8
1.3. Оқыту психологиясы.
Білім беру процесіндегі оқыту. Оқыту мен дамыту. Оқытудың психологиялық
теориялары. Білім беру технологиялары. Оқыту процесінде танымдық іс-әрекеттердің дамуы.
Лекция түрі:
Визуалды дәріс
Әдістері:
Оқу-танымдық міндеттерді шешу әдістері, Миға шабуыл
техникасы
Ерте және ортағасыр ойшылдары «оқыту», «оқыту процесін»
сабақ беру
деп түсіндірді.
ХХ ғ. басында оқыту ұғымы 2 компоненттен тұрды, олар
сабақ беру
немесе
оқыту
(преподавание) және
оқу
(учение). Ондағы
оқыту
– оқу материалын қабылдау үшін
ұйымдастырылған мұғалімнің іс-әрекеті, ал оқу – оқушылардың білімді қабылдаудағы іс-
әрекеттері.
Біраз кешірек
оқыту
(обучение) ұғымы танымдық әрекетті қалыптастырудағы
оқытушының басқару әрекеті және оқытушы мен оқушының арасындағы бірлескен
әрекет деп те қарастырылды.
Оқыту, оқу түсініктерін анықтаудың көп жақтылығы:
«
Оқу
– әр түрлі тапсырмаларды шешу арқылы білім мен икемділікті меңгеру»
(
Я.А.Коменский
).
«
Оқу
– білім, икемділік пен даму және жалпы танымдық процестерді жетілдіру»
(
И.Гербарт
).
«
Оқу
– белгілі бір пәндер бойынша білім, икемділік пен дағдыларды меңгеру»
(
А.Дистервег
).
«
Оқу
– педагогикалық процестің ішкі жағы болып табылатын оқушының ішкі әрекетінің
белсенді процесі» (
П.Ф.Каптерев
).
«
Оқу
– сыртқы қимылдардың қажетті қатысуымен сезімді және ойлы мазмұнның
элементтерінен жаңадан пайда болған қасиеттер құрудың белсенді процесі» (
В.Лай
).
«
Оқу
– үш негіздеме бойынша тәжірибе жинақтаудың түрлері: біртіндеу – секіріс; саналы
түрде ұғыну – аңғармаушылық; нақты көрінетін – сырт көзге көрінбейтін байланыстарды
ұғыну» (
Ж.Пиаже
).
«
Оқу
– мінез-құлықтың өзгеруі, «стимул-реакция» схемасы (
Дж.Уотсон
). және міндетті
түрде нығайтылуымен «стимул-жауап беруші реакция» схемасы бойынша (
Э.Торндайк,
Б.Скиннер, К.Холл
) өзгеретін стимулдарға сыртқы реакциялардың өзгеруі, «стимуларалық
ауыспалы (бейне, карта, жоспар) реакция» (
Э.Толмен
) формуласы бойынша проблемалық
жағдаяттарда жаңа жоспарлар, мінез-құлықтың когнитивтік картасын меңгеру».
«
Оқу
– мағынасын меңгеру, яғни кейбір тітіркендіргіштер арқылы (ең алдымен, сөйлеу
белгілерімен) объект-тітіркендіргіші жағдайындағы туатын реакцияларды туғызу
қабілеттілігін игеру, сонымен қатар инструменталдық реакцияларды меңгеру» (
Ч.Осгуд
).
«
Оқу
– тәжірибенің бұрынғы құрылымын қайтадан құрылымдау, онда екі фаза бар – білім
беру әрекетінің (алғашқы рет) жаңа формаларын құру және әрекеттің жаңадан пайда
болған формаларын қайтадан құру және есте сақтау» (
Достарыңызбен бөлісу: