Оқулық Алматы, 2014 2 Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігінің
жүктеу/скачать 9,2 Mb. Pdf көрінісі
|
Спорттық гимнастика 137, 450, 451, 491 Спорттық жаттықтыру 226, 245, 327, 388, 391, 396, 397, 400, 407, 412, 422, 423, 428, 432 Спорттық жұмысқа қабілеттіліктің жасқа сай ерекшеліктері 407
–
– қажу 410 – қалпына келу 411 – сөрелік күй 409 – тұрақты жұмыс қабілеттілік күйі 410 Спорттық жүріс 475 Спорттық мамандандыру 255, 432 Спорттық ойындар 83, 454, 455, 465, 485 518
– 1-топ 485
■ бадминтон 484, 485
■ волейбол 485
■ стол теннисі 484, 485
– 2-топ 486
■ баскетбол 486
■ гандбол 486
– 3-топ 486
■ футбол 486, 487
■ хоккей 486, 487
■ су добы 486, 487 Спорттық техниканы үйрету принциптері 151
– жан-жақты техникалық дайындық принципі 152
– жаттығуды көп рет жүйелі қайталау принципі 151
– қозғалыс техникасын біртіндеп күрделендіру техникасы 151
– үйретудің жеке-дара принципі 152 Спортшының даярлығы 86 Спринтер 180, 254, 255, 310, 325, 339, 349, 358, 360, 370, 403, 412, 422, 429
Спринтер-желаяқтар 214, 477 Стайер 180, 182, 197, 211, 254, 255, 258, 268, 339, 350, 357, 423, 429 Стайер-желаяқтар 183, 184, 214, 255, 258, 344, 366, 425, 448, 476, 477
Стандартты емес-үзілістік (ситуациялық) жаттығулар 82, 83, 254, 428, 454 Стандарттық-үзілістік жаттығулар 83 Статикалық жаттығулар 55, 221, 223 Статикалық күш 153, 154, 171, 172, 263, 404 Статикалық төзімділік 166, 404, 443
– «абсолютті локалды төзімділік» 166
– «салыстырмалы локалды төзімділік» 166 Стипль-чез 478 Стресс 24, 25, 445
– дистресс 446
– стресс факторлары 445
– физикалық стресс 446
– эмоциялық стресс 446, 447
– эустрес 446 519 Су қабылдау режимі 300, 302 Субмаксималды анаэробтық қуаттылықты жаттығулар 68, 69, 72
Субмаксималды аэробтық қуаттылықты жаттығулар 75, 78, 79, 97
Суыққа акклиматизация 308, 309 Сыни жəне сенситивті кезеңдер 422, 431 Т Табалдырықтық жаттығу жүктемелері 235 Тензометрия 14 Теппинг-тест 18, 137, 421, 424, 434 Термометрия 18 Терренкур 457, 460 Техникалық жаттығулар 62, 63 Тонустық рефлекстер 134
– кеңістікте белгілі дене қалпын сақтайтын рефлекс 134
– лифт рефлексі 135
– нұсқаушы немесе қалпына келтіруші рефлекс 134
– статикалық 134
– статокинетикалық 135
– шыр айналу рефлексі 135 Төзімділік 26, 58, 180, 181 Төзімділік жаттығулары 55, 158, 211 Төзімділіктің физиологиялық қорлары 50 Төменгі атмосфералық қысымның физиологиялық əсері 311 Тредбан 16, 201, 246, 343, 344, 345, 368 Треморография 18, 136 Тропомиозин 35, 37, 38 Туризм 450, 455
– велотуризм 456
– жаяу жорық 455
– су туризмі 456
– тау туризмі 459
– таяу туризм 457
– шаңғы туризмі 457 Тұқым қуалау коэффициенті 421 Тұқымқуалаушылық 417, 420, 421, 422, 424
– генотип 417, 418 520
– доминантты типі 426
– рецессивті типі 426
– фенотип 417, 418 Тұрақты жұмыс қабілеттілік күйі 85, 96, 409, 410
– «шынайы» тұрақты күй жаттығулары 96
– жалған (квази) тұрақты күй 97, 98, 99 Тұтас организмнің адаптациялық қорлары 50 Тыныс алу алкалозы 313 Тыныштық күйдегі функциялық дайындық көрсеткіштері 257
У Уақытша жүйкелік байланыс 129 Ұ Ұлпалық физиологиялық қорлар 50 Ү «Үлкен (спорттық) жүрек» 204 Ф Фартлек 449 Физиологиялық қор 48, 49 Физиологиялық қуаттылық 65 Физиологиялық қызметтің жасқа сай ерекшеліктері 381
– бастауыш мектеп жасы 382
– жасөспірімдік жас 383
– кəмелеттік (жігіттік) 383 Фик теңдеуі 196, 364 Функциялық жүктемелер 18
– Генч сынамасы 18, 266
– Даниелопол клиностатикалық сынамасы 18, 265
– Қарашық рефлексі 18, 267
– Превел ортостатикалық сынамасы 18, 264
– Розенталь сынамасы 18, 267
– Ромберг сынамасы 18, 136
– Саусақ – мұрын сынамасы 18, 137
– Штанге сынамасы 18, 266
– Яроцкий сынамасы 18, 137 521 Функциялық сынамалар 263, 264
– Ашнердің көз-жүрек сынамасы 265
– Генч сынамасы 266
– Динамикалық спирометрия 266
– Кеудені еңкейту арқылы сынама 265
– Клиностатикалық сынама 265
– Қарашық рефлексі 267
– Ортостатикалық сынама 264
– Розенталь сынамасы 267
– Рюффье индексін анықтау 267
– Суықтық сынама 267
– Тынысты кідірту арқылы сынама 266
– Штанге сынамасы 266 Х Холестерол 12, 13, 14 Хольцингер коэффициенті 419 Хронаксиметрия 18 Ц Циклдік жаттығулар 62, 63, 66, 69, 73, 74, 81, 131, 135, 474, 475 Циклография 14, 18 Цитокиндер 40 Ш Шамадан тыс зорығу 271, 272 Шамадан тыс шыныққандық 136, 269, 270, 271 Шаңғы спорты 474, 480 Шыныққандық 249, 250, 254, 259, 262, 268
– жоғары баяу шыныққандық 250, 432
– жоғары жылдам шыныққандық 250, 432
– төмен баяу шыныққандық 250, 432
– төмен жылдам шыныққандық 250, 432 Э Экстраполяция 131, 132, 133, 151, 152, 219, 453 Электрокардиография 14, 18, 126, 461 Электромиография 17, 140, 142, 435 522 Электрондық пульсометр 15 Электроэнцефалография 14, 18 Эллипстік тренажер 17 Энергиялық жүйелер 66, 67, 69, 78, 240, 359 Энергиялық қуаттылық 58, 59 Эргометр 15, 16 Ю Ювенилді көрсеткіштер 413 Я Ядро серпу 82, 405, 479 Яроцкий сынамасы 137 Ярд 424
523 МАЗМҰНЫ АЛҒЫ СӨЗ ......................................................................................3 І тарау. Дене тəрбиесі мен спорт түрлерінің физиологиялық негіздері пəні туралы түсінік, мақсаты жəне міндеттері ..............................................................4 Дене тəрбиесі жəне спорт физиологиясы ғылымының даму тарихы ......................................................................................9 Дене тəрбиесі мен спорт физиологиясының зерттеу əдістері .....12 ІІ тарау. Бұлшық ет қызметіне бейімделу жəне организмнің қызметтік қорлары ................................................19 Бейімделу жəне оның кезеңдері ....................................................19 Бейімделу механизмдері мен белгілері ..........................................23 Бұлшық еттер тірек-қимыл жүйесінің белсенді бөлігі ретінде ...29 Бұлшық еттер адам организмі эндокриндік мүшесі ретінде .......39 Бұлшық ет қызметінің физиологиялық жүйелерге əсері .............41 Организмнің қызметтік қорлары жəне олардың жіктелуі ............45
Дене жаттығуларын жалпы физиологиялық жіктеу .....................53 Дене жаттығуларының энергиялық сипаттамасы .........................58 Спорттық жаттығуларды физиологиялық жіктеу .........................61 Циклдік жаттығулардың жіктелуі ..................................................66 Анаэробтық жаттығулар ..................................................................68 Аэробтық жаттығулар ......................................................................74 Ациклдік жаттығулардың жіктелуі ................................................82 ІV тарау. Спорттық əрекет кезіндегі организм күйінің физиологиялық сипаттамасы ......................................................85 Сөре алдыңғы күй ............................................................................85 Бой жазу ...........................................................................................89 Бабына келу ......................................................................................92 «Өлі нүкте» жəне «екінші тыныс алу» ..........................................94 Тұрақты жұмыс қабілеттілік күйі ...................................................96 524 V тарау. Спортшылар қажуының жəне қалпына келуінің физиологиялық негіздері ..............................................................101 Қажу түсінігі .....................................................................................101 Қажу локализациясы (жинақталуы) жəне механизмдері .............102 Қажудың түрлері ..............................................................................111 Түрлі спорттық жаттығуларды орындау кезіндегі қажу ...............113 Қалпына келу ....................................................................................116 Жұмысқа қабілеттілікті қалпына келтірудің биологиялық факторлары ................................................................125 VІ тарау. Қимыл дағдыларын қалыптастырудың физиологиялық механизмдері .....................................................127 Қимыл дағдылары дамуының физиологиялық механизмдері .....128 Динамикалық стереотип жəне экстраполяция қимыл дағдысының физиологиялық негіздері ..........................................131 Ерікті қозғалыстардың қалыптасуындағы шартсыз тонустық рефлекстердің маңызы ....................................................134 Афференттіліктің қозғалыс дағдыларының қалыптасуы мен сақталуындағы маңызы ............................................................141 Қозғалыс дағдыларын бағдарламалы үйрету принциптері..........145 Қозғалыс есі (зердесі) ......................................................................147 Қозғалыстың автоматтандырылуы (дағдылы əрекеттенуі) ..........148 Дене жаттығуларын орындаудың энергиялық үнемділігі ............149 Спорттық техниканы үйрету принциптерін физиологиялық негіздеу ..................................................................151 VІІ тарау. Дене сапаларын жетілдірудің физиологиялық механизмдері ...................................................................................153 Бұлшық ет жəне бұлшық ет күшінің физиологиялық негіздері ............................................................................................153 Бұлшық ет талшықтары зақымдалуы жəне дене жаттығулары .....................................................................................162 Бұлшық ет жұмыс гипертрофиясы .................................................167 Жылдамдықты-күштік сапаның (қуаттылықтың) физиологиялық негіздері .................................................................170 Жылдамдықты-күштік жаттығулардың энергиялық сипаттамасы. .....................................................................................175 Төзімділіктің физиологиялық механизмдері. ................................180 Төзімділік туралы түсінік ................................................................180 525 Организмнің аэробтық мүмкіндіктері жəне төзімділік ................181 Оттегі тасымалдау жүйесі жəне төзімділік ...................................183 Қан жүйесі ........................................................................................188 Жүрек-тамыр немесе қан айналу жүйесі .......................................196 Бұлшық ет аппараты жəне төзімділік ............................................211 Ептіліктің даму заңдылықтары мен механизмдері .......................218 Иілгіштіктің даму заңдылықтары мен механизмдері ..................220 Əртүрлі дене сапаларының даму механизмдерінің өзара байланысы ..............................................................................224 VІІІ тарау. Жаттығу жүктемелерінің жіктелуін, спорттық жаттығулардың қағидаларын жəне жоспарлануын физиологиялық негіздеу ...............................................................226 Спорттық шынығудың жəне жаттығуды дамытудың физиологиялық қағидалары (принциптері) ...................................226 Жалпы жəне арнайы дене дайындығы ...........................................228 Жаттықтыру үдерісінің физиологиялық негіздері ......................232 Шыныққандық..................................................................................249 Тыныштық күйде спортшылардың функциялық дайындығын тестілеу .......................................................................256 Спортшылардың стандартты жəне шекті жүктемелер кезіндегі функциялық дайындығын тестілеу ................................262 Шамадан тыс шыныққандықтың физиологиялық сипаттамасы ......................................................................................269 ІХ тарау. Қоршаған ортаның ерекше жағдайларындағы спорттық жұмысқа қабілеттіліктің физиологиялық негіздері ............................................................................................273 Жылу реттелуі. Жылу балансы .......................................................273 Ауа температурасы мен ылғалдылығының спорттық жұмысқа қабілеттілікке ықпалы .....................................................280 Жоғары ауа температурасы мен ылғалдылығы жағдайында жылу шығарудың физикалық механизмдері ...........280 Жоғары ауа температурасы мен ылғалдылығы жағдайында жылу шығару күшеюінің физиологиялық механизмдері .............282 Жылуға бейімделу (акклиматизация).............................................293 Су қабылдау режимі .........................................................................300 Төменгі ауа температурасы (суық) жағдайында спорттық əрекет .................................................................................................304 526 Орта биіктік жəне климаттық белдеулердің ауысуы жағдайларында спорттық жұмысқа қабілеттілік ..........................309 Төменгі атмосфералық қысымның жедел физиологиялық əсері .......................................................................311 Биіктік акклиматизациясы (Биіктікке бейімделу) .........................317 Орта биіктік жағдайында жəне теңіз деңгейіне оралғаннан кейінгі спорттық жұмысқа қабілеттілік .....................324 Жаңа климаттық орта жағдайындағы спорттық жұмысқа қабілеттілік .......................................................................................328 Биоырғақ жəне жұмысқа қабілеттілік ............................................334
Механикалық факторлар .................................................................338 Жүзу энергетикасы ..........................................................................341 Оттегіні максималды пайдалану (ОМП) .......................................343 Оттегі тасымалдау жүйесі ...............................................................345 Локалды (бұлшық еттік) факторлар ...............................................348 Жылу реттелу ...................................................................................349
Организмнің қызметтік мүмкіндіктерінің дене мөлшеріне тəуелділігі .........................................................................................353 Əйелдердің күштік, жылдамдықты-күштік жəне анаэробтық мүмкіндіктері ....................................................................................356 Əйелдердің анаэробтық энергиялық жүйелері .............................359 Əйелдердің аэробтық жұмысқа қабілеттіліктері (төзімділіктері) .................................................................................361 Етеккір циклі жəне дене жұмыс қабілеттілігі ...............................369
Жеке-дара даму жəне жас кезеңдері ...............................................373 Физиологиялық қызметтің жасқа сай ерекшеліктері ...................381 Жоғары жүйке қызметінің жасқа байланысты ерекшеліктері .....382 Зат жəне энергия алмасудың жасқа сай ерекшеліктері ................384 Қан жəне қан айналу жүйесінің жасқа сай ерекшеліктері ...........389 Тыныс алу жүйесінің жасқа сай ерекшеліктері ............................394 Қозғалыстың дамуы жəне қимыл сапаларының қалыптасуы......398 Қимыл сапаларының дамуы ............................................................400
527 Жас спортшылардың физиологиялық сипаттамасы .....................407 Спорттық шынықтыру кезіндегі организм күйі динамикасының жасқа сай ерекшеліктері .....................................409 ХІІІ тарау. Спорттық іріктеудің жəне бақылаудың физиологиялық негіздері ..............................................................415 Спорттық іріктеу мəселесінің физиологиялық жəне генетикалық қырлары .............................................................415 Адамның морфологиялық-физиологиялық ерекшеліктері мен дене сапаларына тұқымқуалаушылықтың ықпалы ...............419 Спорттық іріктеуде адамның физиологиялық-генетикалық ерекшеліктерін ескеру .....................................................................424 Спорттық мамандандыру мен жарыс стилін барабар жəне барабар емес таңдау маңызы .................................................432
Қазіргі өмір жағдайларындағы дене шынықтырудың рөлі ..........437 Гипокинезия, гиподинамия жəне олардың адам организміне ықпалы ........................................................................441 Жүйке-психикалық шектен тыс ширығу, əрекеттің бірсарындылығы (монотондылығы) жəне олардың адам организміне ықпалы ........................................................................444 Сауықтыру дене жаттығуларының негізгі түрлері жəне олардың организмге əсері ......................................................449 Сауықтыру дене шынықтыруы кезіндегі энергия шығыны .........459 Дене салмағы жəне спорт ................................................................466
Циклдік спорт түрлерінің физиологиялық сипаттамасы .............474 Спорттық ойындардың физиологиялық сипаттамасы ..................485 Жекпе-жек спорт түрлерінің физиологиялық сипаттамасы .........488 Жылдамдықты-күштік спорт түрлері ............................................490 Күрделі техникалық спорт түрлері. Гимнастиканың физиологиялық сипаттамасы ..............................491
528 Қыдырмолдина Айнұр Шаймұратқызы Дене тəрбиесі мен спорт түрлерінің физиологиялық негіздері (Оқулық) Басуға 05.08.2014 ж. қол қойылды. Қағазы офсеттік. Қаріп түрі «Times». Пішіні 60х90 1/16
. Офсеттік басылым. Баспа табағы 33. Таралымы: Мемлекеттік тапсырыспен – 1200 дана. Тапсырыс № . 20
жүктеу/скачать 9,2 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|