Абжанова сокращенная indd



Pdf көрінісі
бет59/151
Дата27.11.2023
өлшемі5,39 Mb.
#130239
түріОқулық
1   ...   55   56   57   58   59   60   61   62   ...   151
 
 

керлерді осы тамақпен қамтамасыз етуге – кәсіпорындардың бас-
шылары, ал тамақтың дұрыс дайындалуы мен ас мәзірінің дұрыс 
жасалуына – қоғамдық тамақтану кәсіпорындарының басшылары 
жауапты.
емдік-профилактикалық тамақтанудан басқа, улы заттармен жұмыс 
істейтін жұмысшыларға күнделікті сүт беру де қарастырылған.
емдік-профилактикалық тамақтану ас үлесін жасау тамақтың 
әртүрлі өосылыстарының, химиялық қосылыстардың әрекет етуі 
кезінде уытсыздандыру әсер ете немесе физикалық факторлардың 
зиянды әсерін әлсірете алады. зиянды заттар бұл ретте олардың әрекет 
ету механизмі бойынша жіктеледі. ас үлестерінің профилактикалық 
бағыттылығы үйлесімді тамақтану тұжырымдамасының негізгі 
қағидаларын сақтаусыз қаматамасыз етіле алмайды, сондықтан 
кез келген ас үлесі өзінің энергетикалық құндылығы және жалпы 
химиялық құрамы жағынан жалпы тәуліктік тамақтанумен халықтың 
белгілі бір нақты кәсіби тобының қуат пен тамақтың жекелеген 
қосылыстарына деген қажеттіліктерін қанағаттандыруы қажет.
9-кесте
епт ас үлестері үшін тәуліктік тұтынуға арналған 
өнімдер ассортименті
Өнімдер, г
епт ас үлестері
№ 1 № 2
№ 2а
№ 3 № 4 № 4б № 5
1
2
3
4
5
6
7
8
бидай наны 
-
100
100
100
100
75
100
Қара бидай наны 
100
100
100
100
100
75
100
бидай ұны
10
15
6
15
15
16
3
картоптан жасалған ұн 
1
-
-
-
-
-
-
жарма, макарондар
25
40
15/0
35
15
10/8
20
бұршақ тұқымдастар
10
-
-
-
-
-
-
Қант 
17
35
5
35
45
15
40
ет 
70
150
81
100
100
74
100
Құс 
-
-
-
-
-
37
-
балық 
20
25
-
25
50
40
35
бауыр, жүрек
30/0 25/0
40
20
-
20
25
жұмыртқа 
3/4
1/4
-
1/3
1/4
1/4
1


127
9-кестенің жалғасы
1
2
3
4
5
6
7
8
айран 
200
200
156
200
200
-
200
сүт 
70
-
-
-
-
142
-
сүзбе 
40
-
71
80
110
40
35
ірімшік 
10
25
-
-
-
-
-
көкөністер 
-
-
274
160
25
270
100
мал сарымайы
20
15
13
10
15
18
17
Қаймақ 
10
-
32
7
20
28
10
мал майы
-
-
-
-
-
-
-
Өсімдік майы 
7
13
20
5
10
13
15
картоп
160
100
120
100
150
170
125
Қырыққабат 
150
150
-
-
-
-
-
сәбіз 
90
-
-
-
-
-
-
жасыл бұршақ 
-
10
-
-
-
-
-
томат-пюре
7
2
-
5
3
8
3
жаңа піскен жемістер 
130
-
73
100
-
10
-
Шырындар 
-
-
-
-
-
60
-
мүкжидек 
5
-
-
-
-
-
-
лимон 
-
-
-
-
-
2
-
кептірілген жемістер 
(қара өрік, қақ өрік, 
мейіз)
-
-
7
-
-
-
-
кепкен нан
5
-
-
-
-
-
-
тұз 
5
5
4
5
5
5
5
Шай 
0,4
0,5
-
0,5
0,5
0,1
0,5
минералды су 
(«нарзан» типті)
-
-
100-150
-
-
-
-
емдік-профилактикалық тамақтанудың ас үлестерінің энерге-
тикалық құндылығы тәуліктік қажеттіліктен шамамен 45% -ын 
құрауға тиіс. емдік-профилактикалық тамақтанудың ас үлестерінде 
орташа ақуыздар салмағы – 60 г, майлар – 50 г, көмірсулар – 160 г, ал 
энергетикалық құндылығы – 5,86 мДж (1400 ккал). 


128
 
 

тегін таңғы ас алатын адамдарға дәрумендер таңғы аспен бірге 
беріледі, ал тек дәрумен алатындарға оларды асханаларда беруді 
ұйымдастыру қажет. бұл ретте келесі ережелер сақталуға тиіс:
1. с, B1 және РР дәрумендерін кристалл түрде қолданылады, себебі 
драже мен таблеткаларды пайдалану олардың құнын арттырып, 
оларды жұмысшылардың тұтынуын бақылауды қиындатады. 
2. Дәрумендерді ыстық тамаққа қосатын сулы ерітіндіде берген 
жөн. Дәрумендер ерітіндісі шай қасығымен (4 мл) күнделікті 
дәрумендердің бірінің немесе барлығын қоса алғандағы қажетті 
мөлшері алынатындай дайындалады. 
3. Дәрумендер порциясын дайындау асханада дәрігер немесе 
медбикенің бақылауымен жүргізілуге тиіс. белгілі бір мөлшерде 
дәрумендері бар ұнтақтар ыстық суда тек қажет болғанда ғана 
ерітіледі, себебі мұндай ерітіндіні бірнеше сағат сақтау кезінде с 
дәрумені бұзылады
4. егер емдік-профилактикалық тамақтану ыстық таңғы астар 
түрінде ұсынылса, онда дәрумен ерітіндісі шай немесе ко-
феге қосылып беріледі. ал тек дәрумендер ғана берілетін 
жағдайларда, олардың ерітіндісі (1 шай қасығы) сорпалар неме-
се тәтті тағамдарға қосылады. а дәрумені майда ерітіледі, ал ол 
адам басына 2 мг (немесе 6600 ме) есебінен ыстық тағамдардың 
гарнирлерінің бетіне құйылды. Цехтарда асханалары жоқ, бірақ 
жалпы зауыттық асханасы бар зауыттарда а дәрумені ыстық 
цехтарда жұмыс істеушілердің саны бойынша жеке өлшенген 
май мөлшері немесе гарнирде ерітіледі. жекелеген жағдайларда 
дәрумендерді таблеткалар мен дражелер түрінде беруге рұқсат 
етіледі. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   55   56   57   58   59   60   61   62   ...   151




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет