Кдлыпты жагдайда 6ip жасушага жуздеген пилиден келед1. BipaK-та, жыныстык пилилер 6ip жасушада

М Е Д И Ц И Н А Л Ь Щ М И К Р О БИ О Л О ГИ Я
39
Бактериялардьщ спора тузуц т п п ш мен жасушада (вегетативт!) орналасуы турлж касиет1 бола 
отырып, оларды б1р-б1р!нен ажыратуга мумкшдж бередг Спора пшшп овальды, шар тэр1зд1 болуы мумкш; 
ж асуш ад а орналасуы - терм и н альды , ягни таякш аны ц б1р ш етш д е (Ы респе козды ргы ш ы н д а), 
субтерминальды - таякша шетше жакын (ботулизм, газды гангрена коздыргыштарында) жэне ортасында 
болады (куйд1рп бацилласында).
Спора тузу
процеш (споруляция) б!ркатар кезецдерде етедп Б1ршпп кезецде проспора, содан кешн 
нагыз спора болады. Кейб!р бактерияларда косымша кабат -
экзоспориум
болады. Соныц аркасында 
е т ю з п ш т ж м у м к ш д т томен, кеп кабатты кабык тузш едп С пораны н 
термотезгмдтт
кальций 
дипиколинатыныц болуымен байланыстырылады.
Спора кепкабаттылыгына, кальций дипиколинатына, судыц аз мелш ерде болуына, зат алмасу 
процесш щ баяу етуше байланысты узак сакталына алады. Мысалы, куйд!рп мен а р е с п е коздыргыштары 
топыракта ондаган жылдарга дешн сакталына алады.
Крлайлы жагдай туган кезде споралар р е^м ен уш кезецнен етш , осе бастайды: белсендшену, 
инициациялану, е с т шыгу. Бул кезде б1р спорадан 
61р
бактерия е с т шыгады. Белсендшену кезшде е с т
ш ы гуга дайындык етедп 60-80°С температурада спора е с т ш ыгуга белсенденедп О с т шыгудыц 
инициациясы б!рнеше минутка созылады. О с т шыгу кезещ кабыкшасын бузып, е с ш д М ц тез е с т
шыгуымен сипатталады.
2.3. С ац ы раукулац тард ы ц ж алп ы си п аттам асы
Микоздар-кец таралган жукпалы аурулар, олардыц коздыргыштары микроскопиялык организмдер- 
сацы раукулактар (Fungi, M ycota, M ycetes). Сацыраукулактар хлороф илы жок, цитоплазмасы нда 
окшауланган ядросы (немесе б1рнеше ядросы), серпшд! (ригидты) жасуша кабаты, кептеген вакоульдерк 
рибосомалары жэне баска органеллалары бар б1ржасушальщ немесе кепж асуш алы к эукариоттык 
микроорганизмдерге жатады (7 - сурет). Олардыц ешмджтерге улкен уксастыгы бар, дегенмен кейб1р 
метоболизмдж урдютер! жануарлар жасушасына жакындатады.
Сацыраукулак денеЫ (таллом-кабыкшалар) мицелий (грибница) болып табылады. Олар перделер1 
бар немесе жок, бутакша жайылган тутжшелер тэр1здц жэне де буршжтенген оваль, децгелекше т п п ц щ
жасушалардан туратын гифалар. Куфылымына байланысты (мицелийлерд! курайтын жасушалар niuimi 
жэне сацыраукулактар жасушасыныц белш у механизм! бойынша) сацыраукулактар 2 топка белшген:
1. Гифалылар немесе мицелийлшер (зец сацыраукулактар).
2. Буршжтенушшер (ашыткылар, ашыткытэр1здестер).
Ец кыска мицелийлер-аш ы ткы ларда; ец узыны-кегертш ш сацы раукулактарда (мукорларда). 
Мицелийлер туракты турде бутакталып отырады; есюрген мицелийлер-дэндр ipüiey, кептеген косындылары 
жэне вакоульдер1 болады, жаца мицелийлер-мелд1р, нэзж, гомогендп
Сацыраукулактар арасында диформизм кубылысы тараган, бул кезде сацыраукулактыц 6ip 
Typi
гифаларды да, жэне де бурппктенген жасушаларды да тузе алады. Буршжтенуден гифа тузуге ауысуы 
сацыраукулактыц патогендшж белгшершщ кушейгеш деп карастыруга болады. Диформизм кокцидияларга 
(Coccidioides), гистоплазмаларга (Histoplasma), кандидаларга (Candida) тэн.
Мицелиялар б1ржасушалык, септаланган, ягни келденец перделермен- септалармен (ол ценоцигп- 
6ipereft, ортак деп аталады) белшбеген болуы 

жүктеу/скачать 47,48 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: