Алимхан Жунисбек verstka 19 06 18 indd indd

w дауыссызынан оңай ажыратылады. Ал екінші ұу

жүктеу/скачать 10,2 Mb.

Pdf көрінісі

бет	156/225
Дата	27.09.2023
өлшемі	10,2 Mb.
	#110632

1 ... 152 153 154 155 156 157 158 159 ... 225

[ju-wan], шаруа (ша-рұ-уа) [şa-ru-wa], оқушы (о-құу- шы) [o-quw-şɪ]; - сөз соңында: ту (тұу) [tuw]

w
дауыссызынан
оңай ажыратылады. Ал екінші
ұу
тіркесінің бірінші сыңары еріндік
қысаң
ұ
мен тағы еріндік
w
дауыссызының артикуляциясы өзара
тығыз кірігіп кетеді. Cөйтіп орыс тілінің
у
дауыстысы тәрізді естілім
әсер қалдырады. Орыс тілінің
у
дыбысы нығыз айтылады, ал қазақы
тіркес босаң айтылады. Дегенмен тіркестің екі сыңарын ажырата
алмай жатқанымыз мектептен бастап қазақы түйсінімнен айырылып
қалғанымыздан (немесе айырыла жаздағанымыздан) болып отыр.
Анық тіркестер:
Көмескі
тіркестер:
ау
ұу
тау
тұу
асау
ысұу
үсүу
айау
айұу
ойау
ұйұу
үйүу
тауыс
тұуыс
Егер
w
дауыссыз дыбысының жазылым емле ережесі дұрыс
құрастырылса, онда сөздің үндесім әуезі, морфем және буын құрамы,
тасымал реті мен сөйлем ырғағы бұзылмайтын болады.
Жуан әуезді сөздер құрамында:
- жуан әуезді қысаң
Ұ[u]
мен үнді жуысыңқы
У[w]
дауыссызының
тіркесі
ҰУ[uw]
болып жазылады;

239
- сөз басында
[w]
кездеспейді, сондықтан сөз
ұ[u]
дауыстысынан
басталады: у (ұу)
[uw],
уық (ұ-уық)
[u-wuq],
уыс (ұ-уыс)
[u-wus],
уақыт
(ұ-уа-қыт)
[u-wa-qɪt];
- сөз ортасында: туыс (тұ-уыс)
[tu-wus],
суық (сұ-уық)
[su-wuq],
жуан (жұ-уан)
[ju-wan],
шаруа (ша-рұ-уа)
[şa-ru-wa],
оқушы (о-құу-
шы)
[o-quw-şɪ];
- сөз соңында: ту (тұу)
[tuw],
су (сұу)
[suw],
бу (бұу)

жүктеу/скачать 10,2 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 152 153 154 155 156 157 158 159 ... 225