жоғалатын болса, сол ерекшеліктер жоғалатын қүбылыстың болмы-
сымен барабар нәрсе. Нақты бар болмыстың сапа белгілі бір жағы.
Ол болмыстың барлық жағы. Оның үстіне ол белгілі бір барлық. Бірақ
нақгы бар болмыстың екінші жағы - ештеңе. Сапада оның ештеңемен
байланысы сырттай берілмеген. Оның ештеңесі өз ішінде, дәлірек
айтсақ оның озі.
Сапаның озі әрі болмыс, әрі ештеңе. Сапаның әрі
барлық, әрі жоқгық болатыны - онда өзінің озгеше айқындығын шексіз
орнықгырумен қатар оның шектілігінің де көрінісі бар. Ондағы бар
лы к жалпы барлық емес, белгілі бір барлық. Онда орнықтырумен
бірге сол айқындығын терістеу де бар. Ол ішкі шегі бар айқындық.
Ол өзінің озгеше айқындығын орнықтыратын барлық. Оның өз ерек-
шелігін бекітуінде өзгелердің бәрін терістеу де бар.
Бір нәрсеге анықгама беру, - дейді Спиноза, - соны растау түрінде
берілген терістеу. Бүл қорытынды да қандай да болмасын барлықтың
оз астарында өзі өзінің жоқтығы екенін көрсетіп түр,
себебі ол ерек-
шелігінде өзіне өзі шек қояды.
Сапа әрбір озгеше қүбылыстың басқа барлық нәрселерден өзінің
ішкі шекарасы, ягни ол оның кеңістіктегі немесе уақыт жагынан ше-
карасы емес. Сондыктан сапада барлық пен жоқтық тікелей ажыра-
маган бірлікте, ол озіне озі тікелей түйықталган. Жалпы абстракты
лы к болмыстан, айқындалмаган барлықтан сапаның өзгешелігі ол
өзінің айрықталган іштей екі түрлі қырының анық корінгендігі, бар
лык пен жоқтық оның бір өзінің екі түрлі келбеті,
ягни олар бөлек-
тенбеген, бір-біріне сырттай қатынаста емес.
Осындай іштей айырмашылыгы ашылган, бірақ әлі болектенбе-
ген, өзіне өзі іштей қатынасқа келген сапа, ол -
Достарыңызбен бөлісу: