3
2015
117
УДК 550.8(574)=111. ПОНОМАРЕВА М.В.,
ПАК Д.Ю., ВОРОНЦОВ П.С., МУСИНА И.В.
Определение эксплуатационных харак-
теристик коллекторов с помощью ком-
плекса геофизических методов.
При изучении эксплуатационных характери-
стик пласта комплексом геофизических
методов определяют положение отдающих и
поглощающих
интервалов,
интервалов
обводнения. При
проведении исследований в
ряде случаев необходимо знать давление в
пластах, а также установить профиль прито-
ка в эксплуатационных скважинах и профиль
приемистости в нагнетательных. Определе-
ние эксплуатационных характеристик пла-
стов проводилось в эксплуатационных и
нагнетательных скважинах нефтяного место-
рождения Ащисай. Условия измерений –
через насосно-компрессорные трубы и в
эксплуатационной колонне. Для решения
поставленных задач были выполнены иссле-
дования в работающих скважинах (термо-
метрия,
барометрия,
резистивиметрия,
влагометрия, СТД. Комплекс геофизических
методов в остановленных скважинах вклю-
чал в себя следующие методы: термометрию,
барометрию, резистивиметрию, влагомет-
рию. Установлены максимальная глубина
прохождения скважинных приборов с учетом
мертвой зоны, интервалы перфорации (рабо-
тающие интервалы), заколонные перетоки,
герметичность забоя.
ӘОЖ 550.8(574)=111. ПОНОМАРЕВА М.В.,
ПАК Д.Ю., ВОРОНЦОВ П.С., МУСИНА И.В.
Геофизикалық әдістер кешенінің көме-
гімен коллекторлардың пайдалану си-
паттамаларын анықтау.
Қабаттың пайдалану сипаттамаларын зертте-
ген кезде геофизикалық әдістер кешенімен
беретін және жҧтатын аралықтардың, сулан-
дыру аралықтарының орнын анықтайды.
Зерттеу жҥргізген кезде бірқатар жағдайлар-
да қаттардағы қысымды білу, сонымен қатар
пайдалану ҧңғымаларында ағыс бейінін және
айдағыштарда қабылдағыштық бейінін белгі-
леу керек. Қаттардың пайдалану сипаттама-
ларын анықтау Ащысай мҧнай кен орнының
пайдалану және айдағыш ҧңғымаларында
жҥргізілді. Ӛлшеу шарты – сорғы-компрес-
сорлық қҧбырлар арқылы және пайдалану
ҧстынында. Қойылған мәселелерді шешу ҥшін
жҧмыс істейтін ҧңғымаларда зерттеулер
жасалды (термометрия, барометрия, резисти-
виметрия, влагометрия, СТД). Тоқтатылған
ҧңғымаларда геофизикалық әдістер кешеніне
келесі әдістер енді: термометрия, барометрия,
резистивиметрия, влагометрия. Ӛлі аймақты
ескергенде ҧңғыма аспаптарының максимум
ӛту тереңдіктері, перфорация аралықтары
(жҧмыс істейтін аралықтар), ҧстын сыртынан
ӛту, ҥңгубет герметикалығы бекітілді.
UDC 550.8(574)=111. PONOMAREVA M.V.,
PAK D.Yu., VORONTSOV P.S., MUSSINA Y.V.
Determining Operation Specifications of
Collectors Using Geophysical Methods
Complex.
Through studying the performance of a strata
by geophysical methods there is defined the
position of active layer, intake layer, and wa-
tered layers. In conducting research in a num-
ber of cases it is necessary to know the pres-
sure in the layers as well as to establish the
inflow profile in producing wells and injectivity
profile in injection wells. Determinaton of layer
performance was carried out in producing wells
and injection wells of Aschisay oilfield. Meas-
urement was done through the oil-well tubing
and production string. To achieve the objectives
there were researched the working wells
through heat flow measurements, barometry,
resistivity, hygrometry, STD). The complex of
geophysical methods to shut down wells include
the following methods: thermometers, barome-
ters, resistivity survey, and moisture metering.
There is defined the maximum depth of the
passage of downhole tools taking into account
the dead zone, perforation intervals (running
intervals), behind casing leaks, and sealing
capacity of the face.
УДК 622.658. ЕРМЕКОВ Т.Е., ИСАБЕК Т.К.,
ИСАБЕКОВ Е.Т.
Очистной комплекс робо-
тизированный с автоматизированным
управлением для селективной выемки
угольных пластов.
Статья посвящена созданию очистного
робототехнологического комплекса с адап-
тивно-программным управлением. Приводит-
ся описание, системы управления комплекса
и его составных частей: автоматического
выемочного манипулятора, механизирован-
ной крепи, скребкового конвейера и др.
Ранее авторами были получены авторские
свидетельства на изобретение «Фронтальный
агрегат». На его основе был разработан
горный очистной роботизированный ком-
плекс селективный. Была
проведена оценка
качества комплекса в сравнении с лучшими
мировыми образцами в этой области. Систе-
ма
управления
робототехнологическим
комплексом представляет собой совокуп-
ность модульных устройств. Все сигналы от
ЦАП перерабатываются в виде цифровых
значений ЭВМ с программным обеспечением.
ӘОЖ 622.658. ЕРМЕКОВ Т.Е., ИСАБЕК Т.К.,
ИСАБЕКОВ Е.Т.
Көмір қаттарын селектив-
ті қазуға арналған автоматтандырып
басқарылатын
роботталған
тазарту
кешені.
Мақала бейімді-бағдарламалық басқарыла-
тын тазартқыш роботтехнологиялық кешенді
жасауға арналған. Кешенді басқару жҥйесінің
және оның қҧрамды бӛліктерінің: автоматты
қазу манипуляторының, механикаландырыл-
ған бекітпенің, қырғыш конвейердің және т.б.
сипаттамасы келтіріледі. Бҧрын авторлар
«Фронталь агрегат» ӛнертабысына авторлық
куәліктер алған. Соның негізінде тау-кен та-
зартқыш роботталған селективті кешен әзір-
ленді. Осы салада әлемдік ҥздік ҥлгілермен
салыстырғанда кешен сапасына бағалау жҥр-
гізілді. Роботтехнологиялық кешенді басқару
жҥйесі модульдік қҧрылғылар жиынтығы
болып табылады. ЦАП-тан келетін барлық
сигналдар бағдарламалық қамтамасыз ететін
ЭЕМ цифрлық мәндері тҥрінде қайта ӛңде-
леді.
UDC 622.658. YERMEKOV T.Ye., ISABEK T.K.,
ISABEKOV Ye.T.
Robotic Stoping Complex
with Automated Control for Selective
Mining of Coal Seams.
The article focuses on developing the adaptively
controlled robotic stoping complex. There is a
description of the unit control system and its
components: automatic extraction arm, pow-
ered support, scraper conveyor, etc. Previously,
the authors received an inventor's certificate for
inventing «Frontal unit» on the basis whereof
there had been developed a selective robotic
stoping complex. The quality of the complex
was compared to the best international practic-
es in this area. The robotic complex control
system presents a set of modular devices. All
signals from the DACs are processed as digital
values of computer software.
УДК 622.22. РОМАНОВ А.А., ПОРТНОВ В.С.,
ЕРОФЕЕВ Л.Я., САГИНДИКОВ К.И.
Опреде-
ление природы явления низкоомных
нефтенасыщенных коллекторов.
Нефтенасыщенные коллекторы ряда место-
рождений
Южно-Торгайского
бассейна
обладают низким удельным электрическим
сопротивлением, близким к водонасыщен-
ным. Причиной является присутствие в них
электроннопроводящих минералов. Электри-
ческая связь между ними обеспечивается
минерализованными водами, присутствую-
щими в коллекторах. Установлено постоян-
ство удельного электрического сопротивле-
ния от пористости нефтенасыщенных и
водонасыщенных коллекторов. Граничным
значением водонасыщенных и нефтенасы-
щенных коллекторов является сопротивле-
ние 2,5 Ом*м. Зона неоднозначности нахо-
дится в пределах 2,0-2,5 Ом*м. Удельное
электрическое сопротивление низкоомных
коллекторов не изменяется от изменения их
эффективной мощности (0,70-4,20 м) и
глинистости (6,0-48,0%).
ӘОЖ 622.22. РОМАНОВ А.А., ПОРТНОВ В.С.,
ЕРОФЕЕВ Л.Я., САҒЫНДЫҚОВ К.И.
Төмен
омдық мұнайға қаныққан коллекторлар
құбылысының табиғатын анықтау.
Оңтҥстік Торғай бассейнінің бірқатар кен
орындарының мҧнайға қаныққан коллектор-
лары суға қаныққан тҥріне жуық тӛмен мен-
шікті электр кедергісіне ие болады. Себебі
оларда электрон-ӛткізгіш минералдардың
қатысуы болып табылады. Олардың арасын-
дағы электрлік байланыс коллекторларда бо-
латын минералданған сулармен қамтамасыз
етіледі. Мҧнайға қаныққан және суға қанық-
қан коллекторлардың кеуектілігінен меншікті
электр кедергісінің тҧрақтылығы белгіленді.
Мҧнайға қаныққан және суға қаныққан кол-
лекторлардың шектік мәні 2,5 Ом*м кедергісі
болып табылады. Бір мәнді еместік аймағы
2,0-2,5 Ом*м шектерінде болады. Тӛмен
омдық коллекторлардың меншікті электрлік
кедергісі олардың тиімді қуатының (0,70-4,20
м) және саздылығының (6,0-48,0%) ӛзгеруіне
қарай ӛзгермейді.
UDC 622.22. ROMANOV A.A., PORTNOV V.S.,
YEROFEEV L.Ya., SAGINDIKOV K.I.
Studying
Low-Resistant Oil-Saturated Reservoirs.
Oil-saturated reservoirs of some South Torgai
Basin deposits have a low electrical resistivity
close to water-saturated one. The reason is the
presence of electronically-conducting minerals.
Electrical connection between it is provided by
saline water of the reservoirs. There is estab-
lished the constancy of the electrical resistance
of porosity of oil-saturated and water-saturated
reservoirs. Boundary values of water saturated
and oil saturated reservoirs is the resistance of
2.5 Ohm*m. Ambiguity zone is within 2.0-2.5
Ohm*m. The electrical resistivity of low-
resistance reservoirs is not affected by changes
in their effective power (0.70-4.20 m) and clay
content (6.0-48.0%).
118
Труды университета
УДК 622.23:622.8.812. САДЧИКОВ В.А., САД-
ЧИКОВ А.В., ЖОЛМАГАМБЕТОВ Н.Р., ЖОЛМА-
ГАМБЕТОВ С.Р.
Динамика газовыделения
в отработанные пространства шахт.
С увеличением трещиноватости пород вслед-
ствие их упругого расширения, а также
раскрытия и увеличения зияния естествен-
ных трещин в процессе разгрузки пород от
веса вышележащей толщи и выдавливания
их в сторону выработанного пространства
силами бокового давления, наблюдается
выделение метана из нижележащих пород.
Действие сил перераспределения горного
давления сочетается с действием давления
газа, десорбирующегося при разгрузке
пластов угля. Предельное расстояние до
смежного пласта, питающегося метаном
выработки разрабатываемого пласта, опре-
деляется высотой зоны оседания пород с
разрывом сплошности. Активная стадия
сдвижения пород в пределах этой зоны,
когда наблюдается максимальное метановы-
деление из смежных пластов, проявляется на
расстоянии 40-150 м позади забоя лавы.
Таким образом, через 2-4 месяца после
прохода забоя интенсивность сдвижения
боковых пород и, как следствие, интенсив-
ность газоотдачи спутников, снижается.
Снижение интенсивности метановыделения в
выработанное пространство отработанного
участка в большей степени зависит и от
мощности подрабатываемого пласта. Подра-
ботка мощных выбросоопасных пластов
показала, что время затухания выделения
газа из подработанного мощного пласта и
пластов малой мощности различно.
ӘОЖ 622.23:622.8.812. САДЧИКОВ В.А., САД-
ЧИКОВ А.В., ЖОЛМАГАМБЕТОВ Н.Р., ЖОЛМА-
ГАМБЕТОВ С.Р.
Шахталардың қазылған
кеңістігіне газ бөліну динамикасы.
Тау жыныстарының серпімді кеңеюі, сонымен
қатар тау жыныстарын тҥсіру процесінде
жоғары жатқан қабат салмағынан табиғи
жарықшақтардың аршылуы және ҥңіреюінің
ҧлғаюы және олардың бҥйірлік қысым кҥште-
рінен қазылған кеңістік жағына жаншылуы
салдарынан олардың жарықшақтығының ар-
туына қарай тӛмен жатқан тау жыныстарынан
метанның бӛлінуі байқалады. Тау қысымының
қайта таралу кҥшінің әсері кӛмір қаттарын
тҥсірген кезде десорбцияланатын газ қысым-
ының әсерімен ҥйлеседі. Қазылатын қабат
қазбасының метанымен қоректенетін шектес
қабатқа дейінгі шектік қашықтық тау жыныс-
тарының тҧтастығын бӛліну арқылы шӛгу
аймағының биіктігімен анықталады. Шектес
қабаттардан метанның максимум бӛлінуі бай-
қалған кезде осы аймақ шектерінде тау жы-
ныстарының белсенді жылжу кезеңі лава ҥң-
губетінің артында 40-150 м қашықтықта бай-
қалады. Осылайша, ҥңгубетті ӛткеннен кейін
2-4 айдан соң бҥйірлік тау жыныстарының
сырғу қарқындылығы және осының салдары-
нан спутниктерінің газ бӛлу қарқындылығы
тӛмендейді. Пайдаланылған учаскенің қазыл-
ған кеңістігіне газ бӛліну қарқындылығының
тӛмендеуі кӛп дәрежеде қосымша жҧмыс
жҥргізілетін қабаттың қуатына байланысты.
Қуатты жарылысқа қауіпті қабаттарға қосым-
ша жҧмыс жҥргізу, қосымша жҧмыс жҥргізіл-
ген қуатты қабаттан және қуаты аз қабаттан
газ бӛлінуінің ӛшу уақыты әр тҥрлі екенін
кӛрсетті.
UDC 622.23:622.8.812. SADCHIKOV V.A., SAD-
CHIKOV A.V., ZHOLMAGAMBETOV N.R., ZHOL-
MAGAMBETOV S.R.
Dynamics of Gas Emis-
sion into Worked out Areas of Mines.
With increasing the jointing of rocks owing to
their elastic expansion, as well as disclosure and
increasing the gaping of natural cracks in the
course of rocks unloading from the weight of
overlying thickness and their expression towards
the developed space forces of side pressure,
there is observed methane emission from the
underlying rocks. The action of forces of redis-
tribution of mining pressure is combined with
the action of gas pressure desorbing when
unloading layers of coal. The limit distance to
the adjacent layer feeding with methane of
production of the developed layer is defined by
the height of the zone of rocks subsidence with
the continuity rupture. The active stage of rocks
displacement within this zone when there is
observed the maximum methane emission from
adjacent layers is shown at the distance of 40-
150 m behind the lava face. Thus, in 2-4
months after passing the face the intensity of
displacement of side rocks and, as a result, the
intensity of gas recovery of satellites, decreases.
Decreasing the intensity of methane emission in
the developed space of the fulfilled site also
depends on the power of the underworked
layer. The side job of powerful outburst danger-
ous layers showed that the time of attenuation
of gas emission from the underworked powerful
layer and layers of low power is different.
УДК 539.3:534.1. КАСИМОВ А.Т., КОЖАС А.К.,
ЖОЛМАГАМБЕТОВ С.Р., КАСИМОВА А.А., СЕ-
РИКОВА А.Ж.
Исследование напряженно-
деформированного состояния дымча-
той трубы на основе экспертизы метал-
лического строения каркаса сооруже-
ния по весовой распределенности.
Исследование напряженно-деформированно-
го состояния и количественного моделирова-
ния дымчатой трубы на основе экспертизы
металлического строения каркаса сооруже-
ния по весовой распределенности осуществ-
лялось по комплексной системе Лира 9.6.
При статическом вычислении площади
каркаса трубы были определены внутренние
силы элементов и их изменения. Наряду с
этим, были определены количественные
соответствия сил (далее КСС), возникшие
при давлении скорости ветра по 6 и 7 сило-
вым схемам из-за воздействия статических и
динамических сил. Были оценены также
возможные размеры деформации и формы
колебания системы. Для всех силовых схем
была определена величина равнодействую-
щих сил. На основе
анализа результатов КСС
были выявлены чрезвычайно нагруженные
элементы сооружения. На основе техниче-
ской оценки эксплуатируемых конструкций и
сооружений, также принимая во внимание
результаты
полного
инструментального
анализа, были
проведены исследования КСС
грузоподъемной металлической конструкции.
Анализируя КСС сооружения, были разрабо-
таны пути улучшения прочности и долго-
срочности
металлической
конструкции
дымчатой трубы.
ӘОЖ 539.3:534.1. КАСИМОВ А.Т., КОЖАС
А.К., ЖОЛМАГАМБЕТОВ С.Р., КАСИМОВА А.А.,
СЕРИКОВА А.Ж.
Түтін мұржасының сал-
мақ қабылдау қаңқа металқұрылым-
дарына сараптама негізіне байланысты
оның кернеулік-деформациялық күйін
зерттеу.
Тҥтін мҧржасының салмақ қабылдау қаңқа
металқҧрылымдарына сандық модельдеу
және кернеулік-деформациялық кҥйін талдау
Лира 9.6 кешендік жҥйе арқылы атқарылған.
Қаңқаның кеңістік жҥйесінің статикалық
есептеуінде бҥкіл жҥктемелерден жҥйе эле-
менттеріндегі ішкі кҥштер және олардың
тҥйіндеріндегі орын ауыстырулар анықталған.
Сонымен қатар 6 және 7 кҥштеме сҧлбалары
бойынша желдің жылдамдықты қысымынан
туындаған статикалық кҥштемелер мен дина-
микалық әсерлерден кҥштемелердің есептік
ҥйлесуі (ары қарай – КЕҤ) анықталған. Жҥйе
тербелісінің формалары мен мҥмкін деформа-
цияларының шамалары да сарапталды. Бар-
лық кҥштеме сҧлбалары ҥшін бойлық кҥштер-
дің шамалары табылған. КЕҤ нәтижелерін
талдау негізінде сорып алатын мҧнараның ең
кӛп жҥктелген элементтері анықталды. Пай-
даланылатын ғимараттар мен ҥймереттерді
техникалық сараптау әдістемесі негізінде,
сонымен қатар толық аспаптық сараптама-
лардың нәтижелерін қолданып және жҥк
кӛтергіш металлконструкцияларының КДК
зерттеу жҥргізілді. Жҥйенің КДК талдай
отырып тҥтін мҧржасы металлконструкция-
ларының беріктігі мен ҧзақтығын кӛбейту
жолдары қарастырылып дамытылған.
UDC 539.3:534.1. KASSIMOV A.T., KOZHAS
A.K., ZHOLMAGAMBETOV S.R., KASSIMOVA
A.A., SERIKOVA A.Zh.
Studying Stressed-
and-Strained State of Chimney Based on
Metal Structure Framework Examination
by Weight Distribution.
Studying stressed-and-strained state of the
chimney based on examination of the metal
structure of the framework was carried out by
complex system Lira 9.6. In static calculation of
the area of the framework of the chimney there
were defined the internal forces of elements
and their changes. Alongside with it, the quanti-
tative compliances of forces (hereinafter QFC)
which arose with a wind speed pressure accord-
ing to 6 and 7 power schemes because of
influence of static and dynamic forces were
defined. Also possible amount of deformation
and a form of fluctuation of system were esti-
mated. For all power schemes the size of net
forces was determined. On the basis of the
analysis of results of the QFC extremely loaded
construction elements were revealed. On the
basis of technical evaluation the operated
designs and a construction, also in view of
results
of the full tool analysis, studying the QFC
of the load-lifting metal design were conducted.
When analyzing the structure QFC, there were
developed the ways of improvement of durabil-
ity and long term of a metal design of the
chimney.
УДК 620.178.311. КОЖАС А.К., РАХИМОВ
М.А., КАСИМОВ А.Т., КОЖАСОВ С.К.
Про-
блемы строительства высотных зданий
из монолитного железобетона в Казах-
стане.
Казахстан активно осваивает технологию
высотного домостроения. Монолитные тех-
нологии позволяют возводить уникальные
жилые комплексы любой формы без ограни-
ӘОЖ 620.178.311. ҚОЖАС А.К., РАҚЫМОВ
М.А., ҚАСЫМОВ А.Т., ҚОЖАСОВ С.К.
Қазақ-
станда монолитті темір-бетоннан салын-
ған биік ғимараттар құрылысының про-
блемалары.
Қазақстан биік ҥйлер салу технологиясын
белсенді игереді. Монолиттік технологиялар
тҧрғызылатын қабаттар санын шектеместен
кез келген пішінде бірегей тҧрғын ҥй кешен-
UDC 620.178.311. KOZHAS A.K., RAKHIMOV
M.A., KASSIMOV A.T., KOZHASSOV S.K.
Prob-
lems of Erecting High-Rise Buildings of
Monolith Reinforced Concrete in Kazakh-
Достарыңызбен бөлісу: