ҚИЯҒА ҚҰЛАШ СЕРМЕУ. ҚАЗАҚСТАННЫҢ ЕКІНШІ ЖАҢҒЫРУЫ
239
2005 жылдан бастап менің бастамам бойынша, базалық зейнетақы
төлемдері енгізілді. Бұл зейнет жасына жеткен барлық қазақстандықтар
үшін зейнетақымен қамсыздандырудың бірінші, кепілдендірілген деңгейі
болды. Екінші деңгей – зейнетақы қорларынан алынатын төлемдер, сон-
дай-ақ 1998 жылға дейін қызмет өтілі бар адамдарға бюджеттен берілетін
зейнетақылар. Үшінші деңгей – ерікті жеке және кәсіби зейнетақы ауда-
рымдары.
Онжылдық ортасында нақты зейнетақы деңгейі жөнінен Қазақстан
жаңа тәуелсіз мемлекеттер арасында жетекші орынға шықты.
Онжылдықтың екінші жартысында зейнетақы қызметтері нарығын са-
уықтыру мақсатында шағын зейнетақы қорлары бәсекеге қабілетті ірі қор-
ларға қосылды. 2010-шы жылдардың басында елімізде 11 жинақтаушы зей-
нетақы қоры қалды, онда 8 миллион азаматтың жеке шоты бар.
Жинақтаушы зейнетақы жүйесі шапшаң экономикалық өсім жылдарын-
да жақсы қырынан көрінді, алайда қаржылық құлдырау жағдайында зей-
нетақы қорларының инвестициялық кірісі инфляциядан едәуір – екі есеге
– қалып қойды.
Бұдан бөлек, зейнетақы қорларына ерікті түрде жеке қаражатын салғы-
сы келетін азаматтар, біз ойлағандай, аса көп болмай шықты, ал ерікті кәсі-
би жарналардың мөлшері тіптен аз екені анықталды. Жұмыс берушілер
зиянды өндірістерде жұмыс істейтін өз қызметкерлері үшін аударымдар
жасауға асыққан жоқ.
Әлеуметтік қамсыздандыру саласында әлдеқайда мардымды өзгеріс-
терсіз қиынға соғатыны түсінікті болды. Тәуелсіз сарапшылардың талдауы
мынаны көрсетті: қолданыстағы зейнетақы заңнамасы кезінде алдағы он
жылда зейнетақы төлемдерінің осы деңгейі мемлекет үшін шамадан тыс
ауыртпалық болмақ.
Мен мұндай өрескел ахуалға тіпті де келісе алмадым. Зейнетақы
жүйесінің шұғыл түзетулерді қажет ететіні анық болды. Үкіметке зейнетақы
жүйесін реформалау жөнінде ұсыныстар әзірлеу тапсырылды.
Достарыңызбен бөлісу: