С. Г. Тажбаева Редакция алқасы

Денсаулық сактау технологиясы  мүғалімнен үлкен  кәсіби біліктілікті  кажет етеді.  Мақсатқа жету  мен 
оң нэтиже алу үшін технологиялык амалдар мен денсаулық сақтаушы әрекеттер жасалуы тиіс.
Денсаулық  сактау  технологияларының  максаты  -  оқушының  мектепте  жүрген  кезінде  денсаулығын 
сақтау,  оның  денсаулыгын  сактау  туралы  білім,  білігі  мен  дағдыларын  қалыптастыру,  алған  білімдерін 
қолдана білуге үйрету.
Денсаулык сактау  технологиясын  ендірудегі  мақсат  -  денсаулық сактау  жөніндегі  мұгалімнің білімін 
жетілдіру,  оқушының  дене  шыныктыру  жаттыгулары  мсн  салауатты  өмір  сүру  салтының  денсаулык 
сақтауды үйымдастыру - сауыктыру әдістемесін жетілдіру.
Денсаулық сақтау технологияларының ең негізгі міндеті - окуиіының еңбегі  мен демалысын ұйымдас- 
тыру  кезінде  оның жұмысқа  кабілеттілігінің оқу  сабағынын барысында жоғары  болуы,  қажудың алдын- 
алу, зорығуды мүлдем болдырмау т.б.
Сондыктан денсаулык сактау технологиясының  ерекшелігін  ашып  көрсетуде  оның теориялық негізін 
" 
негізгі  категориялардың  мазмүнына,  денсаулыққа  эсер  ететін  факторларга,  денсаулык
сактау  технологияларын  зерттеген  ғалымдар  (сонын  ішінде  Ресей  галымдары)  енбектеріне  жан-жақты 
талдау жасалды.
«Денсаулык сактау технологиясы»  үгымын  кез  келген білім  беру технологиясының сапалык сипатта- 
масы  жэне  оқыту  мен тэрбиенің дэстүрлі  технологияларын толыктыратын,  денсаулықгы  сактауга  ықпал 
ететін  кағидалардың, тэсілдер мен эдістердің жиынтыгы ретінде қарастыруга болады.
О.В.  Петровтың  пікірінше,  «білім  берудегі  денсаулык сактау  технологиясы  -  рухани,  интеллектуапды 
және  физикалық  денсаулықты  дамытатын  жэне  ныгайтатын,  оны  сактауга  барынша  жагдай  жасайтын 
жүйе. Бүл жүйеде:
• медициналык  кызметкерлер  жүргізген  оқуиіының денсаулык  жагдайы  туралы  маниторинг  деректе- 
рін колдану, б^т؛м беру технологиясын жүзеге асыруда өзінше бакылау жасап, сэйкестігіне кон^ аудару;
• окушынын  жас 
есте  сактау  кабілетін,  ойлауын,  жұмыс  істеу  кабілетін,  белсенділігін
ескере отырып, білім берудің бағдарламасын дайындау;
٠
 технологияны жүзеге асыру үрдісінде жагымды эмоционалды-психологиялық жагдай қалыгттастыру;
•
 оқуш ы ларды ң  ж ұм ы с 
істеу  кабілеті 
мен  денсаулы гьіны ң  корын  ж оғары лату  ж эне 
сактауга 
багытталган 
д ен сау лы к  сактау 
іс^рекетінің 
әр 
түрін 
колдану 
жэне т.б кажет» - 
деп 
түжырымдайды 
[3].
Н.К.  Смирнов  « б ^ ؛м  берудегі  денсаулык сактау технологиясы  -  бүл  балаларга денсаулык мэ^ение^؛н 
үйрететін,  оны  сактауга  мүмкіндік  беретін  жеке  қасиеттерді  дамытатын,  денсаулыкты  қүндылык  деп 
түсінуді  калыптастыратын,  салауатты  өмір  салтын  ұстаүта  ыкпал  ететін,  бағыттайтын  педагогикалык- 
психологиялық технология, бағдарлама,  эдіс.  Бұл бала денсаулыгына зиян келтірмеуге багытталган білім 
беру мен тәрбиелеудің жүйелі әдістеміес؛» - деп есептейді [4].
Зерттеу  мәселесін  тереңірек зерделеу  барысында баланың денсаулығы,  ©ны؛،  элеуметтік-психология- 
лық бейімделуі, дүрыс өсуі мен дамуы өмір сүру ортасы арқылы аныкталатыны айкындалды.
A.А. Никольская бала дамуының мынадай жалпы жагдайларын бөліп  көрсетеді:
٠
 даму жаймен жэне біртіндеп жүзеге асады;
• эмоционалдык,  ақыл-ой,  ерік әрекеттері' арасында қандай байланыс болса,  рухани даму  мен физика- 
лык даму  арасында да ТЫҒЫЗ  байланыс  бар.  Сол  себепті  оку  мен тэрбиені  каншалықты  дүрыс ұйымдас- 
тырса, соншалықты үйлесімді, жан-жақты даму жүзеге асады;
٠
 даму' үрдісі  кезінде  психологиялык әрекеттің барлык бағыты бір мезгілде  катыспайды және олардың 
даму  жылдамдыгы  мен  энергиясы  біркелкі  емес:  даму  орташа  болып  немесе  әртүрлі  себептермен 
жылдамдауы  мүмкін;
• бала  дамуын  жасанды  жылдамдатута  болмайды, 
әр 
жас  кезеңіне  тән  «03  күшін  толық  жүмсауы 
кажег» [5].
B.Д.  Сонькиннін  пікірі  бойынша  «б؛л ؛м  берудегі  денсаулык  сақтау  технолотиясы  -  бүл  ме>^؛пте 
баланың оқуына жағдай жасау (стресстің болмауы, талаптың дэлдігі, оқыту мен тәрбиелеу эд؛с؛н؛н 
ДЭЛДІ- 
٢١
 
؛(;
٢
 ку  үрдісін  тиімді  үйымдастыру  (жас  ерекшелігі,  жыныстық,  жеке  ерекшелігіне  сәйкес  гигиеналық 
талаптар);  оку  жэне  физикалық  жүктеменің  жас  мүмкіндігіне  сэйкестігі;  кажетті,  жеткілікті,  ■['И؛мд؛ 
үйымдастырылған қозгалыс •гәртібі» [6].
Бүтінгі танда адамның денсаулыгына эсер  ететін  сыртқы  факторлар  (экологиялык  кауіп, демография- 
лық жарылыс, согыс, табиги катаклизмдер жэне т.б.) мәселесі жан-жакты зерттелінген.
В.И.  Ковапько  оқушылардың  денсаулыгы  мен  күшінің  элсіреуіне  эсер  ететіи  мынадай  факторларды 
бөліп  көрсетеді:  катал  педагогикалык  тактика;  окушылардың  жас  ерекгцеліг؛нс  сэйкес  келмейт؛н  оқыту 
эдістері  мен  технологияларын  колдану;  оку үрдісін  үйымдастыруга  койылатын  гигиеналық жэне  физио- 
логиялық талаптардың сақталмауы;  ата-аналардың бала денсаулыгын сақтау жөніндегі сауатының төмен-
Вестник КазНПУ им. Абая,  серия «Педагогические науки», №1(45),  2015 г.

ДІГІ; 
дене  тәрбиесі  жүйесінің  элсіздігі;  оқу  үрдісінің  қарқындылығы;  педагогтың  окушы  денсаулыгын 
сақтау,  ныгайту  мәселесіндегі  кэсіби  сауатының төмендігі;  мектептегі  медициналык бақылау қызметінің 
төмендігі; денсаулықгы, салауатты өмір салтын қалыптастыратын жүйелі жұмыстың аздығы [7].
Қорыта  келгенде,  адам  денсаулыгы  ежелден қай халықта болмасын өзекті  болған,  XXI  ғасырда да өз 
кұндылыгын жоғалтқан жок.  Халық арасында «денсаулық -  зор байлық,  адам  бақытының бастауы» - деп 
оған ерекше мән берілгені  мэлім.
Сонымен  бірге,  «Адам  ұрпағымен  мың жасайды»  -  дейді  дана халқымыз.  Ата-бабаларымыздың дана 
ой-п؛к؛р؛  талай  ғасырлар  белесінен  өтіп  бізге  жетіп  отырған  ақиқат  шындық.  Олай  болса,  әр  баланьгң 
бойына  өз денсауль،гьі  үшін жауапкершілікті ерте жастан  қалыптастыру  керек.  Сонда ғана денсаулықты 
сақтау бойынша берілген  б؛л ؛м,  білік, дағды жүзеге  асады.  Бүгінгі  білім  беру саласының мамандары  осы 
технологияны  жете  меңгеріп,  басты  назарда  ұстаса  жеткіншек  ұрпақ  денсаулығына  алаңдарлық  қауіп 
азаяр еді деп тұжырымдаймыз.
/  Қазақстан  Республикасының  денсаулық  сақтау  саласын  дамытудың  2011-2015  жылдарга  арналган 
«Саламаттьі Қазацстан» мемлекеттік багдарламасы. -Астана, 2010 ж.
2 Қазақстан Ресгтубликасының «Білім туралы» Заңы. -Астана, 2007. -36 б.
3 Петров В.О.  Здоровьесберегающие технологии в деятельности учителя сельской школы //Сельская школа как 
личностно-ориентированная  образовательная  система:  Материалы  научно-практической  конференции  (май 
2004г.). Вып.  1. - Ростов-н/Д.: РГПУ, 2004.
4  Смирнов  Н.К.  Здоровьесберегающие  образовательные  технологии  в  современной  школе.  -  
м.:  АПК и  ПРО,
ﺀ
/
ﺖ ﻤﻤﺗ.-/ت
5  Никольская,  А.А.  Задачи  разработки  истории  детской  и  педагогической  психологии  //Вопросы  психологии. 
2008.-№4. -С.  134.
6 Безруких М.М.,  Сонькин В.Д.,  Безобразова 
в.  Здоровьесберегающая школа.  - м.: Педагогический университет 
"Первое сентября", 2006.  - 72 
ﺀ
.
7 Ковалько, 
в.И.  Здоровьесберегающие технологии в начальной школе: 1-4 кпассы.  - М.: BAKO, 2004.
  -  
296 с.
Резюме
Состояние здоровья населения - важнейший фактор устойчивого развития общества и  индикатор потенциальных 
возможностей  государства.  Выдвижение  проблемы здоровья  в  число  приоритетных  задач  общественного развития 
обусловливает актуальность теоретической и практической ее разработки, определяя  необходимость развертывания 
соответствующих  научных  исследований  и  выработку  методических  и  организационных  подходов  к  сохранению 
здоровья населения.
В ؟той связи особую роль приобретает проблема аровьесбережения в системе образования. Здоровьесберегаю- 
щие технологии -  это технологии позволяю،цие педагог добиться наибольшей эффекті®ности обучения с наимень- 
шим причинением вреда психологическому и физическому здоровью обучающихся.
Наблюдения  показывают,  что  использование  здоровьесберегающих  технологий  в  учебном  процессе  позволяет 
учащимся более успешно адаиті^оваться в образовательном  и социальном  пространстве, раскрыть свои творческие 
способности.
،ключевые  слова:  здоровье,  физическая  и  психологическая  здоровья,  технология,  здоровьесберегаК'Щие 
технологии
Summary
The health staftis ofthe population - a key factor for sustainable development of society and potential indicator ofthe state. 
Nomination of health problems  among the  priorities  of social  development  determines the relevance  ofthe  theoretical  and 
practical development, determining the need for the deployment of relevant research aad the development of methodological 
and organizational approaches to preserve the health ofthe population.
In  this  regard,  a  special  role  is  th؛e  problem  of  health  preservation  in  the  education  system.  Health-technology  -  a 
technology enabling the teacher to achieve the most efficient fraining with the lea؛؛t injury to the mental and physical health of 
students.
Observations show that the use ofhealth-technology in the educational process allows students to adapt more succe؛«fully 
in the educational and social space to unleash their creativity.
Key words: physical and psychological health, technology, technologies will
Абай атындагы ҚазҮПУ-нің Хабаршысы,  «Педагогика гылымдары» сериясы, №1(45),  2015 г.

УДК 371.212.08
ұ л т т ы қ  ӨЗШДЖ САНА СТУДЕНТТЫҢ ҚӨЗҚАРАСЫНЬЩ 
МАҢЫЗДЫ КОМПОНЕНТІ РЕТІНДЕ
Н.Н. 
Хан -  п.г.д.,  профессор, Абай атындагы ҚазҮПУ,
Ш .Ж . Колумбаева -  п.г.к., Абай атындагы ҚазҮПУ-нің профессоры
Адам  бойындағы  үлттық  өзіндік  сана  оның  тұлғалык  қалыптасуы  жэне  элеуметтік-психологиялық 
тұрғыда  нақты  бір  деңгейге  жетуі  үшін  қажетті  маңызды  өлшемдердің  бірі  болып  табылады.  Ұлттық 
өзіндік сананың дамуы «сана» жэне «ұлттық өзіндік сана» ұғымдарын анықтаумен тыгыз байланысты.
Сана-адамньғң  жануарлардан  айырмашылығын  білдіретін  басты  белгі.  Бұл  ұғымдар  туралы  әртүрлі 
анықтамалар  берілген,  бірак  олардың  өзара  ұқсастыгын  жэне  оларды  біріктірегін  жалпылама  түсініктер 
де баршылык. Саналы адамды төмеңдегідей сипаттауга болады:
-  өзін  қоршаған  ортада  объективті  шынайылық  түрінде  бөліп  көрсете  алады,  өзінің  «менін»  сырткы 
заттардан  бөліп  қарастырады,  ал  заттардың сипатын,  ерекшеліктерін  олардың  ©здерінен  ажырата біледі. 
Яғни, «Мен-бұл Мен емес» типін ажыратады;
-  бұл  элеммен  өзара  эрекеттестікте  болып,  онымен  нақты  қатынас  қалыптастыруда  мақсатты  түрде 
өзгерістер енгізе алады;
-  алдына  өмірлік  максаттар  қойып,  оған  жетуде  қабілеттілік  танытады,  іс-эрекетте 
03 
мінез-құлқын 
жоспарлай алады, олардың нәтижесін көреді жэне салдарын бағалай біледі;
-  әлемге  асқан  құштарлықпен  қарайтынын  эмоциясында,  сезімінде,  тілегінде,  оиында  жэне  ішкі 
күйзелістерінде корсете алады;  өзінің ойы, сезімі, т іл е г і,
ا
»
الا
؛
  күйзелістерінде сезіп-білгендері  бойын- 
ша есеп береді;
-  ©зінін жеке даралық және тұлғалық ерекшеліктерін біледі.
Саналы  адам  ғана  өзіндік  санаға  ие.  Өзіндік  сана  -   бұл  табиғи  бейнені  көрсететін  сананың  ерекше 
формасы.  Егер  адам  сана  арқылы  қоршаган  элемді  кабы.чдап  түйсінетін  жэне  оған  нақты  бір  бейне 
арқылы  бағытталатын  болса,  онда  өзіндік  сана  тұлганың  ©з؛не  бағытталады.Яғни,  тұлғаның  03؛,  өзіндік 
ойы, сезім؛, қажеттіліктері жэне онын барлық ішкі жан дүниесі 03،нд؛؛< сананың нысаны болып саналады.
”  
өзіндік  сана  түлганың  жеке  даралық  ерекшеліктерінің  көпқырлылығын  және  оның
көптеген қоғамдык байланыстардағы озіндік мэні мен орнын көрсететін процесс ретінде түсіндіріледі.
Адам  сана  жэне  өзіндік  сана  арқылы  эртүрлі  карым-қатынас  жэне  іс-эрекетке  белсенді  араласу 
' 
тұлга болып  қалыптасады.  Адам  болу -  сана  ғана  емес,  сонымен  катар  ©з؛нд؛؛<  санаға да  ие 
болу дегенді  білдіреді.  Ягни,  озін-өзі тани  отырып,  әлемді  тану,  ©^؛н  қоршаган  ортадагы  шынайылықтан 
ажырата б؛лу, бұл элеммен нақты  қарым-қатынас орнату , онымен өзара эрекеттестікте болу, оған өзгеріс- 
тер енгізе алу және өзініңтүлгасын жетілдіру болып табылады.
Өзіндік сананың жас 
' 
д ؛ни,  кэсіби,  таптық, үлттык жэне баска да түрлері  бар.  Әлеумет^
TİK ғылымдарда  «ұлттық өзіндік сана»,  «этникалық ӨЗІНДІК сана»  және  «таптык  өзіндік сана»  терминдері 
қолданылады.  Олар  эртүрлі  элеум е^؛к топтардың  мүшелерінің  ©зіндік  сананьщ  ерекшеліктерін,  мақса- 
тын жэне элеуметтік ортадағы орнын түйсінуін білдіреді.
«Үлттық езіндік сана» ұғымы 60-жылдардан бастап гылыми этнографиялық, философиялық еңбектер- 
де,  ал 
орта  кезінен  бастап Ю.В.  Бромлей,  JI.M.  Дробижева,  ? .
٢
.  Абдулатипов,  Джунусов,
К.Н.  Хабибуллин,  А.Г.,  Агаев,  Д.Кадыржанов  жэне  т.б.  ғалымдардын ұлттық  ӨЗІНДІК  сана  мәселелеріне 
арналған еңбектерінде көрініс бере бастады [1].
Қазіргі  уақытта  үлттык  өзіндік сананың  мәні  мен даму  факторларын  оқып  үйренуде  бірыңгай тұрғы- 
лар  жоқ.  Кейбір зерттеушілер оны ұлттын сана-сезімімен  байланыстырады,  кейбіреулері  оның мазмұнын 
үлттык стереотиптермен ұштастырады, ал үшінші  біреулері  оны түлғаның ұлттық о^ндік сэйкестендіруі- 
мен  бірге  қарастырады.  ؛<©птеген  авторлар  «ұлттык  сана»  жэне  «үлттық  өзіндік  сана»  ұғымдарының 
шекарасын,  ара-ж؛г؛н  ажыратудан  қашкақтайды.  Дегенмен,  галымдардыц  басым  көпшілігі  бұл  ұгымдар- 
дың аиырмашылықтарын ашып айтады.  Мэселен, галым П.И. Гнатенконың пікірінше, егер ұлттык озіндік 
сана  индивидтің  деңгейінде  жэне  ұлттың  деңгейінде  карастырылса,  ©н^а  ұлттық  өзіндік  сана  тек  қана 
үлттык деңгейде болады [2].
Үлттық  сана -   қоғамдық  сананың  бір  формасы,  онда  қоғамның  этникалық  өмірі  көрініс  берсді;  бүл 
этникапық  процестердің  табиги  оз؛нд؛к  ерекшеліктерін  түсінудегі  теориялық  жэне  қарапайым  көзқарас- 
тардың жиынтыгы.
Өзіндік сана арқылы әр ұлт өзінің көпұлтты элемдегі жалпы, түпкі тектік кызыгушылықтары,  мақсаты 
мен  мұраты,  өзіндік  «бет-бсйнсс،н»,  сонымен  катар  ©зге  үлттар  мен  мемлекеттерге  деген  қатынасын 
түсінеді.
Вестник КазНПУ им.  Абая,  серия «Педагогические науки», №1(45),  2015 г.
 
  157   

Сол  себепт؛  к о п л е н  ғалымдар үлттык өзіндік сананы халықтың рухани  мәдениетінің үлтттық діңгегі 
деп пайымдайды.
«Этникалық, ұлттык ӨЗІНДІК сана» ұгымы  «этнос»,  «
٣
»  категорияларын түсіндіре білумен байланыс- 
ты.  ¥лтты  локальды  (этникалық)  және  эмбебап  (ұлттылықтан  жоғары,  жалпыадамзаттық)  ауыспалы 
кұбылыс ретінде анықтай отырып, ұлттық өзіндік сананың « этникалық өзіндік сана-ұлтттық өзіндік сана- 
жалпыадамзаттық өзіндік сана»  ретіндетүсінік  І^райтын  жүйелі  байланыстар тізбегі  сксн؛н бөліп  көрсе- 
туге болады (П.Е. Астафьев, Б.Т. Лихачёв, В.М. Межуев жэне т.б.) [3; 4; 5].
Эр  х алы ^ы ң  ұлттық  санасы  ұзақ  тарихи  дамудың жемісі  болып  табылады.  Ұлттық  сана  теориялык 
жэне қалыпты деңгейде көрініс береді.
Ұлттық өзіндік сана ұлттык сананың ядросы ретінде тұтас бір ұлттың,  этностық топтардың жэне жеке 
тұлғалардыңда кызьгғушылыктарын бейнелейді.
Үлттык өзіндік  сана  көпүлтты  қоғам  деңгейінде  этникапык  өзіндік  санамен  өзара  эрекеттестік  үдері- 
сінде пайда болады.  Тарихи тургыда хапықтың үлгтык өзіндік санасы ұлттык  мэдениеттің тарихи  күнды- 
лыктары  жэне  элемдік  мэдениететтің даму  бағыттарының  негізінде  қалыгітасады.  Оны  үлттык террито- 
рия, мәдениет, тіл жэне өткен тарих туралы көзқарастар мсн пайымдаулар құрайды.
Ұлттық өзіндік  сана  шындығында  эр  халықтың  ©з؛н؛н  элеуметтік-этникалық  мэнін,  адамзат  бала- 
сының  даму  тарихында  қандай  рөл  атқарғанын  жэне  жаппыадамзаттық  өркениеткс  ^ос^ан  үлесін 
түсініп,  түйсінуі  болып  табылады.  Ұлттык  өзіндік  сана  әртүрлі  қызмет  атқарады.  Зерттеуші  К.Н. 
Хабибулиннің  пікірінше,  ұлттық  сананың  кызметі  онын  қогам  өмірінде,  үлттың  тіршілігінде  жэне 
үлтаралық  қатынастарда  «рөл  атқару»  қабілеттілігінен  көрінеді.  Әдетте,  оның  бейімделу,  корғаныш, 
танымдык, өзін-өзі  бақылау, тұрақтылык, жасампаздық,  элеуметтенушілік жэне жобалаушылық ^ия^- 
ты  қь؛зметгерін бөліп  карастырады  [6].
Бүл  қызметтер мына жагдайларда көрініс табады:
-  «бейімділік»  -  ұлттык дәстүрлерді  жэне басқа да үлггық эл ем ен тар д і  үрпактан-үрпакка 
ж ет к і- 
зуді  камтамасыз  етеді,  сөйтіп  үлттың,  халықтың  ынтымақтастығына,  б ؛рі؛у ؛не 
«жүмь)С 
«істейді» 
(М.С. Джунусов);
-  корганыштык  -   үлттык  мэдени  кұндылыкгарды  жойылып  кетуден,  үлттық  жетістіктерді  сырттай 
жэне іштей шектелуден сақтауға және ұлттық қызығушылықты қорғауга байланысты болады;
-  танымдық-рухани  мәдениетті,  тарихи  жәдігерлерді,  салт-дэстүрлерді  үрпактан  ұрпақка  жеткізу 
механизм؛ ретінде қатысады;
-  өзін-өзі  тексеру  жэне  жауапкершілік  қызметі  теңдік,  әділеттілік  үстанымдарын  бұрмалауда 
кедергілерді  болдырмауга, үлттық дандайсуға,  эр түрлі  көзқарастарға,  наным-сенімдерге жол  бермеу- 
ге қызмет етеді.
Қазіргі  адамзатта  3000-нан  астам  халык  бар,  сол  сияқты  әлемде  тэуелсіз  мемлекеттер  саны-200-ге 
жуық. Л.Н. Толстой «бұл өмірден о^؛н؛н ұлттық мактанышын  іздемейтін адам жоқ шығар», - деп жа؛؛ған.
Әлемдегі эр халықтың өзініңтарихы, үлттык-этникалык өзіндік ерекшелігі, ©з؛н؛н салт-дәстүрі, үлттық 
жетістіктері  жэне  үлт  ретінде  мекен  ететін  өз  территориясы  болады.  Оның  «ұлттық  өзіндік  санасы  03 
көзқарасында,  идеяларында,  сезімдерінде,  көңіл-күйінде  көрініс  тауып,  үлт  мүшелерінің  өзінің  баска 
қауымдастық  мүшелерімен  сэйкестігінің  жэне  өзгешелігінің  мазмүны  мен  деңгейін  аныктай  алуынан 
білінеді; ұлттық күндылықтар мен қызығушылықтар,  ұлт тарихы,  оның қазіргі  даму бағыты  мен болаша- 
гы,  мемлекет  ішіндегі  әлеуметпк-этникалық  қауымдастықгағы,  мемлекетаралық  жэне  үлтаралық 
катынастардағы орны аркылы айкындалады» (Этнопсихологиялъщ сөздік,  1999 ж.).
Ұлттың барлық өкілдері  өзара  бөл؛се  алатьщ  мэдениет үлттык  өзіндік сананың  негізі  болып  сана- 
лады.  Ғалымдар  арасында  халыктың  үлттық  өзіндік  санасынын  кұрылымын  анықтауда  қалыптасқан 
нақтылықжоқ. 
'
Дей тұрганмен, төмендегідей ортақ компоненттерді  атауға болады:
- экономикалықжәне м см лск^т؛؛<факторлар;
- үлттық кажетшпктер жэне қызыгушылықтар;
- үлттық өзіндік сэйкестік ;
- үлтттық стереотиптер (баска хапықтар туралы  көзқарастар);
- өткен тарихтын жалпыламалығы;
- тарихи жады;
- мәдени құндылықтар, тіл;
-дін;
- табигат, жалпы территориялық;
- өзге ұлттарга кұндылыкты бағдарлы катынас (толеранті'ь^ық);
Абай атындагы Қаз¥ПУ-нің Хабаршысы,  «Педагогика гылымдары» сериясы, №1(45),  2015 г.
 
  158   

Вестник КазНПУ им. Абая,  серия «Педагогические науки», №1(45),  2015 г.

жүктеу/скачать 16,6 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: