А. Соловьева, Б. Ибраимова



Pdf көрінісі
бет116/259
Дата28.11.2023
өлшемі5,1 Mb.
#130767
түріКнига
1   ...   112   113   114   115   116   117   118   119   ...   259
133
қолданылуы:
1. Тірек-қимыл жүйесі мен олардың қызметі арасында қандай байла-
ныс бар екенін анықтаңдар. Олардың қозғалмалы және қозғалмайтын 
бөліктері қалай аталады? 
2. Денеміздің қандай жұп жалпақ бөліктері бірігіп кеткен үш сүйектен 
тұрады? 
Талдау:
1. Қаңқа бөлімдері бойынша сүйек түрлерін сызба түрінде бейнелеңдер. 
2. 68-суретті қарап, қабырғалардың омыртқа жотасы және төспен қалай 
байланысқанын түсіндіріңдер. 
3. Қаңқа қызметін талдаңдар. Жалпақ сүйектердің басты қыз меті 
қандай? 
Синтез:
1. Қаңқаның қандай бөлімінде 12 жұп жалпақ сүйек орна ласқанын 
көрсетіңдер. Осы бөлімнің тағы қандай сүйек терін білесіңдер? 
2. Қандай сүйектерде қоректік заттар қоры бар екеніне және неше жаста 
болатынына мысалдар келтіріңдер. 
Бағалау:
1. Ағзаға кальций мен фосфор не үшін керек екені туралы пікірлеріңді 
айтыңдар. Олар қайда болады? 
Пікірталас: 
Адам қаңқасының бөлімдерінде басқа сүйек түрлері орналасуы мүмкін 
бе?
§32. Сүйектің макро және микроскопиялық 
құрылысы. Сүйектің химиялық құрамы 
Сүйектердің химиялық құрамын, макро-және микроскопиялық
құрылысын зерттеу
Сүйек ұлпасының құрамына қандай қо сылыстар және не үшін кіретінін 
айтыңдар. Оссеин дегеніміз не? 
Сүйектердің макроскопиялық құрылысы. 
Сүйек дәнекер ұлпасының 
бір түрі болып табылатын 
сүйек­ ұлпасынан
түзілген. Сүйектердің 
көпшілігі сыртқы тығыз және ішкі кемікті заттан тұрады. Ол денеде 
жалпақ және түтік тәрізді сүйектің басында болады (70-сурет). Кемікті 
зат сүйек механикалық жүктемеге ұшырайтын бағытқа сәйкес доға 
тәрізді орналасқан
­табақшалардан­
тұрады. 
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года

217


134
Сүйек сыртынан онымен тұтасып өскен, созылғыш ұлпа 
сүйекқаппен
жабылған (буын беті нен басқа). Сүйекқапта қан тамырлар мен жүйке 
ұштары – рецепторлар орналасқан. Олар сүйектің тірі жасушаларын 
қоректенді ру, оттек жеткізу және зиянды заттарды шығарып тастау 
үшін керек. Сүйек сүйекқап жасушаларының ішкі қабатының бөлінуі 
есе бінен өседі. Түтік тәрізді сүйектерде бұл жуандап өсуін, ал жалпақ 
сүйектерде барлық бағытта өсуін қамтамасыз етеді. Сонымен қатар сүйек 
зақымданған кезде (сынғанда, жарылғанда) қалпына келу үшін сүйекқап-
тың маңызы зор. 
Сүйектің ұзынына өсуіне түтік тәрізді сүйек басының бетінде бола-
тын 
шеміршек­ұлпасы
әсер етеді. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   112   113   114   115   116   117   118   119   ...   259




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет