Қыс өтіп, күлімдеп көктем, жарқырап жаз келгенде, шұрқырап жатқан қалың жылқы

119 
1400 нұсқа 
...Қайран, Тарбағатай! Сен тау болып жаралғалы, құтты қоныс қойнауың мал мен жанға талай 
толып, талай солды ғой. Не ықылым оқиғалар өтпеді сенің сонау адыр-қырқа, белдерІңде?! 
Сен екеуміз білетін сыр қанша, жыр қанша?! Қазақ даласының кара шаңырағы Қаратаудан 
кейін тарих көшін басынан көп асырған шежіре тау — сен-ақ шығарсың, Тарбағатай! Бір 
халықтың екі түрлі тағдырын кос бүйіріңе теңдеп алып, сол орныңда тапжылмай жатыр 
екенсің-ау, жарықтығым. Бақыт пен сордың арасын осылайша қақ бөліп, туған елдің 
шығыстағы бір камалындай, осы қалпында мәңгі мызғымай тұра бер, қайран алтын босағам! 
1.
 
Қандай сипаттама Қаратауға 
қатысты айтылған? 
A.
Қазақтың қара шаңырағы 
B.
Кұтты қоныс қойнауы 
C.
Туған елдің шығыстағы қамалы 
D.
Бір халықтың екі түрлі тағдыры бар 
E.
Қайран алтын босаға 
2.
 
Автор Тарбағатай тауын 
қалай қабылдайды? 
A.
Табиғаттың ерекше сыйы ретінде. 
B.
Жастық шағының куәсі ретінде. 
C.
Маңғаздықтың, асқақтықтың символы 
ретінде. 
D.
Балалық шағының куәсі ретінде. 
E.
Тарихи кезеңдер куәсі ретінде. 
Күн ыстық, көптен жаңбыр жаумай тұр. Орман ішінде саңырауқұлақтар болар-ау деген оймен, 
себет ала шыққанмын. Аралап келемін, ештеңе кезіге қоймады. Қалың ну арасынан бір 
алаңқай көрінді. Соған таяндым. Мұндай жерден ылғи да бір құбылыстар үшыратуға болады. 
Бүгін солардың бірінің үстінен түстім. Сондағы құмырсқа илеуіне бір қара қарға аунап жатыр. 
Бұл не? Әлде жараланып, илеуге жығылған соң, құмырсқалар талап жатыр ма? Байқаймын, 
олай емес. Қарға біресе бір жамбасына, біресе екінші жамбасына аунап түседі де, күнге 
аунаған тауықтай рахаттанып сілкініп-сілкініп қояды. Құмырсқа жабыла таласа да, соған 
шыдап баққан тәрізді. 
Қара қарға онымен коймай, құмырсқаларды тұмсығымен іліп алып, қанатының астына 
тығады. Қарға бірнеше минут осылайша құмырсқа илеуінде жатты да, бір бұтаққа барып 
қонды. Содан соң шаңды бұрқырата әбден сілкініп алды да, қауырсындарын тарақтап болып 
ұшып кетті. 
Қара қарға сияқты басқа кұстар да өз денесіне қан сорғыш насекомдарды құрту үшін 
құмырсқа илеуін осылайша емхана ретінде пайдаланады. Ал құмырсқа илеуіндегі қышқыл 
қансорғыш насекомдарды жойып жібереді. 

жүктеу/скачать 4,57 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: