М. К. Ахметова Мәтін лингвистикасы


Логикалык екпін түскен сөздер  (үзын бойлы, шощиа сақалды, балуан денелі)



Pdf көрінісі
бет95/133
Дата15.11.2023
өлшемі4,98 Mb.
#123413
1   ...   91   92   93   94   95   96   97   98   ...   133
Байланысты:
мәтін лингвистикасы

Логикалык
екпін түскен сөздер 
(үзын бойлы, шощиа сақалды, балуан денелі)
кейіпкерлердің түрін (физиологиялық, биологиялық), бет-аппетін, сын- 
сымбатын айқын сипаттап, оқырман қиялында сұлу не 
көріксіз, 
жас 
алде карт т.с.с. адамның сан түрлі бейнелерін сомдайды. Бүл ретге 
сындық-сапалық ремалардьщ орны ерекше. Негізінен олар: сын
106


есімдер, сан есім дер, үстеулер, есімшелер, с а іш ш к мәнде 
жұмсалатын зат есімдер т.б. Суреттеу мэтіндершдегі етістіктер 
(статикалык суреттеуде) әр түрлі мағынаны білдірсе де, од объектіні 
қабылдаған кезде бакылаушы назарындағы хабар ретінде ғана 
қолдаяылады, элде болмаса суретті қабыддаушы, 
я
автордың өзін, не 
субъектіні көрсетеді. Соңғы мысалдардағы 
болатын, еді, болыпты
т.с.с. етістіктер ойға өзек болмай, сапа мен иесінің уақыттық 
арақатынасын суретті қабылдаушы арқылы жеткізіп тұр.
Субъекті өзін қоршаған дүниені, түрлі болып жатқан жағдайларды 
ерекше сезіммен, көңіл-күймен өзінше қабылдайды. Өтіп жаткан 
оқиғаларды өзінің көзқарасымен, ішкі жан дүниесімен сезінеді. 
Мұндай суреттеу мәтіндерінде импрессивті (әсерлі) рема басым 
қолданылады. 
Ремалық басымдылыққа ие болатын негізгі сөздер 
ішінде 
сапалық-қатыстык 
сын есімдер, үстеулер, көңіл-күй, хал-жай 
мағынасында жұмсалатын экспрессивті-эмоционалды сөздер тобы 
бар. 
Мысалы: 
Көлецквлі биік тогайдың іші рақот... Сүлу... Жас
погайдың салцыны жайлы тыныштыгымен денені мае қылып
сенделткендеи... Тагы бір сәгмпе Қиригөз жүрегінің қайгысын
вйт қандай б о л ы п , ү за қ м үң м ен ы ргалы п, ш үбатылып
ъамылжиды. Ғлсізде жалгыз өзі жүз толгвнып жырлаган бүлбүл.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   91   92   93   94   95   96   97   98   ...   133




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет