Медициналык, микробиология

М Е Д И Ц И Н А Л ЬЩ М И К Р О БИ О Л О Г И Я
179
Кесте 7.1.
Эртурл! топтагы жукпалы аурулардыц механизмдер1,
бершу жолдары мен факторлары
О р г а н и з м д е
к о з д ы р г ы ш т а р
о р н а л а с а т ы н жер1
Бер1лу м е х а н и зм !
Б е р м у ж о л д а р ы
Ф а к т о р л а р ы
А с к а з а н - ш е к
ар н ас ы
Ф ек ал д !-о р ал д 1
А л и м е н т а р л ы
С у а р к ы л ы
Т у р м ы с т ы к -ж а н а с у
Т а г а м д а р
С у
Л а с т а н г а н к ол
Ш ы б ы н д а р
Ы д ы с т а р
Т ы н ы с а л у а гза л а р ы
А э р о г е н д Ц р е с п и р а т о
р л ы )
А у а л ы -т а м ш ы л ы
А у а л ы -ш а н д ы
А у а
Ш а н
К ан
К д н м е н
К а н с о р г ы ш э к т о п а р а з и т т е р
ар к ы л ы
П а р эн т е р а л ь д ы
Ж ы н ы с т ы к
Э к т о п а р а з и т т е р
К ан
Ш п р и ц т е р
Х и р у р г и я л ы к
с а й м а н д а р
И н ф у з и я л ы к
е р т н д ш е р т .б .
С ы р т к ы
ж а б ы н д ы л а р
К о н т а к т т ы (ж а н а с у )
1 
)Ж а р а к а т т ы к
2 )Ж ы н ы с т ы к ж а н а с у
О к т а р ж э н е т.б. 
К е с к ш з а т т а р ж э н е
т.б.
У р ы к т ы к ж а с у ш а л а р
В ерти кал д 1
В ертикалд1
Кдбылдаушы ужымга багытталган 3-топ шараларына егер мумюндж болса, журе пайда болатын 
жасанды белсецщ (егу аркылы) немесе енжар (сарысулар мен иммуноглобулиндердщ комепмен) иммунитет 
жасау юред1. Дэршердщ колында спецификалык иммуноглобулиндж профилактикалык препараттар 
болмаса, 3-топ шаралары тургындар арасында санитарльщ-агарту жумыстарын журпзумен шектеледг 
Егер эпидемиялык процестщ б1р немесе б1рнеше звеноларына тшмд1 эсер ете алатын шаралар болса 
(мысалы вакцинациялау) оны баскарылатын, ал ондай шаралар жок болса-баскарылмайтын инфекциялар 
деп ажыратуга болады. Сондыктан баскарылатын инфекциялармен куресуде эпидемиологияньщ тубегейл1 
максаты оларды глобалды масштабта, буюл дуниежузшде жою болып табылады. Д Д ¥-ны ц уйлест1ру1мен 
элемдж когамдастыктьщ кунимен 1980 жылы аса катерл1 инфекциянынагыз ш еш екп жоюга кол жeткiзiлдi. 
Д Д ¥ -н ьщ жакын арадагы жоспарында-баскарылатын б1ркатар баска инфекцияларды (полиомиелит, 
кызылша т.б.) жою мшдет! болып отыр.
Эпидемиялык процестщ интенсивтш п наукастанушылыктьщ (ел1м тугызушылыктьщ) интенсива 
керсетюштер1мен аныкталады. Ол ¡ндеттщ атын , территориясын жэне тарихи уакыт аралыгын корсете 
отырып, тургындардьщ 10000 немесе 100000-на шаккандагы ауыргандардьщ (елгендердщ) саны.
Эпидемиялык процестщ уш дэрежес1н ажыратады:
• 
спорадикалыц науцастанушылъщ
- ол осы нозологиялык ауру турш нщ белгип аумакта, б ел гш
тарихи уакыт аралыгында эдетте, октын-октын болып туратын наукастанушылык децгеш;
• 
эпидемия
- сол ж ердеп спорадикалык наукастанушылыктьщ децгешнен ¡ндеттщ курт (б1рнеше 
есе) артып кетуц
• пандемия - ол сол ж ердеп эпидемияньщ эдеттеп децгеш нен шугыл артып кетуь Коб1несе 
наукастанушылыктьщ мундай децгешн белгип географиялык аумак шецбершде устап туру киын жэне 
¡идет тез таралып, жаца аумактарды (мемлекеттердц континенттердО камти бастайды (мысалы: оба, 
тырыскак, 
тумау, АИВ-инфекция пандемиялары т.б.)
Эндемия - эпидемиялык процестщ сипатын айкындай алмайды, ол белгцн географиялык аумактагы 
б е л г ш нозологиялык ауру турш щ салыстырмалы наукастану ж ииппн гана корсетедь

180
о ц у л ы ц
Табиги ош акты эндем ия - табигат ж агдайы м ен ж эне таби гатта инфекция резервуары ж эне 
тасымалдаушылардыц таралу ареалымен байланысты болады. Статистикалык эндемия - ол климатты -
географ иялы к ж эне э л е у м е гп к эконом икалы к ф акторларга байланы сты (мы салы У ндю тан ж эне 
Бангладеш теп тырыскак шдетО.
Тарлу кещстшше карай жукпалы ауруларды темендегщ ей топтарга белуге болады:
1 
.Дагдарыстык (кризистж) -100000 тургындарга шакканда 100-ден артык наукастанушылык болу, 
мысалы ЖИТС.
2. 
Жаппай к е п ш ш к тж (м ассовы й) - 100000 тургындарга шакканда 100-ге дешн наукастанушылык, 
мысалы, ЖРА (ОРЗ ), Ж1А (О К И ), 1р1нд1 кабыну аурулары (1КД-ГВЗ ).
3. Баскарылу м умю щ цп бар таралуы - 100000 тургындарга шакканда 20-дан кем наукастанушылык, 
мысалы газда гангрена, псевдотуберкулез.
4. Спорадикалык - 100000 тургындарга шакканда б1рл1 - жарым жагдайда кездесет1н турлерг
7.8.1. Ж у к п а л ы ауруларды ц э к о л о ги я л ы к - эп и д ем и о л о ги ял ы к к л асси ф и кац и ясы
Эпидемиялык процестщ жогарыда айтылган ерекшюпктерш ескере отырып, адамдардьщ жукпалы 
ауруларыныц каз1рп кезг1 экологиялык - эпидемиологиялык классификациясы жасалган (7.2 - кесте).
Кесте 7.2.
Ж у к п а л ы ауруларды ц э к о л о ги я л ы к - эп и д ем и о л о ги ял ы к к л асси ф и кац и ясы

жүктеу/скачать 47,48 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: