388
Егер бұрыштық өлшеммен берілген лимбаның шкаласының
бөліктерін
l,
ал верньердікін (олда бұрыштық өлшеммен берілген)
v
əрпімен, лимбаның əр шкаласының сандық көрсеткіші (
n-
1),
верьнердікі -
n
деп белгілесек,
l
(
n-
1)=
vn
немесе
l
n- l
=
vn
теңдеуі шығады. Теңдеуді теңестіру арқылы верньер шкаласының
дəлдігін есептеп шығаруға болады.
ln-vп= l; n(l-v)=l; (l-v) t
арқылы белгілеп верьнер
шкаласының дəлдігін
n
l
t
=
формуласымен анықтаймыз.
Қорыта айтқанда,
верньердің дəлдігі
лимба шкаласының
бөліктері верньердің сандық бөліктеріне бөлгенге тең. Егер
лимбаның бір бөлігі 20 тең болып, верньер 40 бөліктен тұрса,
жоғарыдағы формуланы қолданып, верньердің дəлдігін оңай
анықтауға болады.
1
1
20
0,5
40
t
=
=
оны секундқа айналдырсақ, t=30’’
тең болады.
Дөңгелек лимбалы көлденең шеңбер мен алидадалық
шеңбердің көмегімен қажетті бағыттың бұрышының азимутының
өлшемдерін алу үшін оптикалық теодолиттер де шкалалы микро-
скоп пен микрометрмен жабдықталған.
Достарыңызбен бөлісу: