Ұсынылатын зертханалық сабақтардың тақырыптары
1. Sarcomastigophora типінің өкілдерінің сыртқы түрін, құрылысын және қозғалу
ерекшеліктерін қабыршақсыз және қабыршақты амебалар және жануартектес талшықтар
арқылы танысу. Вольвокстің шоғыр құрау ерекшелігі. Фораминифераларды мысалға алып
қарапайымдылардың тіршілік циклі және дамуын көрсету.
2.
Инфузориялардың
құрылысы,
қозғалу
және
қоректену
ерекшелігі.
Инфузориялардың көбеюі. Инфузориялардың алуан түрлілігі.
3. Грегариналардың құрылысы мен тіршілік циклы.
4. Қоянның кокцидияларының және безгек плазмодиясының даму циклін зерттеу.
5. Губкалар колониясының сыртқы құрылысын зерттеу. Тұщы су губкалардың дене
қабатындағы қаңқасының және геммуланың құрылысы. Губкалардың гистологиялық
құрылысын талдау.
6. Тұщы су гидроидтық құрылысын және қозғалу ерекшелігін анықтап қарау. Теңіз
гидродтық полиптердің және сцифоидтылардың тіршілік циклін және даму стадияларын
анықтау.
7. Жұмсақ маржан полиптердің ішек қуысының құрылысы және ізбесті
маржандардың симметриясының ерекшелігі.
8. Кірпікшелі және дигенетикалық сорғыш құрттардың кірпікшелі эпителий, тері-
бұлшық ет қапшығының құрылысын, және жыныс жүйесін көру. Сорғыштардың тіршілік
циклі.
9. Таспа құрттардың құрылысы (сколекстің, жетілген және жетілмеген буындары)
өгіз және қарулы личинкалылар.
10. Таспа құрттардың алуан түрлілігі, даму циклындағы аралық және ақырғы иелері.
11. Жұмыр құрттардың құрылысымен аскарида арқылы танысу . Жұмыр құрттардың
алуан түрлілігі, құрсақ кірпікшелері, түкті құрттар, колавраткалар, қылқұрттар және
скребнилар. Паразитті нематодтардың (қылқұрттар, ришта, трихинелла) тірішілік циклы.
12. Көпқылтанды құрттардың сыртқы құрылысы, денесінің сегменттері,
параподийлердің және сезім мүшелерінің құрылысы.
13. Азқылтанды құрттардың сыртқы және ішкі құрылысымен жауын құрттар арқылы
танысу.
14. Сүліктердің эктопаразитизмге және қанмен қоректенуіне бейімделуі.
15. Өрмекшітәрізділердің құрылысы және алуан түрлілігі. Денесінің гетерономды
сегментациясымен фиксацияланған материалдар және аяқтарының құрылысымен танысу.
Ұсынылатын тәжірибелік сабақтардың тақырыптары
1. Тұрақты препараттардан кенелердің ауыз аппаратының құрылысымен танысу және
қанмен қоректенуге бейімделу белгілерімен танысу.
2. Қалқаншалардың, артемияның, дафниялардың сыртқы құрылысы және денесінің
сегментациясы.
3. Өзен шаянының ішкі құрылысымен танысу. Жоғарғы сатыдағы шаян тәрізділердің
алуан түрлілігі.
4. Көпаяқтылар құрылысы. Көпаяқтылардың ауыз аппаратының құрылысы.
Насекомдардың сыртқы құрылысы, денесін ажырату. Насекомдардың басындағы
қосымшалар - мұртшаларының, ауыз аппарат типтерінің (кеміргіш, жалағыш, тесіп сорғыш)
құрылысы. Насекомдардың әртүрлі типті аяқтарының және қанаттарының құрылысы.
5. Насекомдардың ішкі құрылысы және постэмбриональдық дамуы (шала және толық
түрленіп даму).
6.Тақтажелбезекті моллюскалардың ішкі құрылысымен айқұлақ арқылы танысу
(бақалшақтың мантия комплекс мүшелерінің және ішкі құрылысы), құрсақ аяқты
моллюскалардың құрылысы мен жүзім ұлуы арқылы танысу.
7. Басаяқты моллюскалардың құрылысымен кальмар не каракатица арқылы танысу.
Тікентерілілердің және иінаяқтылардың сыртқы құрылысы. Теңіз жұлдыздардың
амбулакральді жүйесі, ас қорыту және жыныс жүйесінің құрылысы.
8. Ланцетник пен асцидияның мысалға алып, төменгі сатыдағы хордалыларға
сипаттама. Ланцетниктің эмбриональды дамуы. Ланцетник пен асцидияның сыртқы
құрылысы. Ланцетник пен асцидияның органдар жүйесінің құрылыс ерекшеліктері: жабыны,
тірек-қимыл, қантасымалдау, тыныс алу, асқорыту және жыныс жүйелері.
9. Каспий миногасын мысалға алып Дөңгелекауыздылар класына сипаттама.
Миноганың сыртқы құрылысы. Миноганың органдар жүйесінің-жабыны, тірек-қимыл,
қантасымалдау, тыныс алу, асқорыту, және зәр-жыныс жүйелерінің ерекшеліктері.
10. Тікенді акула мен Жұлдызды скатты мысалға алып Шеміршекті балықтарға
сипаттама. Акула мен скаттың сыртқы құрылысы. Тікенді акуланың органдар жүйесінің-
жабыны, тірек-қимыл, қантасымалдау, тыныс алу, асқорыту, және зәр-жыныс жүйелерінің
ерекшеліктері.
11. Көксеркені мысалға алып Сүйекті балықтарға сипаттама. Көксеркенің сыртқы
құрылысы. Көксеркенің органдар жүйесінің-жабыны, тірек-қимыл, қантасымалдау, тыныс
алу, асқорыту, және зәр-жыныс жүйелерінің ерекшеліктері.
12. Көл бақаны мысалға алып Қосмекенділерге сипаттама. Көл бақаның сыртқы
құрылысы. Шөмішбас (итшабақ) пен ересек бақаның органдар жүйесінің-жабыны, тірек-
қимыл, қантасымалдау, тыныс алу, асқорыту, және зәр-жыныс жүйелерінің ерекшеліктері.
13. Дала ешкіемерін, дала тасбақасын және кәдімгі сарыбас жыланды мысалға алып
Бауырмен жорғалаушыларға сипаттама. Кесіртке, тасбақа мен жыланның сыртқы
құрылысы. Кесіртке мен жыланның органдар жүйесі-жабыны, тірек-қимыл, қантасымалдау,
тыныс алу, асқорыту, және зәр-жыныс жүйелерінің ерекшеліктері.
14. Көк кептерді мысалға алып Құстарға сипаттама. Кептердің сыртқы құрылысы.
Кептердің органдар жүйесінің-жабыны, тірек-қимыл, қантасымалдау, тыныс алу, асқорыту,
және зәр-жыныс жүйелерінің ерекшеліктері.
15. Ақ егеуқұйрықты мысалға алып Сүтқоректілерге сипаттама. Егеуқұйрықтың
сыртқы құрылысы. Егеуқұйрық органдар жүйесінің-жабыны, тірек-қимыл, қантасымалдау,
тыныс алу, асқорыту, жүйке және зәр-жыныс жүйелерінің ерекшеліктері.
Ұсынылатын студенттердің өз бетімен даярлық жұмыс тақырыптары
1.
Тiрi және өлi табиғат туралы жалпы түсiнiк. Негiзгi қасиеттерi.
2.
Ч.Дарвиннiң эволюциялық теориясының мәнi.
3.
А.И.Опариннiң “Жер бетінде тiршiлiктiң пайда болуы” теориясының негiзгi
қағидалары.
4.
ҚР қорықтары мен ұлттық парктері.
5.
Омыртқасыз жануарларды қорғаудың негізгі мәселелері.
6.
Жануар әлемiндегi симбиоздық.
7.
Тiршiлiк үшiн күрес.
8.
Қазақстан Республикасының Қызыл кiтабы.
9.
Омыртқалы жануарларды қорғау.
10.
Құршаяндар отряды (Scorpiones). Өкiлдерi. Олардың биологиясы мен дене құрылыс
ерекшелiктерi .
11.
Қарақұрт – улы өрмекшi.
12.
Акариформды кенелер отряды (Acariformes). Олардың ауыл-шаруашылығына
тигiзетiн әсерi.
13.
Паразитоформды кенелер отряды (Parasitiformes). Олардың ауылша-руашылығына
тигiзетiн әсерi.
14.
Тарақандар отряды (Blattodea). Олардың сипаттамасы. Күресу жолдары.
15.
Термиттер отряды.
16.
Биттер отряды (Anaplura). Негiзгi өкiлдерi және келтiретiн негiзгi әсерi.
17.
Қосқанаттылар отряды (Diptera). Олардың негiзгi өкiлдерi. Зиянкестермен күресу
жолдары.
18.
Бал арасының халық шаруашылығындағы маңызы.
19.
Iрi қара малдың терi асты бөгелегi.
20.
Жылқылардың қарын бөгелегi.
21.
Бүргелер отряды (Aphaniptera).
22.
Акулалар отрядүстi тармағы (Selachomorpha). Негiзгi өкiлдерi.
23.
Бекiре тәрiздiлер отряды (Acipenseriformes). Негiзгi өкiлдерi. Маңызы.
24.
Теңiз тасбақалары.
25.
Қазақстанда кездесетiн улы жыландар.
26.
Теңiз жыландары (Hudrophidae).
27.
Хамелеондар отряды (Chamaeleonidae). Негiзгi өкiлдерiне сипаттама.
28.
Нағыз крокодилдер (Crocodylidae).
29.Жыртқыш құстар отряды (Falconiformes). Негiзгi өкiлдерi.
30.Пайдалы орман құстары.
31.Жыл құстары.
32.
Қырсыз төстi құстар (Ratitae). Негiзгi өкiлдерi. Маңызы.
33.
Пингвиндер (Impennes). Негiзгi өкiлдерi.
34.
Тауықтәрiздiлер отряды (Galliformes). Өкiлдерi. Халық шаруашылығындағы маңызы.
35.
Дегелектәрiздiлер отряды (Ciconiiformes). Өкiлдерi. Ерекшелiк белгiлерi.
36.
Көгершiнтәрiздiлер отряды (Columbiformes). Өкiлдерi. Биологиясы мен дене құрылыс
ерекшелiктерi.
37.
Тырнатәрiздiлер отряды (Gruiformes). Негiзгi өкiлдерi. Ерекшелiк белгiлерi.
38.
Қалталы сүтқоректiлер. Негiзгi өкiлдерi. Ерекшелiк белгiлерi.
39.
Қолқанатты сүтқоректiлер отряды (Chiropera). Шошқа тұмсық жарғанаттар
тұқымдасы (Gasconycteridae).
40.
Приматтар отрядына (Primates) сипаттама. Олардың басқа сүтқоректiлер ортасына
алатын орны.
41.
Кемiргiштер отряды (Rodentia). Олардың биологиясы мен дене құрылыс
ерекшелiктерi. Негізгi өкiлдерi.
42.
Қасқыр тұқымдасы (Canidae). Биоценоздағы жыртқыштардың ролi.
43.
Мысықтар тұқымдасы (Felidae). Ерекшелiк белгiлерi.
44.
Тақтұяқты сүтқоректілердің дене құрылыс ерекшеліктері және биологиясы.
45.
Жұптұяқты сүтқоректілердің дене құрылыс ерекшеліктері және биологиясы.
Ұсынылатын әдебиеттер тізімі
Негізгі:
1.
Абрикосов Г.Г. и др. Курс зоологии. – М.: Высшая школа, 1966. Т. 1. 540 с.
2.
Афанасьев
А.Л.
Зоогеография
Казахстана
(на
основе
распространения
млекопитающих). – Алма-Ата, 1960. 259 с.
3.
Бекенов А., Есжанов Б., Махмұтов С.М. Қазақстан сүтқоректілері. – Алматы.
«Ғылым», 19957 280 б.
4.
Блинников В.И. Зоология с основами экологии. – М., Просвещение. 1990. 224 с.
5.
Дәуітбаева К.Ә. Омыртқасыздар зоологиясы. 1-2 кітап. - Алматы, 2004. 376 б.; 2005.
416 б.
6.
Джозеф С. Нельсон. Рыбы мировой фауны (пер. с англ.,). – М., «ЛИБРОКОМ», 2009.
– 880. (Joseph S. Nelson. Fishes of the World. John Wiley & Sons, Inc., 2006).
7.
Догель В.А. Зоология беспозвоночных. Высшая школа. -М.,1975. 559 с.
8.
Домбровский Б.А. Сравнительная морфология животных. – Алматы. «Наука», 1982.
287 с.
9.
Есжанов Б.Е., Көбегенова С.С., Нұртазин С.Т. Орнитология. Оқулық. - - Алматы.
«Дәуір», 2011. -272 б.
10.
Жұмалиев М.Қ., Бәйімбет Ә.А. Жануарлар әлемінің биологиялық әртүрлілігі
(хордалылар). 1-бөлім. - Алматы. «Қазақ университеті», 2005.
11.
Жұмалиев М.Қ., Есжанов Б. Жануарлар әлемінің биоалуантүрлілігі (амфибиялар,
рептилиялар). 2-бөлім. - Алматы. «Қазақ университеті», 2005. – 254 б.
12.
Жұмалиев М.Қ., Есжанов Б. Жануарлар әлемінің биоалуантүрлілігі (құстар). 3-бөлім. -
Алматы. «Қазақ университеті», 2006. – 234 б.
13.
Жұмалиев М.Қ., Есжанов Б. Жануарлар әлемінің биоалуантүрлілігі (сүтқоректілер).
4-бөлім. - Алматы. «Қазақ университеті»,2007. – 272 б.
14.
Жұмалиев М.Қ., Бәйімбет Ә.А., Есжанов Б.Е. Балықтар биоалуантүрлілігі және
ихтиология негіздері. Оқу құралы. - Алматы. «Қазақ университеті». 2009. – 248 б.
15.
Зеликман А.Л. Практикум по зоологии беспозвоночных. - М., Высшая школа, 1969.
331 с.
16.
Книга генетического фонда фауны Казахской ССР. Часть 1. Позвоночные животные.
– Алма-Ата, 1989. 215 с.
17.
Кузнецов Б.А., Чернов А.З., Катонова Л.Н. Курс зоологии. - М., Агропромиздат,
1989. 399 с.
18.
Линдберг Г.У. Определитель и характеристика семейств рыб мировой фауны. – Л.,
«Наука», 1971.
19.
Лукин Е.И. Зоология. – М., Агропромиздат, 1989. 372 с.
20.
Наумов Н.П., Омыртқалылар зоологиясы. - Алматы, 1970. 288 б.
21.
Наумов Н.П., Карташов Н.Н. Зоология позвоночных. - М.,1979. Ч.1. 333 с.; Ч.2. 272 с.
22.
Натали В.Ф. Зоология беспозвоночных. Наука. - М., 1961. 487 с.
23.
Олжабекова К.Б., Есжанов Б.Е. Омыртқалылар зоологиясы. Оқу құралы. – Алматы.
«Қазақ университеті, 2007. 1-бөлім. 400 б.; 2-бөлім. 368 б.
24.
Түсіпова К.С. Омыртқасыздар зоологиясы. - Алматы, 1998, 1 бөлім. 336 б.; 1999, 2
бөлім. 335 б.
25.
Рыбы Казахстана (под ред. Е.В.Гвоздева и В.П.Митрофанова). – Алма-Ата. Изд-во
«Наука», 1986-1992. Т.1-5; 1986. Т. 1. 272 с; 1987. Т. 2. 200 с.; 1988. Т. 3. 304 с.; 1989.
Т. 4. 312 с.; 1992. Т. 5. 464 с.
26.
Boue H., Chanton R. Zoology. V.2(1), 2(2). - Doin. 1974.
27.
Beomont A., Cassier P. Biologie animale, Les Cordes. Anatomie compare des Vertebres. -
Paris, Bordos. 1978.
Қосымша:
1.
Беклемишев В.Н. Основы сравнительной анатомии беспозвоночных.
- М., Наука, 1964. Т. 1, 432 с.; Т. 2, 446 с.
2.
Казақстанның Қызыл кітабы. I. Омыртқалы жануарлар. – Алматы, 1996. 328 б.
3.
Қайроллаев К.Қ., Несіпбаев Т.Н. Қазақстан құстары. Алматы, Агроуниверситет, 2007.
230 б.
4.
Қайымов К. Балықтар әлемінде. - Алматы. Кайнар. 1981. 172 б.
5.
Серавин Л.Н. Простейшие…что это такое ? – М., Наука, 1984. 98 с.
6.
Птицы Казахстана. - Алма-Ата, 1960-1974. 1960. Т. 1. 470 с.; 1962. Т. 2. 780 с.; 1970. Т.
3. 646 с.; 1972. Т. 4. 366 с.; 1974. Т. 5. 480 с.
7.
Млекопитающие Казахстана. - Алма-Ата, 1969-1982. 1969. Т. 1. Ч. 1. 455 с.; 1977. Т. 1.
Ч. 2. 536 с.; 1978. Т. 1. Ч. 3. 491 с.; 1980. Т. 2. 236 с.; 1981. Т. 3. Ч. 1 243 с.; 1982. Т. 3.
Ч. 2. 264 с.
8.
Хаусман К. Протозоология. - Мир. М., 1988. 336 с.
Студентке арналған пәннің оқыту бағдарламасы (Syllabus)
Zoo1202 «Зоология» пәні бойынша
2014-2015 оқу жылына арналған
1. Негізгі мәліметтер
Факультет
Мал шаруашылығы өнімдерін өндірі және өңдеу технологиясы
Мамандық
(шифры, аты)
5В080400 – Балық шаруашылығы және өнеркәсіптік балық аулау
Курс, семестр
1 курс, 1 семестр, 2 семестр
Пән статусы
Базалық пән
Кредит саны
6
Сабақ өтетін
аудитория
№ 10-шы оқу корпусы (08, 09-ауд.)
Дәріскер
Тасмағамбет А.Т., б.ғ.к., аға оқытушы.
№ 10-шы оқу корпусы , № 08б бөлме, Консультация: дүйсенбі, сағат
11-00
Тәжірибелік,
семинарлық,
лабораториялық
сабақ беретін
оқытушы/лар
Тасмағамбет А.Т., б.ғ.к., аға оқытушы. Сағидолдина Ж.Е. ассистент
а.ш.ғ. магистрі:
Абай даңғылы 28, 10 ғимарат. 101ауд.
2. Пререквизиттер және постреквизиттер
Пререквизиттер:
орта мектептегі зоология пәні бағдарламасы
Постреквизиттер: жалпы ихтиология, дербес ихтиология, балықтар экологиясы
3. Пәннің мақсаты мен міндеттері
Мақсаты – жануарлардың әртүрлілігі мен жүйелік құрылымдарын, құрылысын, биология-сы
мен эволюциясын зерттеу. Оқу барысында, әсіресе, шаруашылық маңызы бар және адам
тіршілігіне қажетті жануарларды зерттеп білуге баса назар аударылады.
Міндеттері: студенттер жануарлардың құрылысы мен биологиясын оқып-үйренумен қатар,
олардың жүйелік құрылымдарын, эволюциясын, сондай-ақ жануарлардың басқа жәндіктермен
трофикалық байланыстарын терең біліп шығулары керек.
4. Студенттің жұмыс уақытының бөлінуі
Барлығы
(көлемі)
Аудиториялық сабақтар
Аудиториядан тыс
жұмыстар
Дәріс
Лабораториялық
сабақ
Тәжірибелік сабақ
СӨЖ
СОӨЖ
3 кредит –
135 сағат
50 мин/
сабақ
100 мин/
сабақ
50 мин/ сабақ
60 сағат
30 сағат
30 сағат
30 сағат
30 сағат
5. Пәннің мазмұны
Саркомастигофоралар типі. Споралылар типі. Ішек қуыстылар типі. Жалпақ құрттар типі.
Жұмыр құрттар типі. Буылтық құрттар типі. Буынаяқтылар типі. Моллюскалар типі.
Хордалылар типі. Бассүйексіздер тип тармағы. Личинка хордалылар тип тармағы. Бас
сүйектілер тип тармағы. Дөңгелек ауыздылар класы. Шеміршекті балықтар класы. Сүйекті
балықтар класы. Қосмекенділер класы. Бауырмен жорғалаушылар класы. Құстар класы.
Сүтқоректілер класы.
6. Курс саясаты
Курсты меңгеру негізінен студенттердің өз бетінше дайындалу қабілетіне негізделген.
Оқытушының басшылығымен өтетін студенттердің өзіндік жұмыстарында студенттер
түсінбеген сұрақтарын сұрап, оқытушыдан жәрдем алады, жоспардағы тақырыптар бойынша
пікірталастар жүргізіледі. Студенттер оқу жоспарымен алдын ала танысып, әрбір дәрістер мен
сабақтарға дайындалып келулері тиіс. Тапсырмалар, рефераттар, сөзжұмбақтар т.б.
жоспарланған жұмыстар дер мезгілінде орындалуы керек. Мерзімінен кеш орындалған
тапсырмалар есепке алынбайды. Кафедрада өтем сабақтары (отработка) жоспарланбаған,
сондықтан сабақты жібермеген жөн. Аудиторияда тәртіп сақтау, халатпен, қалпақпен жүру
студенттер міндеті.
7. Әдебиеттер (негізгі және қосымша)
Негізгі:
1. Түсіпова К.С. Омыртқасыздар зоологиясы. I-II том. 1999 ж.
2. Дәуітбаева К.Ә. Омыртқасыздар зоологиясы. 1-2 том. Алматы, 2004-2005 ж.
3. Наумов С.П. Омыртқалылар зоологиясы. Аударған Ш.Ғ.Ибраев, Т.Х.Күлтебаев. Алматы, 1970
ж.
4. Махмұтов С.М. Зоология. І-ІІ бөлім. Алматы, 1994-1995 ж.
5. Кузнецов Б.А., Чернов А.В., Катонова Л.Н. Курс зоологии. М., Агропромиздат, 1989 г.
Қосымша:
1. Дәуітбаева К.Ә. Омыртқасыздар зоологиясы. 1-1У бөлім. Алматы, 1996-2000 жж.
2. Догель В.А. Зоология бепозвоночных. Высшая школа. М., 1986 г.
3. Наумов Н.П., Карташов Н.Н. Зоология позвоночных. Ч.1.2. М.,1979 г.
4. Лукин Е.И. Зоология. М., Агропромиздат, 1989 г.
8. Пән бойынша тапсырмаларды орындау мен тапсырудың графигі
Жұмыс түрлері
Позициялар
Бағалар
Балл
Пайыз%
* Аудиториялық сабақтар, соның ішінде:
Дәріс
Конспектлеуі,
белсенділігі
100
100
Лабораториялық сабақ
Белсенділігі,
Орындау сапасы
100
100
Тәжірибелік
(семинарлық) сабақ
Белсенділігі,
орындау сапасы
100
100
Аралық бақылау
Ауызша
I шептік бақылау –
8–апта және – 15– апта
(әрқайсысы 30сұрақтан)
100
100
*СӨЖ (жұмыс түрі кредит санына байланысты) бойынша барлығы, с.і.:
СӨЖ түрлері
СӨЖ графигі
Позициялар
Барлығы
Тапсырманы
беру
Жұмыс-
ты
қабылдау
100
100
100
100
Реферат
Реферат
2 апта
8апта
.
7 апта
14 апта
.
100
100
Емтихан
Мерзімі, формасы
Семестр
соңында,
ауызша тапсыру.
Әр сұраққа:
100
100
100
Барлығы
100
Студенттің әрбір пәннен алған қорытынды бағасы келесі формуламен анықталады:
Мұнда, ҚБ – пәннің қорытынды бағасы;
АБ1 және АБ2 – 1 және 2 ағымдық бақылау;
Е – емтихан бағасы (100 балдық шкаламен).
Студенттің сынақ кітапшасына және транскриптісіне қорытынды баға әріптік және
сандық баламамен қойылады
Білім алушының білім жетістігін әріптік жүйемен бағалау
Әріптік бағалау
Сандық баламасы
Пәнді меңгерудің
пайыздық
мөлшері%
Дәстүрлі
жүйедегі
баға
А
4,0
95-100
Өте жақсы
А-
3,67
90-94
В+
3,33
85-89
Жақсы
В
3,0
80-84
В-
2,67
75-79
С+
2,33
70-74
Қанағаттанар
лық
С
2,0
65-69
С-
1,67
60-64
D+
1,33
55-59
D
1,0
50-54
F
0
0-49
қанағаттанар
лықсыз
Бағдарлама жетекшісі, б.ғ.к., аға оқытушы Тасмағамбет А.Т.,
«БЕКІТЕМІН»
Достарыңызбен бөлісу: |