7 .4 .1^оршаган орта факторларыныц организмнщ реактивт!л!пне эсер! 7.4.1. Инфекциялыц процесс пайда болуы жэне дамуындагы макроорганизм реактивтггнгшщ рол1 Инфекциялык процест!ц спецификалыгы микробпен байланысты болса оныц агымы жэне кер!н!с
турлер! макроорганизмн!ц ж агдайымен байланысты. Инфекция козды ргыш тарымен куресу уипн
макроорганизм патогенд! жэне шартты-патогенд! микробтардыц ену!не жэне кебею!не де олар ещцретш
патогендш!к факторларыныц эсер!не де кедерп жасайтын тукымкуалаушы генетикалык (турлж) жэне
жеке баста журе пайда болатын механизмдерд!ц барлык комплекс!н жумылдырады. Инфекциялык
процест!ц пайда болуына, барысына жэне аякталуына эсер етет!н макроорганизмнщ н е п зп касиеттер!не
резистентт!л!к жэне кабылдаушылык жатады.
Резистенттшк (лат. гез!81еп1!а - карсы туру, карсы эсер ету) - ол эр турл! закымдаушы факторлардыц
эсер !н е организм н!ц тез!м д!л!г!.
Инфекцияльщ цабылдаушылыц н ем есе кабы лд агы ш ты к - ол
макроорганизмнщ микробтардыц енуше инфекциялык процестщ эр килы турде дамуымен реакция беру
кабылетгш п.
Резистентт!л!кт!ц де, кабылдаушыльщтыц да ек! тур! бар: турлж жэне индивидуальдык (жеке
даралык).
Турлж кабылдаушылык осы турге жататын барлык дараларга тэн. Эр турл! микробтарга байланысты
ол генетикалык белг!ленген жэне едэу!р шамамен жасушалар мен тш дердщ химиялык курамыныц
ерекшел!г!мен, рецепторлардыц болуымен т.б. аныкталады.Микроб макроорганизмн!ц ¡шю ортасына тускен
кунн!ц ез!нде,инфекциялык процесс барлык уакытта дами бермейд!, ейткен! оныц кабылдаушылык
жагдайы, патогенд!к эсерд!ц керш ю беру мумк!нд!г!н аныктайтын нег!зг! факторлардыц б!р! болып
табы лады . Э рб!р ж ануарларды ц м икробты ц б!р тур!не сез!м талды гы б!рдей ем ес. М ы салы , су
егеукуйрыктары, кояндар, уйтыш кандары жэне аламандар туляремия коздыргышына сез!мталдыгы жэне
оны кабылдаушылыгы ете жогары. Олар осы микробтыц минимальды дозасынан ауруга шалдыгады жэне
елед!. Оларга Караганда мысыктар, тулк!лер жэне сасык кузендер бул микроорганизмд! кабылдаушылыгы
ете темен жэне оган ¡с жузш де сез!мталдыгы жок, ейткен! коздыргыштыц мол мелшер!мен жуктырган
кезде де оларда ауру жещл турде етед! жэне жылдам жазылып кетед!. Аусыл вирусына
кара мал ете
сез!мтал, ал адамдар сирек ж агдайда ауырады.
162 о ц у л ъ щ Б елгЫ б!р коздыргыштарды кабылдаушылык инфекциялык агенттщ эволюциялык процес1 кезшде
гана езгерш коймай, осы тур-реципиенттщ де эволюциялык процесш де езгеру! мумкш.