С. Г. Тажбаева Редакция алқасы

Абай атындагы Қаз¥ПУ-нің Хабаргиысы,  «Педагогика гылымдары» сериясы, №1(45),  2015 г.
друзей.  Но большую воспитательную силу имеет и пример героев  книг, фильмов,  исторических деятелей, 
вь،дающихся ученых.
Психологической  основой  примера  служит  подражательность.  Подражательность  -   деятельность 
индивида.  Иногда  очень  трудно  определить  черту,  где  заканчивается  подражание  и  где  начинается 
творчество. Часто творчество и проявляется в особенном, своеобразном подражании [2].
Младшие  школьники  подражают тем,  сто  оказывает на  них  наиболее  сильное  впечатление.  Согласно 
данным  психологов,  неизменную  симпатию  младших  школьников  вызывают  люди  смелые,  волевые, 
находчивые,  обладающие  большой  физической  силой,  стройной  фигурой,  приятной  манерой  общаться, 
правильными чертами лица.  При  выборе моральных примеров, учитывая эти закономерности восприятия 
личности, следует добиваться того, чтобы  носители добрых начал были приятны  и симпатичны, а носите- 
ли пороков вызывали неприязнь [3].
Жизнь дает  не  только  положительные,  но  и  отрицательные  примеры.  Обращать  внимание  школь- 
ников  на  негативное  в  жизни  и  поведении  людей,  анализировать  последствия  неправильных  поступ- 
ков,  извлекать  правильные  выводы  не только желательно,  но  и  необходимо.  Вовремя  к  месту  нриве- 
денный  негативный  пример 
ﺂ ﺳ
0
س
 удержать воспитанника от неправильного  посы пка,  формирует 
понятие о безнравственном  [2].
Естественно,  что  воспитание зависит и отличного  примера  воспитателя,  его  поведения,  отношения  к 
воспитанникам,  мировоззрения,  деловых  качеств,  авторитета.  Известно,  что  для  большинства  младших 
школьников авторитет учителя  абсолкж н,  они  готовы  подражать ему во  всем.  Ио  сила  положительного 
примера наставника у ^ и ч и в а е т е я ,  когда он своей личностью,  своим  авторитетом  действуег  система™- 
чески и последовательно, без расхождений между словом и делом, доброжелательно [2].
в 
педагогической  литературе  описывается  и  такой  метод  формирования  сознания  личности,  как 
диспут.  Он  подставляет  собой  живой  горячий  спор  на  какую-то  тему,  волнующую  воспитанников. 
Д и сп ^ы   ценны тем,  что убеждения,  мотивы  вы рабатывайся  при столкновении и сопоставлении различ- 
НЬ[Х 
точек зрения, 
^ о т  
метод сложный,  используется  в основном в средних и старших классах, 
в 
началь- 
ной школе его можно использовать как прием, например, в этической беседе.
Мы  проанализировали  способы  формирования  нравственного  воспитания  младших  школьников. 
Нужно  отметить,  что  в  реальных  условиях  педагогического  процесса  методы  воспитания  выступают  в 
сложном  и  противоречивом  единстве.  Решающее  значение  здесь  имеет  не  логика  отдельных  «уединен- 
ных»  средств,  а  гармонично  организованная  их  система.  Разумеется,  на  каком-то  определенном  этапе 
воспитательного процесса тот или иной метвенного  подкрепления  другими  методами,  без  взаимодействия  с  ними  он  утрачивает свое  назначение, 
замедляет движение воспитательного процесса к намеченной цели.
Итак,  рассма^ивая  нравственное  воспитание  младших  школьников  в  учебной  деятельности,  мы 
пришли  к  выводу,  что  школе  принадлежит  приоритетная  роль  в  нравственном  процессе.  Нравственное 
воспитание,  основанное  на  диалоге,  общении,  сотрудничестве,  становится  для  младшего  школьника 
значимым и привлекательным. 
*
Нравственное воспитание эффективно осу^ствляется только как целостный процесс педагогической, 
соответствующей  нормам  общечеловеческой  морали,  организации  всей  жизни  младших  школьников: 
деятельности,  отношений,  общения  с учетом  их  возрастных  и  индивидуальных  особенностей.  Результа- 
том  целостного процесса является формирование нравственно цельной личности,  в единстве ее сознания, 
нравственных чувств, совести,  нравственной воли, навыков,  привычек, общественно ценного поведения.
Ключевые слова:  нравственное воспитание, форма воспитания, методьі воспитания, показатель сформированио- 
сти ؛؛равственности, пример, подражательность, диспут
/ 
Сластенин В.А.,  Исаев И.Ф.,  Мищенко А.И.,  Шиянов Е.Н.  Педагогика.  Уч.  пособие для  студентов педвузов.
  -  
М.: Школа-пресс, 2002г;
2 Подласый п.и. Педагогика:  Учебник для студентов
 
لﺀس
؛<
و
. 
пед. учеб. заведений.
  -  
м. :
 
//1996
  ﻢ ﻤ ﺴ ﻤ ﺑ ﺀ ا/ ﺄﻤ ﺑ
 г.
3 ЗосимовскийА.В. Нравственное воспитание иучитель вусловиях социальных перемен/Педагогика,  1998,
  - 
№7.
4 Марьенко И.С. Нравственное становление личности
  - 
м.,  1985 г.
5 Рожков  М.И.  Байбородова  ٠٨.в.  Организация  воспитательного  процесса
  ﺀ 
школе:  Учеб.  пособие  для  студ. 
ﺀهﺀﺀس 
учеб. заведений.-М.: Гуманит.  изд.  центрВЛАДОС, 2000г.
6 Щуркова Н.Е.  Классное руководство: теория, методика,  технология.  -М. : Педагогическое общество России, 
2001г.
Түйін
Бұл  мақалада  сынып  окушыларының  адамгершілік  тэрбие  мәселесі  карастырылады.  Автор  келесі  сөздердін: 
тэрбие формасы, ■^рбие аныкгамаларга мығыналарын ашуға тырысты.
Тұлганың  адамдык  касиег؛н  калыптасуының  керсеткіші  белгіленді  -  ішкі  бақылау:  калыптаскан  дағдылар  оку 
барысында адаидамгерш^іік касиеттерін дамиды.
 
  262   

Адамгершілік тэрбиенің эдісінің топтастырулары  ұсынылган.Макалада  адамгершілік  тэрбиенің эдістерінде  көп 
көңіл бөлен€ді. Болашак 
' '  
тәрбиені калыптастыру кезінде ұстаздың рөлі маңызды.
Қорыта келгенде, 
' '  
тэрбиелеу мектептеде  манызды  орын алады.Адамгершілік тәрбие жас өспірім-
дерге диалог, энгеме, қарам-катынас ретінде кызықты болып табылады.
Summary
Inarticle the problem of moral education of younger school students is considered. Authors tried to give definition to such 
categories ofprocess of education, as: education form, education method.
The important indicator of formation of moral qualities ofthe personality - internal contra! is defined: the created skills of 
conttol promote successful development of moral qualities ofthe personality in the course of training and education.
Classifications of methods of moral education are presented. The attention is focused on the methods of moral education 
calculated on fotraation of moral education at children of younger school age. Importance ofthe identity ofthe teacher in the 
course of formation of moral education at younger generation is emphasized.
Authors come to a conclusion, that tire school possesses a priority role  in moral process.  The moral  education  based  on 
dialogue, communication, cooperation becomes for the younger school student significant and attractive.
EPTE  Ж АС ТАҒЫ   БАЛАЛАРДА ТАНЫ М   БЕЛСЕН ДІЛ ІГІН  ДАМ Ы ТУДА 
ТАБИ ҒИ  ОРТАНЫ Ң РОЛ!
М.Қ. Ибраева -  
ﻢﻣ،ﺀة
 атындагы ҚазҮПУ,  PhD докторы
I  жастан  бастап  3  жаска  дейінгі  ерте  балалық  ،лак  бала  өмірінің  ерекше  кезеңі.  Әрбір  6
س
  жеке  дара.Бүл 
уакьпта  бала  агзасы  тез  карқынмен 
ӨСІП, 
дамиды.  Ол  өзінің  мүмкіншіліктерін  біртіндеп,  ретімен,  түсіне  оты- 
рь،п,  белгілі  қарқынмен  дамиды.  Бала отыруды,  тұруды,  жүруді, сурет салуды,  оқуды  жэне  жазуды  калай жэне 
кашан бастауы керек...
Баламен көбірек сөйлесуге коғамдық көліктерде де,  серуенге шыққанда да сөзге тартуға тырысыңыз. Үлкендер- 
д ің  С03І 
кез-келген эдістемелік кұралдардан да артық болатынын естен шыгармаңыз.
Ерте жастагы балалык даму -  бүл сіздің балаңызбен өзара түсінісудің жолы. Бүл ата-ананың бала өмірін кызыкка 
толтыру  жэне  бірлескен  шығармашылығын  арттыру  тілегі.  Бұл  мектепке  дейінгі  шактың  тез  ете  шығатындығын 
түсіну, баланьщ осы кезеңін негұрлым айкын, ашык, толыкканды және әдемі өткізуге деген түсіністік.
Раннее развитие - это интенсивное развитие способностей ребенка в раннем  возрасте (1-3  лет).  Каждый ребенок 
индивидуален.  Он  развивается  в  своем  темпе,  осваивает  собственные  возможности  постепенно,  шаг за шагом...  у  
каждого маль؛ша та или иная функция развивается по-своему. Это никому не надо доказывать. Но, несомненно, есть 
и  возрастные  нормы:  как  и  когда ребенок должен  начать сидеть,  стоять,  ходить,  бегать, рисовать, читать,  писать... 
Старайтесь больше разговаривать сребёнком,  говорите с ним обо всём на свете дома, в метро,  на прогулке - речь 
взрослого важнее любого методического пособия.
Раннее развитие - это активная позиция матери по отношению к ребенку в первые годы жизни. Это непрерывный 
процесс, это кропотливый труд, требующий постоянной "включенности"  в жизнь ребенка, постоянного творческого 
напряжения.  Раннее  развитие  -  это  путь  к  взаимопониманию  с  ваш؛™  ребенком.  Раннее  развитие  -  это  желание 
родителей  наполнить серые будни радостью  познания  и сов.^естног© творчества.  Это  понимание,  как мимолетно и 
уникально время дошкольного детства и как важно, чтобы малыш прожил его полно и красочно.
Early  development  is this  intensive  development  of capabilities  child  in  early  age  (1-3).  Every  child  is  individual.  He 
develops in the rate, masters own possibilities gradually, step by step...  For every kid one or another function develops  in  its 
٠١٧٨
 way. It nobody is necessary to prove.  But, undoubtedly, there are the age-related norms: as and when a child must begin 
to sit, stand, walk, hurry, draw, read, write... Try anymore to speak with a child, talk to him about everything in tire world of 
house, in a subway, on a walk is speech adult more important than any methodical manual.
Early development is active position of mother in relation to a child in the first years oflife. It is a continuous process, it is 
laborious  labour, requiring permanent "plugged"  in life of child, permanent creative tension.  Early development is a way to 
the  mutual 
’ 
with your child. Early development is this desire of parents to fill with grey week-days gladness of
cognition andjoint work.
Қазакс'1'ан  ?еспу^икасы ньщ   Президент؛  Н.Ә.  Назарбаевзын  әр  >кь؛лдардагьі  ха^ыкка  жолдауы  -   эр 
адамнын  жан-жақты  дамуына  мол  мүмкіндік  жасайтын  мемелскетгік  қүжаттын  б ؛рі.  Н.Ә.  Назарбаев  -  
“Еліміздін ертон؛  бүгінгі  жас ұрпақтың қолында,  ал  жас ұрнактың тагдыры ұстаздардың қолында.  Біздің 
болашаққа барар жолымыз  қазақстандыкгардың элеуетін  ашатын  жаңа  мүмкіндіктер  жасаута  байланыс- 
ты.  XXI  гасырдағы дамыған  ел  дегеніміз -  белсенді,  білімді  жэне денсаулығы  мықгы  азаматтар.  ¥лттық 
білім берудің барлық буынының сапасын жақсартуда бізді  ауқымды  жұмыс  күтіп түр.  2020 жылга қарай 
Қазақстандагы 3-6 жас аралығындағы балаларды мектепке дейінгі біліммен  100  пайыз қамту жоспарлану-
Вестник КазНПУ им.  Абая,  серия «Педагогические науки», №1(45),  2015 г.
263

да.  Сондыктан  оларға заманауи  бағдарламалар  мен  окыту  эдістемелерін,  білікті  мамандар ұсыну  маңыз- 
д ы » ,-деді.
Қазакстан  Республикасынын  “Білім  туралы”  заңында  мемлекеттік  саясат  негізінде  ең  алгаш  рет  “Әр 
баланын жеке  қабілетіне  карай  интеллектуалдық дамуы,  жеке  адамнын дарындылығын  дамыту”  сиякгы 
өзекті мэселелер енгізіліп отыр.
Ал,  Б ¥ ¥   Бас  Ассамблеясы  қабылдаған  (1989  г.) 
«Баланын  кұқықтары  тура™ »  Конвенциясына 
сэйкес  баланын  білім  алуы  онын толық мөлшердегі  тұлгалык,  ақыл-ойының,  дарындарының дамуы  мен 
физикалық қабілеттеріне карай багытталуы тиіс (29-бап) -  делінген.
Қай  мемлекеттің  де  негізгі  тірегі  -   білімді  де  білікті,  іскер  де  белсенді  адамдар.  Сондыкіан  қоғам 
талабына сай ол когамды 
“ 
дамытатын жастар тэрбиелеу ен маңызды мэселе скен؛ белгілі.
Кез-келген елд؛н жоғары дамуы олардагы өсіп келе жатқан жастардың жоғаргы  шығармашылық және 
талпыныс күшіне байланысты.
Әрбір  бала жеке  дара.  Ол  өзінін  мүмкіншіліктерін  біртіндеп,  ретімен,  түсіне  отырып,  белгілі  қаркын- 
мендамиды.
ل
  жастан  бастап  3  жасқа  дейінгі  ерте  балалық  шак  бала  өмірінің  ерекше  кезеңі.  Бұл  уақытта  бала 
ағзасы  тез  қаркынмен  өсіп,  дами№ .  Сөйлеу  белсенділігі  қалыптасады.  Бала  жеке  сөздерді  анық  айта 
бастайды.  Бұл жаста бала тілді тек меңгеріп қана қоймай, оған деген ерекше сезімталдык танытады. Егер 
баланың  естіп  көруіне,  сез؛ну؛не,  байқап  кору؛  мен  ем؛н-ерк؛н  козғалуына  барлық  жағдайлар  жасалса, 
олар  барлығын  түгел  дерлік  меңгере  алады. 
ل
  жастан  бастап  3  жасқа  дейінгі  кезенде  бала  өзін  түлға 
ретінде сезіне бастаса, оған сол тұлга ретінде қарым -қатынас жасау кажет.
Бала отыруды,  түруды,  жүруді,  сурет салуды,  окуды  жэне  жазуды  қалай жэне  қашан бастауы  керек... 
Осыдан келіп ерте даму дегеніміз не? -  деген сұраққа жауап іздеп көрелік.
Психолог-педагогтардьщ,  дэрігер  мамандардың,  мектепке  дейінгі  мекемс  қызметкерлерінің  берген 
зерттеулері  бойынша:  ерте  даму  деген؛м؛з  -   ол  баланы  туганнан  6  жаска  дейінгі  оқыту  мен  тәрбиелеу; 
ерге  даму  дегеніміз  -  ол  баланын  ерте  жасынан  бастап  кабілеттілігін  д а м ы ^ ;  ерте  даму  дегеніміз  -  ол 
баланын  өз  қатарынан  ілге^і  дене  күрылысы  және  ой-өрісі  жағынан  е ^ е ^ е к   дамытуға  бағытталган 
арнайы әдіс; ерте даму дегеніміз -  ол қиял.
Осы  :^уаптарды н  бәрін  түжырымдай  отырып,  б؛з  мынадай  қорытындыға  келдік,  ерте  даму  дегені- 
міз -  ол  баланын кабілетін (алты жаска дсй؛н) ертерек және тиімді түрде ашып жэне нығайтуга арналған 
іс-зрекеттер жиынтығы.
Балалар  жасына  байланысты  осы  мәселені  зерттеу  бірқатар  кеңестік  галымдардың  жұмыстарында 
карастырылған: 
Н.Рыбникова, 
Л.Гордон, 
М.Белясва, 
И.Цветкова,  Л.Маневцова, 
Н.Постникова, 
^.Романова, Р.Римбург, 
п. 
Сирбиладзе.
"  
мектепке  дейінгі  тэрбиенің  гылыми-теориялық  жэне  эдістемелік  мәселелсрін  зерттеген
еңбектерді  де  атап  айтарлықгай.  Олар: 
в 
•Андросова,  Р.К.  Аралбаева, 
Б.о. 
Арзанбасва,  Ә.С.  Әмірова, 
Б.Б.  Баймүратова.  Н.Б.  Баримбеков, € .
٢
. Бэтібаева, Л.А. Даввденко, М.С. Сәтімбекова, Ф.Н. Жұуабекова, 
Р.Ж. 
Жүмағожина, 
А.К. 
Меңжанова, 
Қ.М. 
Мендаяқова, 
Г.Ж. 
Меңлібекова, 
А.Е. 
Манкеш, 
М.Т.  Түрыскелдина,  Т.Ж.  Қалдыбаева,  Н.Д.  Храпченкова,  Т.И.  Иманбеков,  Ж.А.  Исмайлова,  Ш.С. 
Сапарбаева,  Т.А.  Левченко,  Ғ.З.  Таубаева,  С.Н.  Жиенбаева,  Г.М.  Метербаева,  А.Ж.  Салиева,
Н.С. Сайлауоват.б.
Мектепке  дейінгі  тэрбие  мен  оқытуға  арналган:  Б.Б.  Баймұратова,  М.С.  ^ ^ • ؛мбекова,  С.Г.  Бэтібаева, 
Ә.С.  Әмірова,  Ф.Н.  Ж^мабекова  т.б  «Балбөбек»,  Татаурова  Н.Л.  т.б  «Мектепалды  дайьшдық», 
Берғалиева А.Б,  «Жеке тұлга»,  М.И.Нүсіпбекова,  «Қарлығаш»,  т .н .  Доронова,  Т.А.  Левченко,  «Қайнар», 
Т.М.  Калашникова,  Г.Н.  Новогренко  т.б.  «Апгашкы  қадам»,  «^с^ек  бала»,  «Б؛з  мектепке  барамыз»  т.б. 
авторлық бағдарламалары тэжірибелік байкаудан өткізілсе, Ресейде мектепке дсй؛нг؛ ұйымдарға арналган 
төмендегідей  бағдарламалар  тәжірибеге  енгізілген:  Л.А.  Венгер,  О.М.  Дияченко  «Развн™е», 
т.н. 
Доронова  «Радуга»,  В.И.  Логинова,  Т.И.  Бабаева  «Детство»,  К.В.  Тарасова  «Одаренный  ребенок», 
Т.И.  Ерофеева  «Из  детства  в  отрочества»,  Л.Г.  Петорсон  «Игралочка»,  «Раз  ступенка,  два  ступенка», 
«Старт», «Наследие»,  «Гармония» т.б.  Аталған  багдарламалар мектепке дейінгі б؛л ؛м  маз^،нын жаңарту- 
да басшылыкка алатын нормативтік кұкыкгык кркат болып отыр.
Ресейде  Данилова  Е.А.  өзінін  ғылыми  еңбегінде  жазған:  «Ерте  даму  -  ол,  үнемі  балаңыздың  өміріне 
араласатын,  кызу  шығармашылықгы  талап  ететін,  кұрал-жабдыктарды  дайындауға  көп  уақытыңызды 
алатын көпжылдық және енбскгі көп қажет ететін жұмыс». Ынта болса, уақыт табылады.
Ерте балалық шактагы даму - бұл баланын ерте жасындағы белсенді дамуының мүмкіншіліктері.  Бірак 
балаға  назар  аударып,  онымен  сөйлесіп,  бірге  ойнап,  кітаптар  оқып  тындата  бастасақ,  ол  сол  кезден 
бастап дами  бастайды, балага  мүнын бэрі  кызық болады,  ол  о^؛мен  үлкендердін әрі  карай  айналысканын 
калайтын болады.
Абай атындагы Қаз¥ПУ-нің Хабаршысы,  «Педагогика гылымдары» сериясы, №1(45),  2015 г.
------------------------------------------------------------------------  264  -----------------------------------------------------------------------

Ерте  балалық  шақгағы  даму  -  бұл  анасының  баламен  алғашқы  жылдардағы  қарым-қатынасының 
белсенді ұстанымы.  Бұл үздіксіз үрдіс, бұл бала өміріне үнемі  «араласуды» талап ететін, шығармашылық 
тұрғысында  күш  жұмсауды  кажетсінетін  бага  жетпес  үлкен  еңбек.  Шығармашылық  танытыңыз,  жаңа 
тапсырмалар  ойлап  табыңыз.  Барлық  ойындар  ме،[  сабактарды  «өте  оңайдан  оңайға,  оңайдан  күрделіге, 
содан  кейін  барып  өте  күрделіге»  қағидасы  бойынша өткізіңіз.  Егер  бала  берілген  тапсырманы  меңгере 
алмай  жатса,  ол  тіпті  нұсқауға  сэйкес  келмесе  де,  тез  арада  тапсырманы  жеңілдету  қажет.  Бастапқыда 
берілген  тапсырманы  бірге  орыңдаңыз,  содан  кейін  бала  ©3؛  орындап  көрсін.  Егер  де  бір  нэрсе  мүлдем 
іске аспаса, оған  ешқандай  кобалжымаңыз.  Оны  артқа қарай  ьтсыратүрыңыз да,  біршама уақыт өткеннен 
кейін кайтадан түсіндіріңіз. Сіз рекорд жасауға емес,  ең бастысы баламен қарым-қатынас жасауға, жалпы 
өмірдің сырын, өзінің ақылын толықгыруға және кимыл-қозғалысын басқара алуға көмектесіңіз.
Бапамен  көбірек  сөйлесуге  қоғамдық көліктерде де,  серуенге  шыққанда да сөзге  тартуға тырысыңыз. 
Үлкендердің  сөзі  кез-келген  әдістемелік  құралдардан  да  артық  болатынын  естен  шығармаңыз.  Балаға 
білімді  өзінің  игеріп  қабылдауына  көмектесіңіз.Оған  бұл  жағдайда  шығармашылык  еркіндік  беріңіз.  ©3 
балаңыздың  эр  жетістігіне  куанышпен  қараңыз.  Білуге  құмарлық  -   бала  табиғатына  тән  қасиет,  ол 
баланың 
’  тануына,  оган терең енуіне көмектеседі.  Баланың мұндай күмарлығы өзін қоршаған
дүниені  көруге,  білуге,  ұстануга деген  қызығуынан  байқалады.  Ерте  жастагы  балалық даму -  бүл  сіздің 
" 
өзара түс؛н؛с>д؛н жолы.  Бүл ата-ананың бала өмірін қызыққа толтыру жэне бірлескен шығар-
машылығын  арттыру  тілегі.  Бүл  мектепке  дейінгі  шакгың тез  өте  шығатындығын  түсіну,  баланың  осы 
кезеңін н е з л ы м  айқын, ашық, толыққанды жэне эдемі өткізуге деген түсіністік.
Баланың даму барысында таным белсендічігі артады. Мектеп жасына дейінгі балалар заттарды түсіне, 
формасына  карап  ажырата бастайды,  олардың қүрылысын,  пайдапану тәсілдерін  білгісі  келеді.  Бапалар- 
дың  бір  нэрсені  құмартып,  білуге  талаптануын  таным  ынтасы  дейді.  Балалар  өте  байқагыш,  әр  нәрсеге 
^ і л е   карайды,  кейде  терең  ойға  шомылады.  Мысалы,  Жапырак  неге  жасыл?  Жаңбыр  қайдан  пайда 
болады? -  деген  сиякты  сүрақтарды  үлкендерге әрдайым  койып,  жауап  күтеді.  Мүндай  ерекше сұрақтар 
балалардың  ақыл  ойын  дамытып,  табиғи  орта  туралы  алғашқы  ұгымдарын  калыптастыруға  мүмкіндік 
береді.  Күнделікті  өмір  барысында  бала шындық дүниенің  қүбылыстарын  анықтай  білуте,  адам  баласы- 
ның жинақтаған бай тэжірибесін үйренуге талаптанады.
Бала  белсенділігінін  ең  алғашқы  формасының  б؛рі  царым-ңатынас  жасау  таным  белсенділігі.  Бүл 
адамның бүкіл  өмірінде дамитын белсенділік.  Балалардың жас ерекшеліктеріне  сэйкес басқа адамдармен 
қарым-қатынас  жасау  белсенділігінің  мазмұны  өзгеріп  отырады.  Мектеп жасына дейінгі  балалар  ересек 
адамдардьщ  зрекеттеріне  еліктеу  арқылы  үйренеді.  Бүл  жастағы  балалардың  үлкендердің  әрекетгеріне 
ж^не  олармен  өзара  катынас  жасауга  еліктеуі  рөлді  ©йьіндардьі  атқару  барысында  байкалады.  Бала 
еліктеу,  қабылдау  арқылы  түрлі  рөлді  ойындарды  атқара  отырып,  табши  ортамен  царьш-щтынас 
жасау белсенділігі артады.
Үш жастагы бала ересектерге ел؛ктей отырып, ойын образдарын жасай келе, белсенді түрде қимылдап, 
қоршаған  ^ле^؛мен  танысады.  Айналасыңдағы  ортада  болып  жатқан  барлық  оқигаларга назар  аударып, 
мән  беріп,  ересектің  соңьшан  сөйлемдер  мен  сөздерді  қайталап  отырады.  Заттардьщ  қасиеттеріне, 
табиғатқа, жан-жануарлар элемінедеген қызыгушылығы капыптасады.
Табиғатпен  таныстыру  -   балалардың  танымын  дамытудың  басты  құралдардың  бірі.  Мұнда  балапар- 
дың 
қ о р ш а ғ а н  
орта  жөніндегі  ұғым  түсініктерін  байытатын  жалпы  жэне  нақты  мәліметтер  алуының 
маңызы зор.
К.Д.  Ушинский  "Баланы  табиғатпен  жастай  таныстыра  дамыту,  оның  өзіндік  логикалық  ойлауын, 
сөздік қорын, санасының жетілуіне эсері  мол екен؛н» - атап көрсеткен.
"  
айналадағы  табиғи  ортамен  үнемі  қарым-қатынаста  болута  үйрету,  табиғатка  деген
^наш ьірлы кка тәрбиелеу қазіргі балабақшадагы тэрбие 

жүктеу/скачать 16,6 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: