
немесе  визитка  сияқты.  Өндірісте  берік  позицияға  ие  болған  және  тұрақты  табысы  бар  ірі 
компаниялар  эффектілі  корпоративті  сайттармен  танымал.  Сайттарда  компаниялар  көбінесе  осы 
компания  жайлы,  оның  ұсынатын  тауарлары  мен  қызметтерін,  прайс-  парақтарын  және  мекен-
жайлары  туралы  ақпаратты  береді.  Сонымен  қатар,  сайттар  арқылы  әрбір  уақытта  жаңартылатын 
ақпараттарды білуге болады.  
Сайт өзімен тиімді дизайны және программалық бөлімі бар толықтырылған виртуалды ресурс. 
Сайт құру – комплексті жұмыс. 
Сайтты құру этаптары: 
-  сайтты құрудың мақсатын анықтау; 
-  бәсекелестік ортаның талдауы; 
-  бәсекелестік жетістіктерді айқындау; 
-  дизайн құрылымы; 
-  интерфейсті жобалау; 
-  программалық модульдерді құру; 
-  сайттарды басқару жүйесін құру; 
-  тестілеу; 
-  сайттың жоғарыға жылжуы. 
Біздің  ойымызша,  сайт  –  бұл  жай  құрылым  емес,  бұған  біз  үлкен  мағына  қосамыз,  бұдан  біз 
үлкен  нәтиже  шығарамыз.  Сайтты  құру  интернет  желісінде  жарнаманы  қою  және  көрсетілетін 
ұсыныстың  толық  ақпаратын  білуді  қамтамасыз  етеді.  Сайт  тауар  мен  қызметтің  жарнамасы 
болғандықтан, бұл сайттың мінездемесі берілген талаптарға сай келуі қажет. 
Сайттың  жетістіктері.  Сайттың  көптеген  жетістіктері  бар.  Біріншіден,  сайт  компанияға  желі 
арқылы жаңа клиенттер мен серіктестер табуға мүмкіндік береді. Екіншіден, көптеген жарнамаларға 
бере  беруден  үнемдейді.  Енді  осы  сайт  арқылы  компания  өзінің  өнімін  қолданушыларға  интернет-
ресурсының  мекенін  береді,  мұнда  қолданушы  осы  компания  жайлы  толық  ақпарат  алады. 
Үшіншіден, компанияда клиенттермен жұмыс істеуде сапалық сервисі қамтамасыз етіледі. Мысалға, 
офистерге  қарағанда,  сайтқа  кез  келген  уақытта  кіріп,  толық  ақпарат  алуға  болады. Сонымен  қатар, 
сайттағы прайс-парағы мен логотиптер көрнектірек болады. 
Сайттың  жетістігі  ретінде  оның  жарнаманың  имидждік  элементі  болып  табылады.  Сонымен 
қатар, сайт  көптеген жарнамалық компанияларды желіде жүргізу мүмкіндігіне ие. Бұл табыс алудың 
бірден-бір  көзі,  сайтқа  көп  адамдар  кірсе,  сайт  иесі  веб-сайтта  баннерлік  жарнамаға  орын  сатып, 
немесе басқа интернет- ресурстарымен баннерлермен ауысып, өз бетінің кіруін үлкейтуі мүмкін. 
Есептің  қойылымы.  Қазіргі  таңда  интернетті  қолданып,  WEB-қосымшаларын  құру  кеңінен 
таралған.    
Жұмыстың  мақсаты:  Қолданушылардың  Тесттік  қамтаманың  ақпараттық  жүйесін  құру. 
Студенттер  немесе  кез-келген  қолданушы  осы  ақпараттық  жүйе  арқылы  өзіне  қажетті  мәліметті  ала 
алады. 
Әртүрлі  технологиялардың  сипаттамасының  ішінен  ең  тиімді,  қарапайым,  ыңғайлы,  әрі  тегін 
технология РНР таңдалады. Нақты міндеттерге мыналар жатады: 
- Тесттік қамтаманың ақпараттық жүйесін құру; 
- тиімді және түсінікті бағдарламалық интерфейсін жасау; 
- қолданушылардың  сауалнамаларын  қабылдау  және  өңдеу  беттерін  ұйымдастыру,  яғни 
ҚазҰТУ сайтымен байланыстыру; 
- абитуренттерге  және  басқа  да  қолданушыларға  ҚазҰТУ  жетістіктері  жайлы  ақпаратпен 
таныстыру беттерін ұйымдастыру; 
- ақпарат бойынша тіркелу жүйесін қалыптастыру. 
Қазіргі  уақыттағы  жаңа  технологияларды  пайдаланып  және  HTML,  PHP,  JavaScript,  MySQL 
программалық  тілдері,  сонымен  қатар,  Сorel  Draw,  PhotoShop  графикалық  қамтамаларын  қолдана 
отырып, тесттік қамтаманың ақпараттық жүйесінің сайтын құру. 
Қорытынды: 
Жұмысты  қорындылай  келсек,  оқырман  WWW  ішінде  өз  сайт  беттерін  құрып  үйрену  болып 
табылды. Сайт  беттері  тек  мәтіндерден  ғана  емес,  сонымен  қатар,  текстік  әзірлеу,  анимациялар  мен 
иллюстрациялардан  және  енгізу/шығарудан  тұратындықтан,  көптеген  арнайы  тегтер  қолданылды. 
Web  беттердің  файлдарын  құру  үшін  арнайы  гипермәтіндік  белгілеу  тілі  HTML  (HyperText  Markup 
Language),  PHP  (Personal  Home  Page  немесе  officially  “PHP:  Hypertext  Preprocessor”)  –  бұл  Apache 
WEB-сервері  үшін  арналған  WEB-қосымшаларды  өндіру  жүйесі,    клиенттің  жағында  да,  сервердің 


 Технические науки 
 
                                                    
№2 2014 Вестник КазНТУ  
                    
168 
жағында  да  жұмыс  жасайтын  сценарийлерді  жазуға  арналған  ОБП    (объектілік  бағытталған 
программалау)  тілі  –  JavaScript  және  мәліметтер  базасын  басқару  жүйесі  MySQL.  Графикалық 
анимациялық  қозғалыстарды  жасау  үшін  CorelDraw  және  PhotoShop  графикалық  қамтамалары 
қолданылды.  
 
ӘДЕБИЕТТЕР  
1. Гончаров А. HTML в примерах. – СПб.: Питер, 2003 
2. Шафран Э. Создание Web страниц. – СПб: Питер, 2004 
3. Айзекс А. Dynamic HTML BHV-Санкт-Петербург 1998 
4. Ганчаров А. Самоучитель HTML. Питер 2000 
5. Хоумер А. Dynamic HTML Справочник Питер 1999 
6. Петюшкин А.В., HTML. Экспресс-курс. – СПб.: БХВ – Петербург, 2003 
7. С.А. Христочевский. Мультимедиа в образовании. Проблемы разработки и использования. Системы и 
средства информатики. Вып.8. М.: Наука. Физматлит, 1996, стр.166-176 
8. «Профессор Хиггинс». CD-ROM, 2000 
9. А.А. Гречихин, Ю.Г. Древс. Вузовская  учебная книга. Типология, стандартизация, компьютеризация: 
Учеб.-метод.  Пособие  в  помощь  авт.  и  ред.  М.:  Логос.  Московский  государственный  университет 
печати,2000,с.255 
 
REBERENG 
1. Goncharov A. HTML in examples. – SPb. : St. Petersburg, 2003 
2. Schafran E. Creation of Web of pages. – SPb: St. Petersburg, 2004 
3. Айзекс And. Dynamic HTML BHV St. Petersburg 1998 
4. Gancharov A. Self-instruction manual HTML. St. Petersburg 2000 
5. Houmer A. Dynamic HTML Reference book St. Petersburg 1999 
6.Petyushkin A.V. HTML. Express course. – SPb. : BHV – Petersburg, 2003 
7.S.A.Hristochevsky.    Multimedia  in  education.Development  and  use  problems.    Systems  and  means  of 
informatics.  Вып.8.  
M.: Science. Физматлит, 1996, p. 166-176 
8. "Professor Higgins". CD ROM, 2000 
9.A.A. Grechikhin, Yu.G. Drevs.   High school educational book.  Typology, standardization, computerization:  
Studies.  - a method.  Grant for the aid to a bus and an edition of M.:  Логос.  Press Moscow State University,  
2000, page 255 
 
Сарсенбай Қ., Сарсенбаева А., Далабаева А. 
Тесттік қамтаманың ақпараттық жүйесін құру 
Түйіндеме.  Ақпараттық  жүйесін  құру  барысында  HTML,  РНР  және  JavaScript    бағдарламалау  тілдері 
қолданылды.  Сондай-ақ  оның  ерекшеліктері  мен  мүмкіншіліктері  қарастырылды.  Түсініктеме  жазбасында 
бағдарламаға  қойылған  талаптар,  оның  функционалдық  тағайындалуы,  бағдарламаның  логикалық 
құрылымының  сипатталуы  келтірілген.  Қосымшаларда  бағдарламаның  листингі,  оның  интерфейсі  және 
алынған нәтижелердің графиктері ұсынылған. 
Кілттік сөздер: интернет, прайс-парағы, файл, сайт, тестілеу, сипаттама, технология. 
 
Сарсенбай К., Сарсенбаева А., Далабаева А.Е. 
Создания  тестовая информационная система 
Резюме.  С  целью  статью  является  создания  информационную  систему  для  тестового  программа. 
Применение  информационных  технологий  в  педагогических  исследованиях  -  одна  из  наиболее  слабо 
освещенных  в  информационном  плане  тем  и  требует  тщательной  и  глубокой  разработки.  Для    передачи 
результатов  тестирования  программа  производит  активизацию  почтовой  программы,  установленной  на 
компьютере по умолчанию. 
Ключевые слова: интернет, прайс-лист, файл, сайт, тестирование, характеристика, технология. 
 
Sarsenbai K., Sarsenbayeva А., Dalabayeva А. 
Create a test information system 
Summary. With the purpose of the paper is to create an information system for the test program. Application of 
information technologies in educational research is one of the most poorly-lit in terms of the information, and requires 
the careful and in-depth development. To transfer the results of testing the program produces the activation of the mail 
client installed on your computer by default. 
Key words: Internet, price list, file, website, testing, characterization technology. 
 


 Техникалық ғылымдар 
 
ҚазҰТУ хабаршысы №2 2014  
 
169
ОӘЖ  004:031.42 
 
Д.А. Маженова  
(М. Өтебаев атындағы Жаңа технологиялар колледжі, 
Шымкент, Қазақстан Республикасы) 
 
ОҚЫТУДЫҢ ИНТЕРАКТИВТІ ӘДІСТЕРІН ҚОЛДАНУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ 
 
Аннотация.  Бұл  мақалада  оқытудың  интерактивті  әдістері  ретінде:  пікір-талас,  эвристикалық  әңгіме, 
«миға  шабуыл»,  рөлдік,  «іскерлік»  ойындар,  тренингтер,  кейс-әдіс,  жобалар  әдісі,  көрнекілік  мәліметтермен 
топтық  жұмыс,  бейне  фильмдерді  талқылау  және  т.б.    Оқытудың  интерактивті  әдістері    кәсіби  білім  беретін 
мекемелерінде оқыту барысында қолданысқа ие болып отыр. Негізгі құзіреттіліктерін қалыптастыру көзқарасы 
бойынша, пәндерді оқыту кезінде ең маңыздысы интерактивті әдіс түрлері қарастырылған. 
Негізгі сөздер: әдіс, интерактивті, пікір талас, эвристикалық әңгіме, «миға шабуыл», рөлдік, «іскерлік» 
ойындар, тренингтер, кейс-әдіс, жобалар әдісі, технология. 
 
Қазақстан  Республикасының  Президенті  Н.Назарбаев  2006  жылы  Л.Н.Гумилев  атындағы 
Еуразия  Ұлттық  университетінің  студенттері,  оқытушылары,  ғылыми  қызметкерлерге,  университет 
басшыларына  арналған  «Инновациялар  мен  оқу  білімді  жетілдіру  арқылы  білім  экономикасы» 
тақырыбындағы  дәрісінде  білім  мен  кемшіліктер  кеңінен  талданып,  білім  берумен  қатар  ғылымды 
жетілдіру  республикамыздың  бәсекелестікке  қабілетті  30  мемлекеттің  қатарына  енудің  басты 
шарттарының бірі деп көрсетсеткен. 
Мақсаттарға  жету  үшін  Президенттің  Жолдауында  атап  көрсетілгендей,  оқытушылар  жаңа 
әдістер мен технологияларды енгізуі тиіс. Бүгінгі таңда біздің көптеген оқытушылар мәселелік оқыту 
және  жобалық  әдіс  технологияларын  оқу  үдерісінде  кеңінен  пайдаланады.  Оқытушылар  арасында, 
университеттік конференциялар мен семинарларда тәжірибе алмасу белсенді түрде жүргізілуде [1]. 
«Мәңгілік  Қазақстан»  жобасы,  ел  тарихындағы  біз  аяқ  басатын  жаңа  дәуірдің  кемел  келбеті 
екенін  айқындап,  Елбасымыз  нақты  жоспарларды  баяндады,  сондай-ақ,  «Мәңгілік  Қазақстан» 
жобасында  50 елдің қатарына ену басты мақсат етіп қойылған [2]. 
 «Технология»    деген  термин  гректің  түп  тамыры  тех  –    өнер,  шеберлік,  кәсіп  және  логос  – 
ғылым, білім деген сөздерінен шыққан. Екі  түп тамырының бірлігін шеберлік туралы ғылым немесе 
ілімді  беретін  сөзді  құрайды,  ол    өндірістік  үрдістерді  жүгізудің  тәсілдері  мен  құралдары  туралы 
білімдер  жиынтығы  (металдардың  технологиясы,  химиялық  технология,    құрылыс  жұмыстарының 
технологиясы  және  т.б.)  Осы  термин  өнімді    өндіру  үрдісі  барысында  жүзеге  асырылып,  шикізатты 
материалдарды  немесе  жартылай  фабрикаттарды  өңдеудің,  жасаудың,  жағдайларының  қасиеттерін, 
формаларын  қалыптырын  өзгерту  әдістерінің  жиынтығы  ретінде  міндеті  тәжірибеде  өндіріс 
үрдістерінің  ең  тиімділерін  анықтау  мен  қолдану  мақсатында  физикалық,  химиялық,  механикалық 
және тағы басқа заңдалақтарды анықтау болатын [3].  
Бүгінгі  таңда  «негізгі  құзіреттіліктер»  (key  skills)  түсінігі  алдын-ала    анықтауда,  арнаулы, 
пәндік-бағытталған,  басқалар  үшін  маңызды, негіз  болып  табылады.  Бұдан  басқа, адамға  кез-келген 
тәжірибелік сала қызметтерінде жетістікке жетуге мүмкіндік береді: қоғамдық, кәсіби сонымен қатар 
жеке өмірде. Қазіргі уақытта «негізгі құзіреттіліктер» түсіндірмесінде  бірыңғай  анықтамасы мүлдем 
жоқ. Дегенмен, келесі маңызды белгілерін тұжырымдауға болады: 
-  негізгі  құзіреттіліктер  адамның  маңызды  жетістіктерге  жетуде  көзделген  мақсаты  үшін 
(нәтижелер)  құрал-жабдықтар  (тәсілдер,  әдістер,  қабылдаулар),    амалдар,  жан-жақты  ақыл-ой 
парасатының  әмбебап түрлерін ұсынады; 
-  негізгі  құзіреттіліктер  күрделі  жағдайларда  белгісіз  нәтижелерге  қол  жеткізуге  мүмкіндік 
береді. 
Қазақстанда  білім  беру  саласындағы  педагогикалық  инновация  мен  оқытудың  жаңа 
технологиясы  мәселелерін  Ш.Т.Таубаева,  Н.Н.Нұрахметов,  С.Н.Лактионова,  Е.З.Батталханов, 
Қ.Қ.Қадашева,  Т.О.Балықбаев,    Ж.А.Қараев,  Г.К.Нұрғалиева,  К.Бұзаубақова,  С.Д.Мұқанова, 
Н.И.Хван,  Л.Е.Румянцева,  З.У.Имжарова,  М.М.Мұқаметқалиқызы  және  т.б.  педагог-ғалымдар 
зерттеген [4].  
Ресейлік  және  шетелдік  зерттеушілердің  көзқарастарын  (В.И.  Байденко,   Э.Ф.  Зеера,  А.И. 
Зимней,  Д.А  Иванова,  Г.И.  Ибрагимова,  А.М.  Новикова,  О.Н.  Олейниковой,  Ю.Г.  Татура,  А.В. 
Хуторского, С.Е. Шишова, Дж. Равенна, С. Шо и др.) жинақтап, сонымен қатар TUNING  европалық 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   51




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет