Дағдыны сезіну – мақсатқа жету жолы туралы түсінік пен зейінді шоғырландыру
болғанымен әрекет өте баяу жүреді, қажет емес қозғалыс пен қателіктер байқалады.
Дағдыны автоматтандыру – зейін мен ерік біртіндеп төменгі концентрацияны
(шоғырлануды) қажет еткенмен, қозғалыс рационалды болмақ.
Дағдыны жоғары деңгейде автоматтандыру - әрекет рационалды нақты және сенімді
түрде орындалады, жаңа және күрделі дағдылардың алғы шарты пайда болады.
Дағдының жасалу деңгейі Н.А.Бернштейн бойынша І кезең –
дағдыны меңгеру І фаза – жетекші деңгейді анықтау;
ІІ фаза – қимылдың қозғалыстық құрамын анықтау, ол басқа адамның қимылын
бақылаумен талдау деңгейінде болуы мүмкін;
ІІІ фаза – «осы қимылдарды іштей өзіндік түйсіну» ретінде, сәйкес түзетулерді айқындау;
IV фаза – фондық түзетулердің төменгі деңгейлерге ауысуы, яғни автоматтандыру
процесі.
ІІ кезең –
дағдылардың тұрақтануы І фаза – түрлі деңгейлердің бір мезгілде жұмыс істеуі (синергетикалық);
ІІ фаза – стандарттау;
ІІІ фаза – тұрақтану, яғни түрлі кедергілерге төзімділіктің қамтама-сыз етілуі.
Оқу процесінде дағдының өнімділігіне әсер етуші себептер: Объективті -
жабдық (құрал-сайман, құрылысы);
-
жадбық жағдайы;
-
жұмыс жағдайы.
Субъективті – ол өз ішінде психикалық және физиологиялық деп екіге бөлінеді:
психикалық
-
өз күшіне сенімділік;
-
көңіл-күй;
-
дағдының динамикасы;
-
іс-әрекетке қатынас.
физиологиялық
-
қажу;
-
денсаулық жағдайы.
Дағды қалыптасуына ықпал етуші факторлар:
Жаттығуды уақыт бойынша дұрыс бөлу. Жаттығу кезінде дағдының өріс алуы
графикалық сызықтармен өлшенеді.
Үйретушінің әрекетті орындаудың негізгі жоспарын, принципін түсінуі;
Орындалған әрекеттің нәтижесін білу;
Бұрын игерілген білімдер мен қалыптасқан дағдыларды үйренудің қазіргі сәтіне әсер етуі.
Оқушының үйреншікті дағдысы екінші нәрсені меңгеруге жәрдемін тигізетін болса, онда
мұны дағдының
тасымалдығы деп атайды. Сонымен қатар бір дағды екінші дағды-ның
қалыптасуына жәрдемін тигізудің орнына кейде кедергі жа-сайтыны да белгілі. Мұны
дағдының
интерференциясы деп атайды.
Қайта өндірушілік пен сенімділіктің ұтымды ара қатысы.