Байпақов К. М., Таймағамбетов Ж.Қ

ауыл шаруашылығының дамуына кері әсерін тигізді. Дегенмен Қазақстанның 

оңтҥстігінде  шаруашылық  біртіндеп  дами  бастайды.  ХІІІ  ғасыр  ортасы  мен 

ХV ғасырда Сығанақта, Сырдарияның  сол жағалауында, Отырар тӛңірегінде 

суландыру  жҥйелері  қалпына  келтіріледі.  ХІІІ  ғасыр  соңы  –  ХVІ  ғасырда 

Арыстан  тартылған  магистраль  каналдар  арасында  Отырар-Қҧйрықтӛбе-

Алтынтӛбе-Кҥйікмардан қалашықтарының  арасында тӛртбҧрышты егіншілік 

алқабы қалыптасады. 

      Тҥркістан,  Сауран,  Аркӛк,  Аққорған,  Созақ  қалаларының  жанындағы 

табиғи аймақтарда да адамдар ӛмір сҥре бастайды. 

    Жетісуда бҧдан ӛзгеше жағдай қалыптасады. ХІІІ ғасыр ортасына қарай Іле 

алқабында  егіншілік  мәдениеті  кҥйрегендігін  археологиялық  материалдар 

мен  сол  замандарда  ӛмір  сҥрген  авторлар  да  айғақтап  отыр.  Қоныстардың  

қиратылуы,  егін  егетін  жерлерді  жайылымға  айналдыру  саясаты  ХІІІ  ғасыр 

соңына  қарай  Іле  алқабында  –  оны  кӛшпелі  мал  шаруашлығы  ауданына 

айналдыруға алып келді. 

     Осындай жайт Оңтҥстік-Батыс Жетісудан да байқалады. Ӛзара қырқыстар, 

билік ҥшін кҥрес, ауылдық қоныстар мен қалалардың қиратылуы ХІІІ ғасыр 

ортасына  қарай  егіншілік  мәдениеттің  (соны  ішінде  Талас  алқабында) 

біршама қҧлдырауына, кҥйреуіне алып келді. 

     Ал,  Жетісуда    сақталған  егіншілік  мәдениет  ошақтарының  кҥйреуіне 

Темір жорықтары тҥпкілікті соққы берген болатын.