Сабақ жоспары Мұғалімнің аты-жөні: Жандарова Жумагул Сейтжапбарқызы
жүктеу/скачать 2,13 Mb. Pdf көрінісі
|
9 сынып 4 тоқсан химия
| Химиялық қасиеттері:
1) Орынбасу реакциясы: жарықтың әсерінен ([hν—"аш ню" арқылы жарық кванты белгіленеді) сатылап жүреді. 1) СН 4 + Сl 2 → СН 3 Сl +HCl Слайд 6-7 Слайд 8 хлорметан 2) CH 3 Cl + Cl 2 → CH 2 Cl 2 + HCl дихлорметан 3) CH 2 Cl 2 + Cl 2 → CHCl 3 +HCl трихлорметан 4) СНСl 3 + Сl 2 → ССl 4 + HCl тетрахлорметан 2) Айырылу реакциялары: Метанды 1000 0 C шамасында қыздырғанда жай заттарға ыдырайды: СН 4 → С + 2Н 2 ↑ 1500 0 C- қа дейін қыздырғанда ацетилен түзіледі: 2СН 4 → НС = СН↑ + ЗН 2 ↑ 3. Тотығу реакциялары: Реакциялардың жүру жағдайларына байланысты алкандар толық немесе жартылай тотығады. Толық тотығу: СН 4 + 2O 2 → СO 2 + 2Н 2 O + Q Жартылай тотығу: СН 4 + 2O 2 → 2СO↑ + 2Н 2 ↑ Қолданылуы : Алкандар отын ретінде пайдаланылады. Олардың медицинадағы, парфюмерия, және косметикалық заттар өндірудегі маңызы өте зор. Галогентуындылар еріткіштер және тоңазытқыш реагент ретінде қолданылады. Слайд 9 Слайд 10 7 мин Тапсырма: 1. Формулалары берілген алкандарды халықаралық номенклатура бойынша атаңадар: а) СН 3 – СН – СН- СН 2 - СН 3 │ │ H
СН
H
3 СН 3 │ б) СН 3 – С – СН- СН 2 - СН 2 - СН 3 │ │ H
3 Дұрыс жауабы: 1 2 3 4 5 а) СН 3 – СН – СН- СН 2 - СН 3 │ │ H
СН
H
3 2,2,3- триметилпентан Дескриптор: қаныққан көмірсутектердің халықаралық номенклатура бойынша формулаларды анықтай алады; Слайд 11 Слайд 12 СН 3 1 2│ 3 4 5 6 б) СН 3 – С – СН- СН 2 - СН 2 - СН 3 │ │ H
3 2,2,3- триметилгексан 3 минут Бекіту Сабағымызды қорытындылайық. Оқу тапсырмасы: Келесі қосылыстардың құрылымдық формуласын жазыңдар: а) 2,2- диметилпропан, ә) 3-метил,3- этилпентан, б) 2,5-диметилгексан, в) 2,3,4- триметилпентан Бүгінгі сабақта - алкандардың жалпы сипаттамасымен білемін; - алкандарды хлорлау реакцияларының мәнімен, еріткіштер алу және еріткіштердің қауіптілік дәрежесін білемін; Тақырыпты меңгергенін анықтау Презентация Слайд 13 Слайд 14 Мұғалімнің аты-жөні: Жандарова Жұмагүл Сейтжапбарқызы Пән/Сынып: Химия, 9 сынып Қай аптаның нешінші сабағы 5- сабақ Тарау немесе бөлім атауы: XI тарау. Көмірсутектер. Отын Сабақтың тақырыбы: §56. Алкендер Оқу мақсаты: 9.4.3.9 -қанықпағандық ұғымын сипаттау 9.4.3.10 -этен мысалында алкендердің химиялық қасиеттерін (жану, гидрлеу, гидратация, галогендеу, сапалық реакциялар) оқып үйрену, химиялық реакция теңдеулерімен дәлелдеу; 9.4.3.11-полиэтилен мысалында полимерлену реакциясының механизмі мен полимерлердің құрылымының ерекшеліктерін түсіндіру; 9.4.3.12-пластиктің ыдырау мерзімінің ұзақтық мәселесін түсіну және оқып білу; Бағалау критериі: қанықпағандық ұғымын сипаттайды этен мысалында алкендердің химиялық қасиеттерін (жану, гидрлеу, гидратация, галогендеу, сапалық реакциялар) оқып үйренеді, химиялық реакция теңдеулерімен дәлелдейді; полиэтилен мысалында полимерлену реакциясының механизмі мен полимерлердің құрылымының ерекшеліктерін түсіндіреді; пластиктің ыдырау мерзімінің ұзақтық мәселесін түсінеді және оқып біледі Саралап оқыту тапсырмалары Ұжымдық жұмыс Жаңа тақырыпты түсіндіру. Бүгінгі жұмыс мақсатымен таныстыру. Бейнематериалды көре отырып, сабақты түсіндіру. Бекіту тапсырмалары және оқу тапсырмалары беріледі. Сабақты қорытындылау. Бірлескен жұмыс (1,2 тапсырма) Бекіту тапсырмасын бере отырып, дұрыс жауапты ұсыну арқылы үйрету. Жеке жұмыс Оқу тапсырманы ұсына отырып, оқушылар өз бетімен орындайды. Уақыт ы Кезеңдері Мұғалімнің іс-әрекеті Оқушының іс- әрекеті Мұғалімнің бақылауы мен зерттеуі не? Бағалау Ресурстар 3 минут Ұйымдастыру Сәлеметсіздер ме? Біз сіздермен қашықтықтан оқытуды ары қарай жалғастырамыз. Бүгінгі сабағымыздың тақырыбы: Алкендер Бүгінгі сабақта: Бүгінгі сабақтың тірек сөздері: Қанықпаған көмірсутектер; Алкендер; Құрылысы; Изомерленуі; Номенклатурасы; Физикалық қасиеттері; Химиялық қасиеттері; Жаңа сабақтың мақсатымен таныстыру Презентация Слайд 1 Слайд 2 Қолданылуы; Сенің білетінің: - қанықпаған көмірсутектер жайлы түсінік; - қанықпаған көмірсутектердің гомологтық қатарын; Сенің меңгеретінің: - алкендардың жалпы сипаттамасымен танысамыз; - алкендердің алыну жолын қарастырамыз; 24 минут Жаңа сабақ Молекуласында көміртек атомдары арасында дара байланыспен бірге бір қос байланысы бар қанықпаған көмірсутектер алкендер деп аталады. Жалпы формуласы: C n H 2n Алкендердің бірінші мүшесі – этен C 2 H 4 (CH 2 = CH 2 ) Гомологтар – құрылысы мен қасиеті ұқсас, бір немесе бірнеше (- СН 2 метилен) тобына айырмасы бар жалпы формуласы бірдей заттар. Алкендердің атауы сәйкес алкандардағы – ан, жұрнағының орнына – ен, немесе – илен жұрнағын жалғау арқылы жасалады. Алкеннің молекулалық формуласы Алкеннің атауы Халықаралық номенклатура Тривиалды (дәстүрлі) C 2 H 4 этен этилен C 3 H 6 пропен пропилен C 4 H 8 бутен Бутилен Жаңа тақырыпты меңгеру Презентация Слайд 3 Слайд 4 C 5 H 10 пентен амилен Алкендердің изомерленуі төртінші мүшесі бутеннен басталады C 4 H 8 Қос байланыст ың орны бойынша изомерлену СН 2 = СН – СН 2 - СН 3 (бутен-1) СН 3 - СН = СН - СН 3 (бутен-2) Көміртек тізбегінің қаңқасы бойынша изомерлену СН 2 = С – СН 3 2- метилпропен | CH 3 Алкендер табиғатта бос күйінде кездеспейді. Оларды тек химиялық реакциялардың көмегімен алуға болады. Алкандарды өршіткі қатысында дегидрлеу: t 0 ,өрш C n H 2n+2 C n H 2n + H 2 ↑ 550-650C 0 ,өрш 2CH 4 C 2 H 2 + 2H 2 ↑ 550C 0 ,Ni CH 3 – CH 3 CH 2 = CH 2 ↑ + H 2 ↑ Гидратация: АЛКЕН + СУ = СПИРТ Слайд 5 Слайд 6-7 H 2 C=CH 2 + H - OH = H 3 C - CH 2 OH этанол KMnO 4 Тотығу: CH 2 = CH 2 + HOH + [O] HO- CH 2 -CH 2 -OH Жануы: С 2 Н 4 + 3О 2 = 2СО 2 + 2Н 2 О + Q Полимерлену деп, көптеген бірдей молекулалар қосылып, жоғары молекулалы қосылыс (полимер) түзілу реакциясын айтады. H 2 C=CH 2 + H 2 C=CH 2 + H 2 C=CH 2 +...→ ─H 2 C ─ CH 2 ─ + ─ H 2 C ─ CH 2 ─ + ─ H 2 C ─ CH 2 ─ +...→ ─ H 2 C ─ CH 2 ─ H 2 C ─ CH 2 ─ H 2 C ─ CH 2 ─ .... Бұл реакцияны қысқартып былай жазуға болады: nH 2 C=CH 2 +...→(─ H 2 C ─ CH 2 ─ ) n этилен полиэтилен Полимер молекулаларын макромолекулалар деп атайды. Этилен молекулалары полимерленгенде молекулалық массалары 20 мыңнан 3 млн-ға дейін жететін алып макромолекулалар түзіледі. Реакцияға қатысатын бастапқы зат мономер деп, ал өнім полимер деп аталады. Полимер құрылысы бірдей қайталанып келетін атомдарының топтарынан тұрады. Бұл топтар құрылымдық буындар деп аталады. Макромолекуладағы қайталанып отыратын құрылымдық буындар саны полимерлену Слайд 9 Слайд 10 дәрежесі (n әрпімен белгіленеді) деп аталады. Слайд 11 10 мин Тапсырма: 1. Келесі алкенді атаңдар: a) СН 3 – СН – СН 2 – СН = СН - СН 3 │ СН 3 ә) СН 3 – СH = СН - СН 2 - СН 3 СН 3 │ б) СН 3 – С – СН 2 - СН 2 - СН = СН 2 │ СН
Дұрыс жауабы: 6 5 4 3 2 1 Дескриптор: қанықпаған көмірсутектердің халықаралық номенклатура бойынша формулаларды анықтай алады; Слайд 12 Слайд 13 а) СН 3 – СН – СН 2 – СН = СН - СН 3 │ СН 3 5-метил гексен-2 1 2 3 4 5 ә) СН 3 – СH = СН - СН 2 - СН 3 жүктеу/скачать 2,13 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|