Б е с I н ш I б ? л I м Т?Уелсiз ?Аза?Стан мемлекетiнi? ?Алыптасуы §49. Республика егемендiгiн жариялау


Елдi? рухани-м?дени ?мiрiндегi жа?алы?тар



Pdf көрінісі
бет75/89
Дата06.01.2022
өлшемі4,16 Mb.
#11481
1   ...   71   72   73   74   75   76   77   78   ...   89
Байланысты:
9 synyp 3 b 1257 lim

4. Елдi? рухани-м?дени ?мiрiндегi жа?алы?тар. Егемендi елiмiз 

м?дени салада жiберiлген а?атты?тарды т?зетуге м?мкiндiк алды. 

М?дениет пен ?нер, ?дебиет идеологиялы? тыйым салу азабынан 

арыла бастады. Ке?естiк ж?йенi? к?йреуi мен нары?ты? ?атынас-

тар?а ?ту м?дениет пен спортты? дамуына зор ы?пал еттi.  

?айта ??ру жылдарында бюджеттен ?аржыландыру ед?уiр ?ыс-

?арды, к?птеген ?ылыми зертханалар мен спорт мектептерi, клуб тар, 

демалыс орындары жабылды немесе жеке меншiкке берiлдi.

?алыптас?ан жа?а жа?дайда нары?ты? ?атынастар?а икемделе 

ал?ан ?йымдар ?ана ?з ж?мыстарын жал?астырды. Сондай м?дени 

?йымдарды? б?р? 1974 жылы ??рыл?ан «Яшлык» ?й?ыр эстрадалы? 

ансамбл? ед?. Республика?а танымал сазгер М?рат Ахмадиев ?ргес?н 

?ала?ан б?л ?нер ?жымы ел?м?зд?? к?п?лтты музыка м?дениет?н 

дамыту?а лайы?ты ?лес?н ?осуда. Ал сазгерд?? ?ызы Дильназ Ах-

мадиева ел?м?зге белг?л? эстрада ж?лдыздарыны? б?р?не айналды.



?аза?стан ?ылымы дамуыны? жа?а кезе?i ?ылым мен жа?а  

технологиялар министрлiгi ??рыл?ан 1992 жылдан басталды.

 

1993 жылы бюджеттен ?аржыландырылатын ?ылыми-техникалы? 



ба?дарламалар жаппай сына?тан ?ткiзiлдi. М?ндай т?сiл ?ылымны? 


353

болаша?ы зор салаларын аны?тау?а, ма?ызды ?ылыми орталы?тар-

?а  на?ты к?мек беруге м?мкiндiк жасады. Университеттерде ?азiргi 

заман талаптарын ?ана?аттандыра алатын жа?а маманды?тар 

ашылды. На?ты айт?анда, ?ылым?а жа?а – ?леуметтанушы, сая-

саттанушы, м?дениеттанушы кадрлар келдi, компьютерлiк техника

а?паратты? технологиялар, бизнес пен экономика саласы бойын ша 

мамандар дайындала бастады. Жо?ары Аттестациялы? комиссия 

?айта ??рылып, ?ылыми д?реже беру шарттары ?айта ?аралды. 

Республика ?алымдары ?аза?станны? ?ткен кезе?iн, ата тари-

хын зерттеуге елеулi ?лес ?осты. К?не заманнан б?гiнге дейiнгi 

5 томды? ?аза?стан тарихы, академик ?. Х. Мар??ланны? 

14 том   ды? е?бегi т.б. iргелi басылымдар жары? к?рдi

.

Елбасыны? тапсырмасы бойынша 2013 жылы 5 маусымда 



?аза?станны? ?лтты? тарихын жа?аша зерделеу ж?н?ндег? ведом-

ствоаралы? ж?мыс тобыны? ке?ейт?лген ал?а отырысы ?тт?. Мем-

лекетт?к де?гейде ал?аш рет ?йымдастырыл?ан тарих ?ылымыны? 

м?селелер?не арнал?ан ?ылыми жиында заман талабына сай осы 

?ылымны? алдында т?р?ан ма?сат пен м?ндеттер сараланды. ?ылыми 

бас?осуда «Тарих тол?ынында?ы халы?» деген атпен ?абылдан?ан 

тарихи зерттеулерд?? арнайы ба?дарламасы тарихшылар тарапынан 

?олдау тапты.

ЮНЕСКО ба?дарламасы ше?берiнде ?. И. С?тбаевты? ту?анына  

100 жыл толуы республикада ке?iнен атап ?тiлдi. 1999 жылы с?уiр-

де Парижде осы о?и?а?а арнал?ан халы?аралы? ?ылыми симпозиум 

?ттi. Т?ркiстанны? 1500 жылды? мерейтойында «?аза?стан мен 

т?ркi ?лемiнi? рухани тарихында?ы Т?ркiстан ж?не ?ожа Ахмет 

Йасауи» та?ырыбында халы?аралы? ?ылыми-практикалы? конфе-

ренция ?йымдастырылды. О?ан ?аза?стан мен жа?ын ж?не алыс 

шетелдерден 200-ден аса ?алым мен мамандар ?атысты. 2001 жылы 

12 шiлдеде «?ылым туралы» За? ?абылданды. 2003 жылы ?азанда 

?ылым академиясы жа?а заман талабына с?йкес ?айта ??рылды.



?аламды? ?згерiс рухани салада да орын алды: дiни сенiм мен 

?асиеттi орындар?а зиярат етуге еркiндiк берiлдi. 

Алматыда, 

Павлодарда,  Таразда, К?кшетауда, Шымкентте с?улеттiк ?семдi-

гiмен ерекшеленетiн м?сылман мешiттерi ж?нделдi ж?не жа?а-

дан салынды. 2005 жылы с?уiрде астана т?р?ындары араб елдерi 

к?мегiмен салын?ан Астанада?ы Орталы? мешiттi? ашылуыны? 

ку?сi болды. 

Алматы, Петропавл ?алаларында православие мен католик 

шiр кеулерi бой т?зеп, Алматыда жа?а синагога салынды. Дiнге 

сену  шiлер санасынан дiни сенiмi ?шiн мемлекет пен жазалаушы 

органдар алдында?ы ?ор?ыныш жойылды. ?за? жылдар?ы тыйым 

салудан кейiн дiнге сенушiлер ?асиеттi орындар?а  еркiн барып, ?а-

жылы? парызын ?тей алатын болды. Жыл сайын мы?да?ан м? сыл-

мандар дiни парызын ат?ару?а Мекке мен М?динеге аттанды. Дiни 

орталы?тар  жанынан арнаулы медреселер ашыла бастады, мы? да?ан 

23–8191



354

жас ?аза?станды?тар iрi теологиялы? орталы?тарда о?у?а м?мкiндiк 

алды. ?асиеттi ??ран ?аза?, орыс тiлдерiнде басылып шы?ты.

?аза?станда?ы экономикалы? iлгерiлеу мен саяси т?ра?тылы? 

?леуметтiк-м?дени салада реформаларды тиiмдi ж?ргiзуге ке?iнен 

жол ашты. 1998–2000 жылдар?а арнал?ан мемлекеттiк м?дениеттi 

?олдау ба?дарламасы жасалып, елiмiздi? м?дениетi мен ?нерi 

мем лекеттiк ?олдау?а ие болды. 2000 жыл ?аза?станда М?дениет 

жылы болып жарияланды. ?аза?стан Республикасыны? Прези-



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   71   72   73   74   75   76   77   78   ...   89




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет