ПЕРИОДОНТИТ Периодонтит – париодонттың қабынуы.
Этиологиясы мен патогенезі . Периодонтит
инфекцияның ,
жарақаттар мен
химиялық заттардың (дәрі-дәрмектердің де) әсерінен дамиды. Инфекцияның
маңызы өте зор, өйткені ол қабыну үдерісін тікелей өзі ғана дамытып қоймай,
басқа потологиялық факторларға қосарланып та әсер етеді. Басты рөлді
стрептококтар атқарып, ауыздағы басқа микробтардың маңызы ондай бола
қоймайды. Микробтар периодонтқа тістің ішінен және тістің сыртынан өтеді.
Периодонтит көбіне пульпиттен туындайтындықтан, инфект
тістің ішінен (құлдырама жолмен) жиірек жайлайды. Ал, тістің сыртынан ол 2 жолмен
жайылуы мүмкін:
периодонттың төңірегінен , яғни жанаспа жолмен және
сирек те болса,
өрлеме , яғни
лимфогендік немесе гематогендік жолмен .
Патологиялық анатомиясы . Дамыған жеріне қарай, периодонтит:
апикстік (түбір ұшылық) және
маргиналдық (жиектік, қызылиектік)
периодонтитке жіктеледі
(«Қызылиек пен пародонттың ауруларын» қара). Ағымына қарай,
периодонтит жедел, созылмалы және созылмалы асқынбалы нысандарға
бөлінеді.
Апикстік жедел периодонтит ұйымалы және іріңді болады. Оның
ұйымалы нысанында тістің ұшы қабынады, толыққанды тіні, су сіңіп ісінеді, бірен-саран
нейтрофилдер байқалады. Ұйымалы экссудат тез
іріңдейді . Іріңдеген тіндер
жидіп, тіс түбірінің төңірегінде
жедел абцесс қалыптасады немесе ол
жері түгел іріңдеп , кейін ірің тістің ұясына, қызылиекке және жалғамдық бүктесінге
өрістейді. Сөйтіп, беттің зақымдалған тіспен тұстас жерінің жұмсақ тіні,
жалғамдық бүктесіні және таңдай сулы ісініп,
флюс (
parulis ) деп аталатын
перифокалдық ұйымалы қабыну дамиды. Жедел периодонтит 2-3 тәуліктен 2
аптаға дейін созылады, науқас толық айығады немесе ол созылмалы нысанға
айналады.
Апикстік созылмалы периодонтиттің үш нысаны бар: грануляциялы,
гранулемалы және фиброзды.
Грануляциялы периодонтит кезінде тістің түбір
тұсында грануляциялы тін қалыптасып, оған шамалы нейтрофилдер шоғыры
