Ордабекова Хафиза Арысбайқызы


 Тілдердің тоғысу процестері: субстрат, суперстрат және адстрат



Pdf көрінісі
бет49/133
Дата27.09.2023
өлшемі1,75 Mb.
#110758
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   133
Байланысты:
Тіл біліміне кіріспе Ордабекова Х. Оқу құралы

3 Тілдердің тоғысу процестері: субстрат, суперстрат және адстрат 
процестері.
Тілдердің өзара әсері мен тоғысуының (этникалық топтардың 
бірігуі) нәтижесінде субстрат, суперстрат, адстрат құбылыстары пайда болады.
Суперстрат дегеніміз – тілдік қатынас жағдайындағы жеңген тілдің 
жеңілген тілге тигізген фонетикалық, семантикалық, морфологиялық ықпалы.
Субстрат дегеніміз – тілдік қатынас жағдайындағы жеңілген тілдің жеңген 
тілге тигізген ішкі лингвистикалық әсері.
Адстрат дегеніміз – екі халықта да жарыса қатар өмір сүретін тілдік 
элементтері.
Әдебиеттер: 
1 Хасенов Ә. Тіл білімі. ‒Алматы, 1996.
2 Аханов К. Тіл білімінің негіздері. –Алматы, 1991. 
3 Қалиев Б. Тіл біліміне кіріспе. – Алматы, 2000.
♦ Тапсырма 
Тіл біліміндегі субстрат, суперстрат және адстрат процестері туралы 
баяндаңыз. 
Салыстырмалы-тарихи және тарихи-салыстырмалы әдістің бір-бірінен 
ерекшелігі. 
Салыстырмалы-тарихи тіл білімінің негізін қалыптастырушылар және олардың 
негізгі зерттеу еңбектері. 
♦ Өзін-өзі тексеруге арналған сұрақтар: 
Тіл білімінде «тілдер туыстастығы» мәселесі қай уақытта көтерілді? 
Тілдер туыстастығы мәселесі алғаш кімдердің тарапынан көтерілді? 
Тіл біліміндегі Гримм заңы деп аталатын теорияның мәнін түсіндіріңіз? 
Тіл білімінде салыстырмалы-тарихи әдіс ұғымы қай ғалымның еңбегімен 
байланысты?
Я.Гримм тілдегі фоно-морфо-семантикалық өзгерістердің себебін қандай 
факторлармен байланыстырады? 
Диалектологияны салыстырмалы-тарихи тіл білімінің бір саласы ретінде кім 
ұсынды? 
Ф.Бопптың пікірінше, тілдер туыстастығын танытатын ең негізгі тілдік
ерекшеліктер және оның мәні неде? 


80 
2.2 Әлем тілдерінің генеологиялық жіктелімі 
 
Жоспар: 
1 Генеологиялық жіктелім туралы түсінік. 
2 Түркі тілдерінің генеологиялық жіктелімі. 
3 Үндіеуропа тілдерінің генеологиялық жіктелімі. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   133




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет