Оқулық жалпы орта білім беру деңгейінің жаңартылған мазмұндағы
жүктеу/скачать 5,54 Mb. Pdf көрінісі
|
810-002-002к-19 КазЛитра 10 каз УЧЕБНИК ЕМН
- Бұл бет үшін навигация:
- Шығарматақырыбыменидеясы
| ба ян дау да, су рет теу де бар. Ба ян дау шын дық ты ха бар лап,
ау ызекі ай тып қа на тын са, су рет теу құ бы лыс ты көз ге елес те те ді, сөз ден өр нек тө ге ді. Ай дап сал дым жыл қым ды тепсең жер ге, Сен дей адам та был мас ек сем жер ге. АР МА Н - ПВ ба сп ас ы 122 Екін ді мен ақ шам ның ара сын да Асық қан нан ти мей ді өк шем жер ге. («Же еше») Екін ді мен ақ шам ның ара сы бұл өлең де жай ха бар ға на, ауызекі ай ты лып, ба ян да лып отыр, көз ге елес тей тін кө рі ніс емес. Ал су рет теу де: Ақ сәу ле сі көк ша ты рын өр нек теп, Күн ең кей ді. Ал тын арай сән ді еп теп. Сай-са ла да бұғып жат қан кө лең ке Дөң ба сы на ба ра жа тыр ең бек теп. (.Жмалиев) Мұн да екін ді мен ақ шам ның ара сын да ғы та би ғат құр ба ян дал май, сөз өр не гін тө ге кес те леп, құ былта, құл пыр та су рет теп отыр. (З.аб до лов) Шығарматақырыбыменидеясы Шы ғар ма ның та қы ры бын оның идеясы нан бө ліп қа рау ға бол май ды. Жа зу- шы ның шын дық болмыс тан таң дап, тол ғап алып, өзі нің көр кем шы ғар ма сы на не гіз, ар қау ет кен өмір құ бы лыс та ры ның түй іні – та ы рып. Жа зу шы шы ғар ма шы лық үр діс тің ал ғаш қы ке зе ңін де өмір дің әр алу ан құ бы лыс та рын зерт тей ді, тек се ре ді. Әри не, бұл құ бы лыс тар дың ішін де ірі сі де, ұса ғы да, ма ңыз дысы да, ма ңызсы зы да, күр де лі сі де, кез дейсо ғы да – бә рі де бар. Осы ның бә рі – бо ла шақ шы ғар ма ның ма те риалы. Бі рақ жа зу шы ны өмір де бо ла тын кез кел ген құ бы лыс жап пай қы зық ты ра бер мей ді. Ол өз мақ- са тына ке рек құ бы лыс қа ға на қы зы ға ды. Бо ла шақ көр кем шы ғар ма ға негіз бо ла тыны – су рет кер қы зық қан құ бы лыс. Мы са лы, М.Әуе зов тің «Көк се рек» әң гі ме сі нің та қы ры бын таң дап алуы ның бір се бе бін жа зу шы ның жұ байы Валентина Әуе зова бы лай деп ес ке ала ды: «Бір де мен қа быр ға күнтіз бе сін (1929 жыл дың) са тып ал дым. Сол күнтіз бе Мұх тар дың жа зу үс те лі нің тұ сын да ілу лі тұ ра тын еді. Сон да бел гі лі су рет ші нің сал ған су ре ті бар бо ла тын – қыс қы түн, қар жа мыл ған ме ңі реу да ла, со нау алыс та көз ұшын да қар бас қан кіш кен тай де ревняның от та ры кө рі не ді. Ең ал дың ғы қатар да түнде жорт қан қас қыр тұр. Мі не, сол су рет Мұх тар Әуе зов тің сонау жас ба ла ке зін де кә нігі аң шы лар дан ес ті ген әң гі ме ле рін есі не тү сір ген бо лу ке рек, осылайша күн сай ын көз ал ды нан осы су рет те гі кө рі ніс кет пе ген Мұх тар өзі нің «Көк се рек» әң гі ме сін жаз ған бола тын». Бұл – жа зу шы ның таң да ған та қы ры бы. Қан дай шы ғар ма бол сын, бел гі лі пі кір ді – идеяны үн дей ді. Идеясыз көр- кем шы ғар ма бол май ды. Та қы рып, оқи ға жә не оның құ ры лы сы, шы ғар ма ға қа тысушы лар дың ара ла рын да ғы тар тыс, олар ды су рет теу әдіс те рі жа зу шы ның сол шы ғар ма да ғы ай тай ын де ген идеясы на ба ғы на ды. Та қы рып жа зу шы су рет теп отыр ған өмір құ бы лы сы бол са, идея – жа зу шы ның сол өзі су рет теп отыр ған өмір құ бы лы сы ту ра лы айт қы сы кел ген ойы, сол өмір құ бы лы сы на бер ген ба ға сы. жүктеу/скачать 5,54 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|