§53–54. Экономикада?ы т?бегейлi ?згерiстер

реформаларды ж?зеге асыруда ?аза?стан ?лкен ?иыншылы?тар?а 

кездестi.  Экономиканы ?мiршiл-?кiмшiл бас?арудан нары?ты? 

ж?йеге к?шу аса ?иын ?рi к?рделi болып шы?ты.

 Б?рыннан ?а-

лыптас?ан  шаруашылы? байланыстарыны? ?зiлуi, келiсiм т?ртiбiнi? 

нашарлауы салдарынан к?птеген к?сiпорындарды? ж? мысы то?тап 

?алды.  Жа?дайды ?аза?станны? 1992 жыл?а де 

йiн Ресеймен бiр 

экономикалы? ке?iстiкте бол?аны ?иындата т?стi.

Т?тынушылы? рынок м?селесi барынша шиеленiстi, азы?-т?лiк, 

киiм жетiспедi, алыпсатарлы? пен жем?орлы? ?рiстедi. 

1992 жылды? басында

 Егор Гайдар ?кiметiнi? Ресейде ба?аны 

босатуы жа?дайды ?иындата т?стi. Ресей ?рекетiн ?аза?стан да 

?ай  талау?а м?жб?р болды. ?алыптас?ан жа?дайда Республика Пре-

зидентi Жо?ар?ы Ке?ес Президиумымен келiсе отырып, республика 

аума?ында 1992 жыл?ы 6 ?а?тардан бастап ба?аны босату туралы 

Еркiн ба?а енгiзiлуiмен тауарларды? барлы? 

т?рi бiрден ?ымбаттады. ?абылдан?ан нары??а ?ту ба?дар ламасын 

к?сiпорындарды?, сауда орындарыны? бiр?атар жетек шi лерi ?нiм  

ба?асын шектен тыс ?ымбаттату деп т?сiндi. Т?тыну тауарлары мен 

?ызмет к?рсетудi? жаппай ?ыс?аруы, кей реттерде мемлекеттiк 

к?сiпорындарды? толы? то?татылуы ба?аны? к?рт жо?арылауына 

?кеп со?ты. Тек  ба?аны босатуды? ал  ?аш ?ы кезе?iнде (1992 жыл?ы 

?а? тар) ол 186,4 есе, ал с?уiрдегi (1991) реформадан кейiн – 554,6 

есе ?стi.

Азы?-т?лiк ж?не ?ндiрiстiк тауарлар ба?асыны? ?суiне ы?пал 

еткен факторлар – энергия ресурстары ба?асына ба?ылауды? алы-

нуы, ауыл шаруашылы?ы ?нiмдерiн сатып алу  ??ныны? ?суi, 

со нымен бiрге к?терме ба?аны? алты есе ?суi болып табылады. 

мыс ты?, м?дени ж?не  шаруашылы? техникалары ба?асы ?ымбат 

бол?аны соншалы?ты, к?пшiлiк оларды сатып ала алма ды. ?а?тар 

мен тамыз аралы?ында азы?-т?лiк ба?асы  бiрнеше есе ?ымбаттады. 

Мемлекеттi? к?мектесу, ?арайласу саясатына ?арамастан, нан 

?нiмдерi ба?асы ед?уiр ?стi.

Ендi т?сiрген пайдасына, табысына ?арай адамдар б?лiне бас-

та ды. Нары??а к?шу саясатыны? б?рмалануынан ?з жа?дайын 

алып  сатарлы?, делдалды?, пара алумен т?зеп ал?ан адамдар тобы 

пайда болды. Жем?орлы?, ?сiресе шенеунiктер арасында к?шейдi. 

Байлы?ты негiзгi ?ндiретiн халы?ты? жала?ысы бiр айлы?тан 

екiн шiсiне дейiн зор?а жеттi. ?сiресе, к?п балалы отбасылар мен 

зей неткерлер ?иын жа?дайда ?алды. Т?рмыс жа?дайыны? одан ?рi 

нашарлауы т?р?ындарды? жаппай наразылы?ын тудырды. М??алiм-

дер, зейнеткерлер мен д?рiгерлер жала?ысын к?бейтудi талап етiп, 

ереуiл ?ткiздi.

311

1992 жыл ?те к?рделi жа?дайда ?ттi. Е?бекшiлердi? ?леуметтiк 

жа?дайыны? нашарлауына Ресейде жасал?ан реформаны сол ?ал-

пында ?айталау да бiршама ?сер еттi. Саудада, ?о?амды? тама?тан-

дыру мен ?ызмет к?рсету саласында меншiктi жекешелендiру баяу 

ж?рдi. Е?бек ?нiмдiлiгi т?мендеп, т?ртiп ед?уiр нашарлады.

жүктеу/скачать 4,16 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: