271
Iлияс Есенберлин. «Алмас Қылыш» (Көшпендiлер – 1)
© «I. Есенберлин атындағы қор», 2004
Әдеби KZ
— Көке, мені жай шақырттыңыз ба? — деді Қасым әкесінің ойын бөліп.
— Жай емес, Қасым жігіт, — Жәнібек қолындағы кесесін жерге қойды, — үйді
дауыл кезінде емес, бұрын тігеді, ақылдасатын жай бар...
— Дұрыс айтасың, көке. Кигіз жамылған су болмас, ақылдасқан жөн...
— Өзің де байқап жүрген шығарсың, бір қияпат айқас таяп келеді. Бұны қазір
қайта күшейе түскен Көк Орда, Моғолстан дайындығынан аңғаруға болады. Бүгінгі
күні біз де осал емеспіз. Осының бәрі арамыздағы көптен бері келе жатқан
жанжалдың үлкен жанжалсыз бітпейтінін көрсетеді.
—
Дұрыс айтасыз, хан ием. Күз келері көктемнен мәлім, Көк Ордадан іргеңді
бөлек салғаннан-ақ, түбі бір ұлы айқастың болары хақ ғой.
— Бірақ бұл айқас тек Көк Орда жағынан ғана көрініп тұрған жоқ тәрізді.
Батысың да, шығысың да қауіпті. Батысыңнан сенің
жеріңе көзін тіккен Қазан,
Астрахань, Қырым, Ноғайлы хандары бар. Олардың ар жағында, алыстан тулап
жатқан дариядан — Түрік пен Стамбул сүлесі көрінеді. Екі жағың да жетісіп түрған
жоқ. Бірі болмаса бірі бас салатыны аян. Ал, ондай халге жетпес үшін,
біз өзіміз
ерте қимылдауымыз керек.
— Дұрыс айтасыз, хан ием. Кім садақты алдымен тартса,
сол жауын бұрын
жаралайды.
— Міне осы жай еді менің сенімен ақылдасайын дегенім, Қасым сұлтан. Не
айтасың?
Қасым көп ойланған жоқ.
— Ақылмен арыстанды да ұстауға болады, — деді ол. —
Ақылға салған іс
қашанда жеңісті келеді. Дұрыс істегенсің, көке, жалғыз менімен ғана емес,
Бұрындықпен де, Қамбармен де ақылдасқан жөн...
— Олардың да кезегі келер, өзің не шертесің?
— Менің дерім бір-ақ ой. Жатсам-тұрсам көз алдымнан Әбілқайырдың сұрғылт
жүзі кетпейді. Ол текке жатпаса керек.
272
Iлияс Есенберлин. «Алмас Қылыш» (Көшпендiлер – 1)
© «I. Есенберлин атындағы қор», 2004
Достарыңызбен бөлісу: