«Мәдени МұрА» МеМлекеттік бАғдАрламасының

22

БАТыРлАР  ЖыРы

22

23

Жолдың қиын екенін

Көзі көріп қанады.

Жан ашитын болмаса,

Жалғыздықтың жаманы.

Жалғыздық түсіп басына,

Тұра алмады табаны.

Қарасай, Қази досына

Келіп сөйлей береді:

—Қарасай, Қази ер едің,

Менің досым сен едің.

Екі досым болмаса,

Жоқ еді менің сенерім.

Қиын жолды көргесін,

Қайғыланды жүрегім.

Қайғыланбай не қылсын,

Алды-артыма таяу жоқ,

Менде аға-іні жоқ,

Жанашырға кем едім.

Екі досым ат салып,

Алып шығар деп едім.

Енді жауға кіреміз,

Ат құйрығын өреміз.

Екі досым, сендерге

Көңілімді айтып білдірдім,

Өздерің ойлап білерсіз.

Сонда Қази сөйлейді:

—Әділ досым сен едің,

Сенің досың мен едім.

Қарасай жауда қалғанда,

Сені алармын деп едім.

Бұрынғы көңілім сол еді,

Бұл көңілді біл,—деді.

«Кем тудың,—деп,—атадан,

Тиімсіз қатты сөйледің.

Қинап салдың көңіліме,

Талабыңнан көрерсің,

Өз обалың өзіңе,

Жүре бер, Әділ, жөніңе.

«Орақ» деп жауға тиерміз,

490

500

510

22

22

23

ҚАРАСАЙ—ҚАЗИ

шұбыртып айдап жүрерміз.

Қарындастың ары үшін,

Қара ноғай қамы үшін

Жауда қалсаң, Әділім,

Сонда іздеп шабармын.

Ер Әділ сонда сөйлейді:

—Өлерімді білгенмін,

Мен атадан туғасын,

Беліме жарақ буғанмын.

Жалғыздық маған келгеннен

Жалғыз болып жүргенмін,

Қайратыма сенгенмін.

Онан дағы жақсы еді

Жауға барып өлгенім—

Деді дағы ер Әділ,

ызаланып долданып,

Алтын туын қолға алып,

Көп әскерге қарамай,

Әділ шауып жөнелді.

Қази көріп шапқанын,

Атына мініп алады.

Баратқан шауып Әділге 

«Тұр» деп айқай салады.

Қуып келіп соңынан:

—Әділ, қайда барасың,

Жолға неге шабасың?

Жол менікі шабатын,

Менен қалай аласың?

«Аламын» деп тұрғанда

Қас бәлеге қаласың.

Менен бұрын жол алмақ,

Қала бұзып қала алмақ,

Келе ме, Әділ, қолыңнан?

Аулақ кет, Әділ, жолымнан.

Жолымды бер, Әділ, өзіме,

Ере бер, Әділ, соңымнан.

Соңында Әділ сөйлейді:

—шапқан Әділ тұра ма,

520

530

540

550

24

БАТыРлАР  ЖыРы

24

25

Атының басын бұра ма?

Өзі болған жігіттің

Ата тегін сұрама? 

Қаза жетпей өле ме,

Қорлыққа Әділ көне ме?

Жол менікі дегенге

Жолын Әділ бере ме?

—Жолымды қорқып бере алман,

Қорлығыңа көне алман.

Қорқып берер мен емес,

Қорқып беріп жолымды,

Жаманға болман келемеш,

Сенен қорқар мен емес.

Мықты болсаң, тартып ал,

Жолымды саған бере алман,—

Деді дағы ер Әділ,

Қайырылмады жолынан.

Алтын туын көтеріп,

Тастамады қолынан.

«ұрысайын,—деп,—бір жерден,

Қази шықты алдынан.

Атайын,—деп,—бір жерден,

Суырып алды оғынан.

Екеуі жолға таласып,

Салуға қару таянды,

Достығын бұлар бұзады.

Таласып жолда тұрғанын

Қарасай батыр көреді.

Бұл ақылға кең еді,

«Өзім барсам, болмас» деп,

Қоянаққа келеді,

Келіп сөйлей береді:

—Ау, Қоянақ бабам-ай,

Көпті көрген данам-ай,

Қази менен Әділдің

Табан жолға таласып,

ұрысайын деп тұрғанын

Тапсырамын саған-ай.

Екеуі екі көзім-ай,

560

570

580

590

24

24

25

ҚАРАСАЙ—ҚАЗИ

Менің де өтпес сөзім-ай.

«Інісіне Қарасай

Болысуға келді» деп,

Досымның келер көңіліне-ай.

Көпті көрген ер едің,

Сен ақылға кең едің,

Тату қылып жібер,—деп,

Тапсырып тұрған мен едім.

Қоянақ қартың келеді,

Келіп сөйлей береді:

—Қырымның ханы бас Әділ,

Қырық мың қолға бас Әділ,

Досыңменен, шырағым,

Болып жүрме қас, Әділ!

Асыл туған Әділім,

Әр жерге жетіп дабылың,

Ешкім нәрсе ете алмас

Алланың берген бағына.

Қырық мың әскер қол еді,

Қол бастаған сен едің.

Жол менікі дегенің

Сенікі де жөн еді.

Жөн де болса досыңа 

Жолыңды, Әділ, бер,—деді.

Басыңа қиын іс түссе,

Пайдасы тиер ер,—деді.

Әділді сөзбен тоқтатты,

Қазиға жетіп келеді,

Келе сөйлей береді:

—Орақтың ұлы ер Қази,

Жолын берді, сыйлады,

Тұрмаймысың ер Қази?!

Арғы атаңды сұрасам, 

Баба Түкті шашты Әзиз

Әулие шайқы пір еді.

Одан туған Едіге

Керемет-ті ер еді.

Сенің атаң қанды Орақ

Едіге ердің ұлы еді.

600

610

620

630

26

БАТыРлАР  ЖыРы

26

27

Қарсы келген хандарды

Тай құлындай талпынтып,

Басын кескен деп еді.

Атаң Орақ болған соң,

Жол менікі дегенің

Сенікі де жөн еді.

Жолыңды алдың, шырағым,

Жолың болсын оң,—деді.

Ашуды тастап, көрісіп,

Досыңменен тату бол.

Қызылбастың жауына,

Тас өткелдің аузына

Қолыңды бастап жүр,—деді.

Әлқисса,  Қоянақ  қарт  батырды  жарастырды,  дос  қылды. 

Енді қырық мың әскер жалғыз аяқ тас өткелге симайтын бол-

ды. Әскерді үшке бөлді. Он төрт мың әскерге бас болып Қарасай, 

Қази тас өткелден өтіп, бұл кетті. Он үш мың әскерге бас болып 

ер Әділ тас өткелден өтіп, бұл кетті. Он үш мың қолға бас болып 

Айсадан туған Ахмет қалды. Ал енді Ахмет батыр жалғыз аяқ 

тар жолға түстеуге жүрексініп, кейінгі әскерге толғап тұрғанға 

ұқсайды.

Ахмет тұрып сөйлейді,

Сөйлегенде бүй деді:

—Қол бастаған Қоянақ,

Құлайық таудан қиялап.

Жалғыз аяқ тар жолдан

Әскерімді түсірмей,

Қайтуға тұрмын ой ойлап.

Осы жерге келгенде,

Әскерің болды үш бөлек.

Ақылдасып қайтуға,

Болатын істі айтуға

Өзіңдей бізге ер керек.

Жау қамаса тар жолға,

Бұзып жарып шығуға

Сонда бізге күш керек.

Он төрт мың қолға бас болып

640

650

660

26

26

27

ҚАРАСАЙ—ҚАЗИ

Қарасай, Қази ер кетті.

Әскерін қойдай шұбыртып,

Өткелден аман бұл кетті.

Он үш мың қолға бас болып,

Содан соң Әділ бұл кетті.

Айқын сордың ішінде 

Жалғыз аяқ жол кетті.

Жалғыз аяқ сор жолға

Қызылбас жауды қамаса,

Бұзып жарып шыға алмай,

Біз қалармыз бейнетке.

Қарасай, Қази ер еді,

Едіге ердің сүйегі

Кескілеспей басылмас.

Найзағай бұлттың сойы еді,

Жумай, сірә, ашылмас.

Орақ пенен Мамайдың

Қарасай, Қази ұлы еді

Дұшпан жаудан қайта алмас.

шаттанысып келеді,

Толса да ,сірә, төгілмес.

Найзағай бұлттың сойы еді,

Қысқа көшіп қайта алмас.

Қызылбастың жауынан

«Жеңілем» деп айта алмас.

Ашуланып шапса қалаға,

Соңынан кеткен Әділдің

Қамауда қолы қалады.

Қамаса қолын сор жолға,

шыға алмас қолы далаға.

Осы сапар ер Әділ

Асылық айтып келеді.

Осы айтқаным болмасын,

Әділ жауда қалмасын.

Қарасай, Қази қос батыр

Қызылбасқа барған соң,

Бір қаланы алған соң,

Қызылбастың әскері

Тауға қарай салмасын.

670

680

690

700

28

БАТыРлАР  ЖыРы

28

29

Жалғыз аяқ тар жолды

Бізден бұрын алмасын.

Қырымнан келген көп әскер

Қамауда сөйтіп қалмасын.

Осы жерден қайтайық,

Болатын істі айтайық.

Бұрын барып тар жолдың

Аузын алып байқайық.

Тауға жылдам баралы,

Тау басынан қаралы.

Қызылбас көрінер күн болса,

Осы жерде іс болар.

Аламанды алдырмай,

Біреуін жауға қалдырмай,

Аман алып шығалы.

Бәріңе айтқан кеңесім:

Баспалық жаудың жебесін,

Қол бастаған Қоянақ

Қартым, қалай көресің?

Мақұл десең, Қоянақ,

Кейін қарай жүресің.

Сонда қартың сөйледі,

Сөйлегенде не деді:

—Қоянақ қартың мен едім,

Көпті көрген нең едім.

Бұл сөзіңді, Ахмет,

Мен де тәуір көремін.

Мақұл да болса, батыр-ай,

Бір қайырылмай артыңа-ай,

Кейін  қарай қайтқаның

ылайық па атыңа-ай?

Қарасай, Қази, жас Әділ

Жан жолдасың емес пе,

Хабар алмай солардан

Барасың кейін қайтып-ай.

Бір хабарын алсайшы,

шырағым, бүгін жатып-ай.

Ахмет сонда сөйледі,

Сөйлегенде не деді:

710

720

730

740

28

28

29

ҚАРАСАЙ—ҚАЗИ

—Ау, Қоянақ қартым-ай,

Амандық ерге артық-ай.

Түспелік,—деп,—сор жолға

Айтып тұрған ақыл-ай.

Жау қамаса сор жолға-ай,

Сорға түсіп қырылар

Ізіңе ерген халқың-ай,

Әскерің қалар тұтылып.

Боз тұлпармен, Қойеке,

Кетерсің өзің құтылып.

Өзің аман шығарсың,

Әскеріңді қырарсың.

Ізіңе ерген әскердің

Обалына қаларсың.

Қартым, ойлап қарашы-ай,

Осы ақылымды аларсың.

Ахмет ақыл айтады,

Ақылмен алдын байлады.

Қоянақ қартың түсініп,

Бұ да кейін қайтады.

Қарасай, Қази—қос батыр

Қазбан деген қаланы

шулатып жесір алады,

Алды малға толады.

Қызылбастың көп қолы 

Тауға қарай салады.

Айсаның ұлы Ахмет

Әулие десең болмай ма,

Айтқанындай болады.

Жалғыз аяқ тар жолға

Екі әскер таласып,

Үш күн ұрыс салады.

Айсаның ұлы Ахмет

Қызылбасты қиратып,

Жолды тартып алады.

Сол уақытта Ахмет

Және бір толғап қарады:

—Қоянақ қартым, көрдің бе,

Енді маған сендің бе?

750

760

770

780

30

БАТыРлАР  ЖыРы

30

31

Қызылбас жауы қайтадан

Қамағанын көрдің бе?

Көз жіберіп қарасам,

Мына жаудың көбіне

Қорқайын деді көзім-ай.

Жолға түсіп жөн тартып,

Жүре берің өзіңіз.

Ағайынды бесеуміз,

Жаудың алдын кеселік,

Тоқтатайын өзім-ай.

шамам келсе зорланып,

Әскерімді түсірмей,

Көп ұятқа қалмайық,

Төрт арыстан інім-ай,

Қайрат салып бүгін-ай.

Әскеріңді алдырсаң,

Бізге болар өлім-ай.

Осылай деп Ахмет,

Көпке толғап қарады.

Қартайса да Қоянақ,

Жауды көріп тұрмады,

Боз тұлпарды булады.

Үзеңгісін ұзартып,

Тебінгісін қысқартып,

Көп қызылбас ізінен

Қойдай шулап қалмады.

Айсаның ұлы Ахмет

Алабас атты қамшылап,

Айнала қолды қорғады.

Осы күні батырлар

Бір құмардан шығады.

Жалғыз жарым болмаса,

Көп әскерді түсірмей,

Таудан аман шығады.

Ахметті түсірмей,

Қызылбас шулап қалады.

Ахмет шығып кеткен соң,

Жолдың аузын жабады.

Биіктігі қырық аршын

790

800

810

820

30

30

31

ҚАРАСАЙ—ҚАЗИ

Басына қала салады.

«Келгені қайдан шығар» деп,

Жаудың қылған амалы.

«Ішінде қалған көп әскер

Осы жолдан бір шығар,

Ер де болса қырсығар.

Бұзып жарып шығам деп,

Бізбенен тағы ұрысар.

Сол уақытта қамалық,

Таспенен ұрып сабалық.

Қол бастаған батырын

Қамап ұстап алалық.

Осы жолдан шығармай,

Әскерін қамап қырайық».

Көп қызылбас кеңесіп,

Ақыл айла табады,

Жолды мықтап жабады.

Жалғыз аяқ тар жолды

Қызылбас алып қалады.

Әлқисса,  Қызылбастар  жолдың  аузын  алып  жата  берсін. 

Қарасай,  Қази  Қазбан  деген  қаланы  алып,  алты  күндей  сол 

жақта  болды.  Ал  енді  Әділден  хабар  естіңіз.  Әділдің  әскері 

жалғыз  аяқ  тар  жолда  шұбырып  келе  жатқанда,  Қарасанның 

көп әскері келіп жолдың екі жағын алып қалады. Жалғыз аяқ 

тар жолдың екі жағы сор еді. Есіл ер жазылып ұрыс сала алмай, 

Әділ атынан түсіп, жаумен атыса берді.

Қарасай, Қази—қос батыр

Қазбан деген қалада

Алты күндей болады.

Қала бұзып, хан алып,

Алды малға толады.

Қызылбаспенен ұрысып,

Ахмет шығып кетеді.

Қамауда қалған ер Әділ

Жауға не амал етеді?

Жолдан шығып бұрылса,

830

840

32

БАТыРлАР  ЖыРы

32

33

Сорға түсіп кетеді.

Қызылбас жауы көп екен,

Өзіне мәлім жер екен.

Батпақ сордың үстіне

Қаратаспен бастырып

Қиялап салған жол екен.

Жеті жерден ту алып,

Әділді көріп қуанып,

шығар аузын бекітіп,

Қызылбастар тұр екен.

Келе жатып ер Әділ

Аңдып тұрған алдында

Көп әскерді көреді.

«Жайсыз жерге келдім,—деп,—

Не болса да көндім» деп,

Қарсы жүріп келеді.

Атқа мініп ұрысатын

Ашық жері жоқ еді.

Ашық жерін қызылбас

Бұрын алып тұр еді.

Бұрылса түсіп кететін

Екі жағы сор еді,

Бір жағы терең көл еді.

Көлге жалғыз салдырған

Алты қатар ор еді.

Жүретін жерін жау алып,

Енді амалы құрыды.

Түсе қалып атынан,

Табанын жауға тіреді.

Жеті жасқа келгеннен

Жете туған ер еді.

Ер Сүлеймен дейтұғын

Жан жолдасы бар еді.

Екі жерден оқ атып,

Қиратып жауды тұр еді.

Кіші бесін болғанда,

Атысып жаумен тұрғанда,

Ер Сүлеймен оққа ұшып,

шейіт болып өледі.

850

860

870

880

32

32

33

ҚАРАСАЙ—ҚАЗИ

Ер Сүлеймен өлсе де,

Атыса берді бір өзі.

Қасындағы көп әскер

Енді өлерін біледі.

Тұрған жері батпақ сор,

Әскер жаман жүреді.

Күн кеш болып барады,

Қызылбас жауы қамады.

Әділдің қолын шығармай,

Жолдың аузын алады.

Ер Әділдің басына

Ақыр заман туады.

ұрысып тұрған Әділдің

Сары жайы сынады.

Сол уақытта ер Әділ

Бармағын тістеп жылады.

Атайын десе оғы жоқ,

Енді не амал қылады.

Ендігі тапқан амалы—

Тұлпарға мініп алады.

Алмасын Әділ сермеді,

Жауды көзі көрмеді.

Жалғыз өзі ұрысып,

Әскерін жауға бермеді.

Жазылып ұрыс салғанда,

Жауға болар ер ме еді?

Таусылатын жау емес,

Толып жатыр өлгені.

Қабат-қабат әскерге

Әділ шауып келеді.

Кейін қарай шығуға

Терең батпақ сор еді,

Бір жағы терең көл еді.

Көлге жалғас қазылған

Алты қатар ор еді.

Ескен желден құбылып,

Жан базары құрылды.

Әділдің ұрысқан жерінде

Көп қызылбас қырылды.

3-310

890

900

910

920

34

БАТыРлАР  ЖыРы

34

35

Жалғыз аяқ тар жолдан

ұрысып жүріп бұрылды.

Астындағы тұлпардың

Сүрініп кетіп аяғы,

Тайып кетіп тұяғы,

Батып сорға жығылды.

Батпақ сордың ішінде

Боз тұлпардың күшімен

шығамын деп ұрынды.

шыққан сайын түседі,

Бауырлап сорды кешеді.

Соныменен жүргенде

Болдырды тұлпар деседі.

Бауырын жазып шаба алмай,

Жазылып ұрыс сала алмай,

Діңкесі ердің құрыды.

Күн батуға таянды,

Аты қалды жарамай.

Қас қарайып, күн батты,

Алды болды қараңғы.

Атына басып қамшыны,

Тұлпарын шауып қарады,

Атынан көңілі қалады.

Әділ мінген Қызыл ат

Айуан қылды көп ұят,

шабысынан танады.

Келіспеді бұл сапар

Ер Әділдің талабы.

Сол уақыттар болғанда,

Тарығып Әділ жылады:

—Арманы күшті ерлердің

Бармағын тістеп өлгені.

Асу-асу бел жүрсем,

Алты айшылық жол жүрсем,

Белгісіз тұлпар мінгенім.

Атадан бірге тумаса,

Жақын деп жатқа сенгенім.

Тұлпар атым болдырды,

Атты кімнен сұрармын.

930

940

950

960

34

34

35

ҚАРАСАЙ—ҚАЗИ

Жалғыздық түсті басыма,

Кімнен көмек тілермін.

Туысқан аға, інім жоқ,

Енді кімге сенермін.

Құдай жалғыз жаратты,

Бұған қылар амал жоқ.

Қарасай, Қази болмаса,

Жан ашитын маған жоқ.

Ар-намысты тастайын,

Енді аяққа баспайын.

Екі досым болмаса,

Жалғыз туған қасқамын.

Аламанды алдырып,

Басымды алып қашпайын.

Іздеп тұлпар мінейін,

Қолыма қайтып келейін,

Қамаған жауды көрейін.

Қамалып жүрген әскердің

Жолын ашып берейін.

Бере алмасам алдымнан

Өзім ұрысып өлейін—

Деді дағы, ер Әділ

Атына қамшы басады,

Ат болдырып шаршады.

Төңірегін Әділдің

Қызылбас жауы қамады.

Адасқанын біледі,

Әділ жылап тұр еді,

Жылағанда не деді:

—Заманым менің оңбады,

Басыма бақыт қонбады.

Тұлпарымнан әл кетті,

Адастырып жолымнан,

Қараңғы түннің ішінде

Айдап келіп көрсетті

Алты қатар қандекті.

Астындағы тұлпарды

«шүу, жануар, қарғы» деп,

Қамшы басып қарғытты.

970

980

990

1000

36

БАТыРлАР  ЖыРы

36

37

—Жануар тұлпар Қызыл ат,

Жал-құйрығы ұзын ат

Алты қатар қәндектен 

Оқ жыландай болып ат!

Қарғып өтіп шыға алмай,

Қала берме қәндекте.

Тұлпар атым сен едің,

Сенің иең мен едім.

Алты қатар қандектен

Атым сені қарғытсам,

Бола ма екен себебің?—

Деді дағы, ер Әділ

Атына қамшы басады.

Болдырып жүрген жануар

Адымын қысқа жазады.

Алты қатар қандектен

Бір-бірлеп қарғып барады.

Бірінші орға жетеді,

Одан аман өтеді.

Екінші орға жетеді,

Бұдан да аман өтеді.

Үшінші орға келеді,

Бұдан да аман өтеді.

Төртінші орға жетеді,

Мұнан да аман кетеді.

Бесінші орға келеді,

Мұнан да қарғып өтеді.

Алтыншы орға келгенде,

Қарғыта және бергенде

Астындағы тұлпардың

Сүрініп кетіп аяғы,

Орға түсіп жығылды.

Өмілдірік үзіліп,

Әділ орға құлады.

Әділді тастап Қызыл ат,

Талпынып зорға шығады.

Қол бастаған ер Әділ

Жалғыз өзі шырқырап,

Орға түсіп қалады.

1010

1020

1030

1040

36

36

37

ҚАРАСАЙ—ҚАЗИ

Түскенін ешкім білмеді,

Қарасай, Қази көрмеді.

Енді мұны қандектен

Кім шығарып алады.

Әділ түсіп қалған соң,

Әділдің қолын қызылбас

Қамап тұрып қырады.

Бір парасын бұлардың

Өлтірмей ұстап алады.

Қарасай, Қази батырлар

Қазбан деген қалада

Алты күндей болған соң,

Қала бұзып, қан төгіп,

Алды малға толған соң,

Дәрбент деген зор қала

Әуелі салған қала екен.

Дәрбентте әскер көп екен,

Қаласы мықты зор екен.

Әділге аман қосылсақ,

Алармыз деп келеді,

Әділдің орға түскенін

Қарасай, Қази білмеді.

Тас өткелге келгенде,

Әділге ерген әскердің 

Қырылғанын көреді.

Жоқ болғанын Әділдің 

Екі досы біледі.

Досын жоқтап ер Қази,

Қарасайға сөйледі:

—Білдің бе, Құдай ұрғанын, 

Дұшпанның көңлі тынғанын?

Хабар алмай досымнан,

Қырымды Құдай алғанын,

Досымның белі сынғанын.

шұбар атқа мінейін

шұбарлаңдап желейін.

Жауда қалған досымның

Өлі-тірісін білейін.

Өлмесем тауып алайын,

1050

1060

1070

1080

38

БАТыРлАР  ЖыРы

38

39

Досымды іздеп алмасам,

Таңда мақшар күнінде

Жүзін нағып көрейін?

Қырымға қайтып барғанда,

шешесі сұрап тұрғанда,  

Не деп жауап берейін.

Өлді деп күдер үзбейін,

Жауап бер, аға, іздейін.

Аман болсам келермін,

Қазам жетсе өлермін.

Жазатайым іс болса,

Ахиретте көрермін.

Қарасай сонда сөйлейді:

—Ау, Қазижан, туғаным,

Сен едің менің қорғаным.

Сені жалғыз жіберсем,

Көңіліме симай арманым.

Алдыңда биік жауың бар,

Қырғанменен таусылмас.

Көрмеген жауың тағы бар,

Қаратауға баралы,

Жау қамалын бұзалы.

Құдай берсе тілекті,

Жауда қалған досыңды

Сонан соң іздеп қаралы,—

Деді дағы, Қарасай 

Қызылды ұстап жібермей,

Қаратаудың бауырында

Қол жөнелтіп барады.

Үш күншілік жол еді,

Тынбай жүріп келеді.

Намаздыгер шағында

Тау қарасын көреді,

Қарасай сонда сөйлейді:

—Ау, Қазижан, қарағым,

Алайық таудың бұлағын,

Суға қанып алған соң,

Бұзалық жаудың қамалын.

Жатқан жауды көрдің бе,

1090

1100

1110

1120

38

38

39

ҚАРАСАЙ—ҚАЗИ

Табан жауды қамалап,

«Осы жолдан шығар» деп,

Жатқанын аңдып білдің бе?

Жау екен мықты, қауіпті,

Жолдың аузын жауыпты.

Жалғыз аяқ тар жолды

Бізден бұрын алыпты.

Жалғыз аяқ тар жолға

Қаланы мықтап салыпты.

Қас қарайып күн батсын,

Қаласына жау жатсын.

Қызылбасты алқымдап

шығайын деп келеді.

Тау басына жақындап

Қиятасқа келеді.

Астындағы шұбардың

Болаттай еді тұяғы,

жүктеу/скачать 2,43 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: