Оқулық Алматы, 020 ӘӨЖ 811 кбк 81. Е 79



Pdf көрінісі
бет100/110
Дата15.11.2023
өлшемі5,96 Mb.
#124104
түріОқулық
1   ...   96   97   98   99   100   101   102   103   ...   110
Байланысты:
Есеналиева Ж. САЛЫСТЫРМАЛЫ ТЫЛ БЫЛЫМЫ 2021 от 7 апреля

Синтетикалық тiлдер
- Грамматикалық мағына лары 
Синтетизм құралдары, яғни Аффикстену, Ішкi флексия, Eкпiн, 
Супплетивизм, Редупликация арқы лы бiлдiрiлетiн тiлдер. С. т, 
көне Yндi-европа тiлдерi, Санскрит, Ла тын, Көне славян, Литва, 
Heмic, Орыс және т. б. тiлдер жатады. Ана литизм және синтетизм 
құралдары ның ара қатысы орыс тiлiнде синте тикалық, тiлден 
аралас тiлге, анали тика-синтетикалық, тiлге өту кезеңiн басынан 
кешiргендей өзгеруi мүмкiн (В. В. Виноградов). Бұл өзгермей-
тін зат есiмдер, түрленбейтiн сын есiмдер, eкi тұрпатты (вид) 
eтicтiк тердiң санының ұлғаюы, контекст функциясының кеңеюi, 
сездердiң орын тәртiбi рөлiнiн, күшеюi және т. б. «флективтi емес 
морфология» құралдарынан көрiнедi. 
Субстрат -
белгiлi бiр Тiлдiң iшкi даму заңдарынан 
туындамайтын және ертеректе сол лингвистикалық географиялық 
аумақта таралған тiлден туындайтын Тiл жүйесi ерек шелiктерiнiң 
жиынтығы. С. кең ауқымдағылықты халықтың Қос тілділік
сатысы арқылы көшіп келгендердің тілдік Ассимиляцияға 
ұшырауын көздейді. С. құбылыстары тілдің Фонетикадан бастап 
Грамматикаға дейінгі кез-келген деңгейінде сондай-ақ, тілге тән 


– 
178 

Салғастырмалы тіл білімі
емес категориялардың ертеректе енуі түрінде көрінеді. Мыс., фр.т. 
20 еселік гал тілінде тән элементтердің болуы, мәселен, «80», яғни 
4х20. Кейде әдеби тілдегі диалектілік С. туралы да айтады.
Суперстрат
– жергiлiктi тұрғындардың тіліндегі жаулап 
алушылар тілінің ізі, С. термині 1932 ж. Римде өткен роман 
тілдері мамандарының когресінде тұңғыш В. Вартбург тарапынан 
қолданылды. С. ұғымы Субстрат түсінігімен қатысты.
Супплетивизм 
- Грамматикалық мағы наны бiлдiру 
тәсiлдерiнiң бiрi. әр түрлi Тубiрлер мен негiзгi Сөздер лексикалық 
мағынала рын сақтай отырып, бiр грамма тикалық Парадигмада 
көрiнедi. Бұл жағдайда сөз ерекшелiгi граммати калық 
мағыналарды айыру ушiн қызмет етедi. Мыс., ор.т. ловить поймать, 
садиться - сесть, пло хой - хуже, я - мне. С. барлық тiлдерге тән 
емес. С. көбiнесе Үндi европа тiлдерiнде (Сын eciм мен үс теудiң, 
Шырай және жiктеу Есiмдiгi формасында) Тiлдер туыстастығы 
белгiлерiнiң бiрi болып саналады. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   96   97   98   99   100   101   102   103   ...   110




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет